DSC00984 (14)

258 System instytucjonalny Unii Europejskiej

Każda z tych wizji prezentuje nieco odmienne stanowisko w odniesieniu do miejsca, roli i kompetencji instytucji europejskich. Wynika to z przyjętych założeń i wartości, a w szczególności z charakteru poszukiwanego finalitł politiąue Współ-not/Unli Europejskiej.

Zwolennicy federalistycznęj. konfederalistycznej czy neofunkcjonalistycznęj wizji integracji spierali się o kształt procesu integracji od samego początku jej historii po II wojnie światowej. Początkowo, pomimo silnie rozwijającego się europejskiego ruchu federalnego, integracja postępowała w myśl zasady neofunkcjonalistów. która nie rozstrzyga, czy i kiedy nastąpi oddanie cząstki suwerenności państw na rzecz organów ponadnarodowych Nic było zatem istotne wzmacnianie roli i zadań instytucji. takich jak Komisja WE czy Parlament Europejski. Zwolennikami tego podejścia byli Jean Monnet, Robert Schuman czy Alddc dc Gasperi. Sposób dochodzenia do wspólnego rynku i założenia, na jakich oparta została Europejska Współpraca Polityczna, potwierdzają tezę, iż zasada funkcjonalistów była praktycznie wykorzystywanym sposobem realizacji procesu integracji europejskiej. Nic oznacza to jednak zwycięstwa tej wizji w debacie nad integracją europejską. Zwolennicy federalizmu i konfcdcralizmu także przedstawiali swoje wizje nowych rozwiązań instytucjonalnych, prowadzących do urzeczywistnienia ich projektów integracyjnych. Pojawiały się one w różnych dokumentach. Raport Tindemansa z 1975 roku proponował wzmocnienie roli Rady Europejskiej oraz wprowadzenie zasady podejmowania de- H cyzji metodą większościową. W 1981 roku pojawiła się propozycja ministrów spraw zagranicznych Niemiec i Włoch: Hansa Dietricha Genschera i Emilia Colomba Politycy ci chcieli także wzmocnić pozycję Rady Europejskiej, rozszerzyć kompetencje Parlamentu Europejskiego i odejść od zasady jednomyślności w Radzie. Ich pomysł łączył elementy federalnej i konfederainej wizji integracji. W inicjatywie Altiero Spinel lego z 1984 roku pojawia się propozycja znacznego rozszerzenia uprawnień Parlamentu Europejskiego, który miałby się stać elementem dwuizbowego gremium prawodawczego. Drugą izbą miałaby się stać Rada Było to bardzo silne nawiązanie do federalnej wizji integracji Pod wpływem tej propozycji powstał komitet ds. instytucjonalnych Jamesa Dodgea. który zaproponował realne rozwiązanie, polegające na autentycznym wzmocnieniu prawa PE do współdecydowania i wprowadzenia zasady większościowej do Rady jako rozwiązania generalnego¹.

Dyskusja na temat reform instytucjonalnych ożywiła się szczególnie w trakcie uzgadniania TUE i debaty wokół jego ratyfikacji. Jednocześnie zmianie uległ tra dycyjny sposób postrzegania opcji integracyjnych. W miejsce linearnej relacji: Europa Ojczyzna (wizja federalistyczna) - Europa Ojczyzn (wizja konfederalistyczna).

A. Minm U. Sctunab. Reform? imtytucfonalnt iwij Europa ud Ada    op. <M~ u 319.

joiiwiły się inne sposoby postrzegania koncepcji integracji w powiązaniu z istot-! nnij problemami i nowymi wyzwaniami, które zaczęły wpływać na proces inte-3 pKp- Wejście w nowy etap integracji - Unii Europejskiej, sprawiło, ii pojawiły się rieadnienia i problemy, które rzuciły nowe światło na kwestię reformowania insty-: nx^ europejskich. Jakkolwiek nadal najważniejsza granica przebiegała i przebiega ; wzdłuż stanowisk: Unia Europejska jako wspólnota ponadnarodowa o przewadze j umodzielnych, supranarodowych instytucji, czy Europa jako wspólnota o przewa-i fa elementów międzyrządowo ści z organami uzależnionymi od narodowych sys-' tonów politycznych, to jednak w ramach tych opcji zaczęły się pojawiać koncepcje,

| które nie podkreślały tych treści, lecz koncentrowały się na innych wątkach. Wśród | nowych aspektów integracji istotna stała się sprawa efektywnego funkcjonowania | IIE,która dynamicznie rozszerzała zakres swoich uczestników, jak też poszukiwania | demokratycznej legitymizacji jej działań. Ten ostatni wątek stał się szczególnie istot-I nyże względu na wzmocnienie kompetencji UE w zakresie polityki zagranicznej.

Od lat 90. XX wieku roku trwa wymiana poglądów i koncepcji między przedstawicielami różnych wizji integracji, która to wymiana stanowi najbardziej aktualny obraz dyskusji na temat kierunku zmian, w jakim powinny podążać reformy całego systemu politycznego UE, w tym jego struktury instytucjonalnej. Nabrały one noególnęj intensywności w kontekście przygotowań do Konferencji Międzyrządowej z 2000 roku i wyzwania, jakim było zbliżające się już wówczas rozszerzenie UE o kraje Europy Środkowo-Wschodniej.

Debatę rozpoczął, poprzez swoje wystąpienie na berlińskim Uniwersytecie Humboldta 12 maja 2000 roku, Joschka Fischer. Wygłoszone przez niemieckiego ministra spraw zagranicznych przemówienie „Od związku państw do federacji* siało się momentem przełomowym dla dyskusji o przyszłości Unii Europejskiej. Głos zabrali następnie inni politycy państw członkowskich, prezentując własne wizje przyszłej integracji. Należy podkreślić, iż dyskusja ta nie zawsze miała u porządkowany charakter. Przedstawiane koncepcje często nie miały charakteru całościowych, ale dawały odpowiedź na pewne tylko pytania i dylematy związane z funkcjonowa niera systemu politycznego UE. W dużej mierze zawierały one jednak spojrzenie na rolę narodowych gremiów w cysternie instytucjonalnym UE. w zestawieniu / rolą instytucji stanowiących o ponadnarodowym charakterze UE- Do dyskusji włączyli się inni politycy: Alain Juppć i Jacąues Totibon. Tony Blair, Romano Prodi. Gity Vahafstadt².

' P    DwłwW ofmMU pcUil^uc (M £«***■* **•*'*'    I ‘    "•