DSC01169

ograniczenia jego skali. Szczególnie istotne jest ograniczenie zjawiska nadmiernego korzystania ze świadczeń zdrowotnych. Nie jest to prosta sprawa z uwagi na subiektywny często charakter popytu na świadczenia medyczne. Najczęściej stosowanymi instrumentami] w tym zakresie są: a) współubezpieczenie (wspófplacenie), b) franszyza, c) system bonus/ malus, d) łączenie funkcji ubezpieczeniowych i świadczeniowych.

W krajach europejskich najszerzej stosuje się obecnie instrumenty (a-c), a USA - instrument (d).

Sytuacja jednak ma charakter dynamiczny. Zahamowanie wzrostu kosztów ubezpieczeń zdrowotnych w USA związane z szeroką integracją funkcji ubezpieczeniowych i świadczeniowych spowodowało wzrost zainteresowania krajów europejskich tym rozwiązaniem. Planowana reforma niemieckich kas chorych przewiduje m.in. objęcie przez nich własności placówek ochrony zdrowia, co do chwili obecnej jest całkowicie zabronione.^

Tabela 5

Struktura składek przypisanych innych niż na życie w UE

r I Rodzaje ubezpieczeń	^1 ^ 1992		1995 |		1998 j I		Realne tempo
	min eun	) %	min eur<	) %	min eun	0 %	wzrostu 1992-1998
^: Ubezpieczenia komunikacyjne	66 613	! 35,8	76 757	' 34,7	79 501	r ^33i	y j 1,0_
Ubezpieczenia wypad-' kowe i chorobowe	40 939	22,0	50 671	22,9	58 356	24,9
Ubezpieczenia majątkowe	40 295	21,7	46 576	21,1	48 347]	20,6
Odpowiedzialności cywilnej	11 905	6,4	16 638	7,5	17 949	7,6
Morskie, lotnicze 1 i transportowe	12 554	6,7;	11 945	5,4	10 623	4,5.	4§]§
j Wydatków prawnych	2 695	1,4	3 611	1,6	3 907	1,7,
Pozostałe	10 999	6,0	14718	6,8	16015		3||| iS
Razem j 1	186 001 1	00 2	120 916 1	100 2	134 704 J	loegt

Źródło: European Insurance in Figures. Complele 1998 data, CEA 2000, *• 7^1

7. Publiczne ubezpieczenia zdrowotne w Polsce

Wprowadzenie przez Polskę po II wojnie światowej publicznego systemu ochrony zdrowia opartego na zasadzie obowiązkowego uczestnictwa i powszechnego dostępu do świadczeń plasowało nasz kraj przez wiele lat w nielicznej wówczas grupie krajów przywiązującej dużą wagę do tej sfery działalności. Pomimo tego i niezależnie od konstytucyjnej gwarancji powszechnej dostępności do usług medycznych, szczupłość środków budżetowych przeznaczanych na ten cel powodowała, że równolegle cały czas istniał rynek prywatnych usług medycznych opartych na zasadzie „zapłata za usługę”. Niewydolność państwowego systemu ochrony zdrowia powodowała również rozwój „szarej strefy” w tym sektorze. Faktycznie trudno jest dokładnie ocenić wielkość udziału środków finansowych przeznaczanych na ochronę zdrowia przez obywateli poza środkami na ten cel pocho-dzącyrrinz budżetu państwa oraz zakładów pracy.

Wysokie tempo wzrostu kosztów opieki zdrowotnej na całym świecie zmusiło rządy wszystkich państw w tym również i Polski do poszukiwania bardziej racjonalnych metod organizacji i finansowania opieki zdrowotnej. W roku 1997 przyjęto ustawę, która weszła w życie 1 stycznia 1999 r. i rozpoczęła proces transformacji systemu ubezpieczeń zdrowotnych oparty na funkcjonowaniu powołanych do życia nowych podmiotów jakimi są kasy chorych. Wprowadzony nowy system ubezpieczeń zdrowotnych nawiązuje w ten sposób do wspomnianego poprzednio modelu Bismarcka, stosowanego od przeszło stu lat w Niemczech. Działalność kas chorych, będących instytucjami o charakterze publicznym, nadzorowania jest przez Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych. Utworzono 17 kas chorych - szesnaście z nich ma charakter regionalny i działa w granicach administracyjnych województw, a Branżowa Kasa Chorych owiała na terenie całego kraju.

Ustawa ta zmieniła dotychczasowe zasady gromadzenia środków na opiekę zdrowotną - 7,5% dochodu każdego podatnika trafia do kas chorych jako składka na powszechne ubezpieczenie zdrowotne¹². Nowy system finansowania oparty na funkcjonowaniu kas chorych - posiadających osobowość prawną - ma wymusić przestrzeganie reguł ekonomicz- nych przez bilansowanie wydatków z przychodami pochodzącymi głównie ze

¹² W roku 2001 składka na ubezpieczenie zdrowotne ma wynosić 7.75% dochodów

ubezpieczonych.