DSC01156

502 Rozdział 15. Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego

czeniem zdrowotnym oraz odpowiedniego potraktowania szeroko rozumianego „doubezpieczenia” zdrowotnego¹. Można wyróżnić trzy modelowe rodzaje tych relacji²:

*    substytucyjną (relacja „zamiast”), gdy istnieje możliwość rezygnacji z publicznego bazowego zabezpieczenia zdrowotnego, pod warunkiem zakupu prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego zapewniającego wyższy standard zabezpieczenia zdrowotnego, z tym że taka rezygnacja jest uzależniona najczęściej od posiadania dostatecznie wysokich wynagrodzeń (dochodów);

*    komplementarną (relacja „ponad”), gdy prywatne ubezpieczenie zdrowotne ma na celu uzupełnienie standardowego zakresu i/lub jakości ochrony zapewnianej w ramach publicznego bazowego zabezpieczenia zdrowotnego (pojęcie „koszyka gwarantowanych świadczeń zdrowotnych”);

*    suplementarną (relacja „obok”), gdy prywatne ubezpieczenie zdrowotne mana celu osiągnięcie pożądanego poziomu ochrony, w sytuacji utrudnionego dostępu do odpowiedniej jakości świadczeń zdrowotnych w ramach bazowego zabezpieczenia zdrowotnego, lecz wtedy faktyczne niekorzystanie z publicznego zabezpieczenia nie zwalnia z jego finansowania (obrazowo mówi się o „podwójnej ochronie”).

Społeczny charakter dodatkowego zabezpieczenia zdrowotnego (wcześniej opisana koncepcja „doubezpieczenia społecznego”) należałoby wiązać z wprowadzeniem ustalonych preferencji finansowych (podatkowych) mających na celu uruchomienie realnych decyzji (rodzinnych) gospodarstw domowych, zmierzających do uzyskiwania wyższego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego. Wtedy prywatne ubezpieczenia ryzyka choroby miałyby postać „społecznego doubezpieczenia zdrowotnego” i stanowiłyby integralną część systemu zabezpieczenia zdrowotnego. Ważna byłaby w tym przypadku skala wprowadzonych preferencji finansowych, stanowiących - mniejszą lub większą - zachętę do skorzystania z takiego doubezpieczenia.

Nawiązując do wcześniej przedstawionych modelowych zasad zabezpieczenia, docelowy system zabezpieczenia zdrowotnego powinien być klarownym rozwiązaniem zaopatrzeniowo-ubezpieczeniowynP. Chodzi o systemowe połączenie zasady zaopatrzeniowej, czyli konsekwentnego podatkowego (budżetowego) gromadzenia środków publicznych, z zasadą ubezpieczeniową, czyli konsekwentnym wykorzystaniem ochrony ubezpieczeniowej o różnym zakresie oferowanych świadczeń zdrowotnych. Za rozwiązanie najbardziej konsekwentnie idące w tym kierunku można by uznać

; zastosowanie w zabezpieczeni^ zdrowotnym bonu-składki²⁴ i upowszechnienie indywidualnego wyboru zakresu ochrony ubezpieczeniowej. Rozwiązanie takie zakłada: ^ określenie wielkości środków publicznych przeznaczonych na zabezpieczenie zdrowotne w postaci konkretnego funduszu celowego; p. ustalenie zróżnicowanej wartości bonu zdrowotnego w zależności od cech (przede wszystkim wieku i płci) osoby objętej zabezpieczeniem;

►    zorganizowanie sieci zakładów ubezpieczeń (publicznych i prywatnych), oferujących ubezpieczenia zdrowotne o różnym zakresie ochrony, w tym przede wszystkim ubezpieczenie standardowe, obejmujące koszyk gwarantowanych świadczeń zdrowotnych;

►    indywidualną dyspozycję bonem, polegającą na obowiązku jego przekazania do wybranego zakładu ubezpieczeń, na ubezpieczenie zdrowotne zapewniające ochronę w zakresie ustalonego koszyka gwarantowanych świadczeń zdrowotnych

albo

►    indywidualną dyspozycję bonem, polegającą na obowiązku zakupu (w wybranym zakładzie ubezpieczeń) ubezpieczenia zdrowotnego, zapewniającego ochronę w szerszym zakresie niż ustalony koszyk gwarantowanych świadczeń zdrowotnych, dzięki dopłacie do bonu-składki odpowiedniej kwoty, w sumie odpowiadającej cenie wybranego ubezpieczenia zdrowotnego.

Rozwiązanie takie miałoby też charakter publiczno-prywatny, w którym państwo angażuje do realizacji celów społecznych wyspecjalizowane instytucje prywatne -w tym przypadku zakłady ubezpieczeń - do wykonywania zadań z zakresu zabezpieczenia zdrowotnego. ' ^

15.3.

Partnerstwo publiczno-prywatnę w ubezpieczeniowych systemach zabezpieczenia społecznego

Partnerstwo publiczno-prywatnę, oznaczające określony udział prywatnych instytucji ubezpieczeniowych w realizacji zadań państwa z zakresu zabezpieczenia społecznego, ma znaczenie kluczowe.

Udział w systemie zabezpieczenia społecznego instytucji prywatnych należałoby rozpatrywać odpowiadając na pytanie, czy są one zdolne wykonywać zadania spo- ^{3 4}

1

   Więcej T. Szumlicz, Podmiotowość w zarządzaniu zmianą systemu ochrony zdrowia, GSK, Warsza wa 2007.

2

   Bardziej poprawne jest mówienie o relacjach, z których wynikają ubezpieczenia nazywane subsłytu cyjnymi, komplementarnymi i suplementamymi.

²⁵ Nie należy oczywiście wykluczać zastosowania w nim zasady charytat\ jhtebędzieor z pewnością mniejsze znaczenie. I

3

Bon-skladka zdrowotna jest zmodyfikowanym pojęciem odnoszącym się do bonu zdrowotnego za

4

mienianego (bez dopłaty lub z dopłatą) na składkę ubezpieczeniową.