DSC00682 (12)

warto jej używać). Ten poziom uprawomocnienii wyróżnia się następnie od poprzednich zakresem zna. czącej integracji. Już na poprzednim poziomie . może. my zetknąć się z wysokim stopniem integracji określonych obszarów znaczenia i odrębnych procesów zinstytucjonalizowanego postępowania. Jednakie teraz wszystkie sfery porządku instytucjonalnego dostają zintegrowane we wszechobejmujący układ odniesienia, który tworzy uniwersum w pełnym znaczeniu tego słowa, gdyż można sobie wyobrazić, że całe ludzkie doświadczenie zamyka się w jego obrębie.

Uniwersum symboli daje się pomyśleć jako podłożu wszelkich znaczeń zobiektywizowanych społecznie i subiektywnie rzeczywistych. Jako zdarzenia występujące w obrębie tego uniwersum postrzega się cale społeczeństwo historyczne i całą biografię jednostki A co szczególnie ważne, uniwersum symboliczne obejmuje także sytuacje graniczne z życia jednostki (graniczne, czyli wykraczające poza rzeczywistość codziennego życia w społeczeństwie).⁷⁰ Sytuacje takie są doświadczane w snach i marzeniach jako obszary znaczenia oderwane od życia codziennego | wyposażone we własną szczególną realność. Te odrębne sfery rzeczywistości są w obrębie uniwersum symbolicznego zintegrowane w znaczącą całość, która je „wyjaśnia", a być może także uzasadnia (tak, na przykład sny mogą być „wyjaśnione" przez teorię psychologiczną, wyjaśnione oraz uzasadnione przez teorię metapsychozy, a każda z tych teorii będzie wyrastać z bardziej rozbudowanego uniwersum, w jednym przypadku „naukowego", w drugim ^etafizycmego^.Ur niwersum symboliczne jest oczywiście tworzone dzięki obiektywizacjom społecznym. Jednak jego zdolność znaczeniotwórcza znacznie przekracza sferę żyda społecznego, tak że jednostka może ..umiejscawiać się" W nim nawet w swych najbardziej odosobttidflycb przekuciach.

" Termin .sytuacja graniczna" (CranztifnattoR) matni akv* ty przez Karla Jaaperaa. używamy go odmiennie ni* |g|

IM

Na tym poziomie uprawomocnienia myślowa integracja odrębnych .procesów instytucjonalnych osiąga ostateczne spełnienie. Tworzony jest cały świat. Wszystkie uprawomacniające teorie niższego rzędu uważa się za szczególne ujęcie zjawisk, które są aspektami tego świata. Instytucjonalne role stają się odmianami' uczestnictwa w uniwersum, które przekracza i obejmuje porządek instytucjonalny. W naszym poprzednim przykładzie „nauka o kuzynostwie" jest tylko częścią znacznie szerszego systemu teoretycznego, który niemal na pewno będzie zawierał ogólną teorię kosmosu i ogólną teorię człowieka. Zatem ostatecznym uprawomocnieniem „właściwych" działań w strukturze pokrewieństwa będzie ich „u-miejscowienie” w kosmologicznych i antropologicznych układach odniesienia. Tak na przykład, kazirodztwo otrzymuje swoją ostateczną negatywną kwalifikację jako wykroczenie przeciwko boskiemu porządkowi kosmosu oraz przeciwko ustanowionej przez Boga naturze człowieka. To samo może stać się z niewłaściwym zachowaniem ekonomicznym czy jakimkolwiek innym odchyleniem od norm instytucjonalnych. Granice takiego ostatecznego uprawomocnienia są w zasadzie równe granicom ambicji teoretycznych i pomysłowości autorów uprawomocnień, oficjalnie wyznaczonych do definiowania rzeczywistości. Oczywiście, w praktyce stopień precyzji, z jaką poszczególne segmenty porządku instytucjonalnego są lokowane w kosmosie, będzie się różnił. Różnice te mogą wynikać z określonych problemów pragmatycznych, w jakich zasięga się opinii autorów uprawomocnień, albo też mogą być rezultatem autonomicznego funkcjonowania teoretycznej fantazji ekspertów kosmologicznych.    ^| __i-.- /₍    9. ■ %

Uniwersa symboliczne są następstwem procesów obiektywizacji, zestalenia i akumulacji wiedzy rozważanych wcześniej. Znaczy to, że uniwersa symboliczne są wytworami społecznymi, które mają historię. Jeśli chce się zrozumieć idi znaczenie, trzeba

Ul