53530

istotna jest nazwa nadana dla danego aktu wiec przedmiot kontroli nie jest ograniczony do aktów zawierających źródła powszechnie obowiązującego prawa;

! gdy przepisy będące przedmiotem kontroli zostaną uchylone to postępowanie przed TK zostaje umorzone, chyba, że jest konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw:

! wg orzecz. TK przyjęło się, że uchylenie aktu nie musi oznaczać całkowitej utraty mocy obowiązującej, gdy akt taki może być stosowany do orzekania o sytuacjach z przeszłości, to TK może uznać, że częściowo zachował on moc obowiązującą i że możliwe jest wydanie orzeczenia merytorycznego;

! nie ważne jest, kiedy akt został wydany, choć wcześniej w uTK było ograniczenie dot. aktów wydanych pod rządami dawnych przepisów;

podstawą kontroli (punktem odniesienia) jest:

*    Konstytucja —► tzn. tylko akt z 2.04.1997 r., ale konstytucja, to nie tylko tekst pisany, ale też zasady i wartości, które wydobywane są przez doktrynę i orzecznictwo sądowe (—* tzw. konstytucja sądowa); np. wykładnia zasady demokratycznego państwa prawnego;

*    ratyfikowane umowy międzynarodowe —» ratyfikowane ustawą - gdy dot. ustaw, wszystkie - gdy dot. aktów podustawowych —► szczególnie ważna EKPCz, ze względu na bogatą treść orzeczniczą ETPCz;

—» nie daje to podstaw do orzekania o zgodności z prawem pochodnym UE, gdyż zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą ETS prawo do rozstrzygania konfliktów między ustawami a prawem UE należy do wszystkich sądów;

*    ustawy - gdy dot. aktów podustawowych;

kryteria kontroli wg uTK:

*    zgodność materialna - zgodność treściowa regulacji;

*    zgodność proceduralna - dochow anie trybu;

*    zgodność kompetencyjna - czy organ wydający akt miał do tego kompetencję, co jest szczególnie ważne przy badaniu rozporządzeń, do których konieczne jest trójszczegółowe upoważnienie ustawowe;

inicjatywa kontroli może mieć 2 formy proceduralne:

*    inicjatywa konkretna (pytania nrawncl —► zawsze związana z konkretną sprawą zawisłą przed sądem - gdy sąd (każdy) ma wątpliwości co do zgodności danego aktu może wystąpić do TK z pytaniem prawnym na każdym etapie postępowania, a strony mogą jedynie wnioskować do danego składu orzekającego o przedstawienie pytania. Pytanie prawne może dot. jedynie przepisu, który ma być podstawą orzekania (przesłanka relewantności). Po wydaniu orz. TK, postępowanie zostaje podjęte i rozstrzygnięte zgodnie z orz.;

*    inicjatywa abstrakcyjna (wnioski) —► podejmowana w oderwaniu od konkretnej sprawy, a krąg podmiotów uprawnionych do jej podjęcia jest ograniczony - wg Czeszejko-Sochackiego należy odróżnić:

—► ogólną legitymację - prawo do zakwestionowania każdego aktu niezależnie od tego, na ile jego treść dot. zakresu działania wnioskodawcy —* prezydent, marszałek Sejmu i Senatu, premier, pierwszy prezes SN, prezes NSA, prokurator generalny, prezes NIK i RPO oraz 50 posłom lub 30 senatorom;