DSC02327 (7)

X WYDANIE FOLIO 1

w późniejszych wydaniach. Nasuwają one przypuszczenie, że były robione jako komentarz naocznego świadka opisującego przebieg przedstawienia. Widz ów pisze, że Duch ojca Hamleta pojawiając się po raz drugi, w sypialni królowej, występuje nie w zbroi, lecz w stroju nocnym; Ofelia (IV, 5) wychodzi na scenę z rozpuszczonymi włosami, grając na lutni. Akcja odtworzona jest w całości, dokładnie j i pełniej w początkowej partii, mniej doskonale w końcowej.

W imionach osób Ouarto 1 wykazuje znaczne różnice: Poloniusz zwie się Corambisem, Rejnaldo Mon tanem, Gonzago Albertusem; król i królowa w widowisku noszą tytuły: książę i księżna; niektóre wypowiedzi przydzielone są innym osobom; czaszka Jorika spoczywała w ziemi nie lat dwadzieścia trzy, lecz tylko dwanaście; monolog „Być czy też nie być" i scena, w której Hamlet każe Ofelii iść do klasztoru, następują bezpośrednio po przeczytaniu przez Poloniusza miłosnego listu Hamleta wobec króla i królowej, ą przed rozmową Poloniusza i Hamleta, w której królewicz nazywa dworaka „sprzedawcą ryb"; są i różnice w cechach osób: szaleństwo Hamleta, wina króla, niewinność królowej są silniej zaznaczone.

Wydanie Folio 1. Pierwodruk Ouarto 2 z roku 1604—1605 zyskuje nawet w porównaniu z wydaniem Folio 1 z roku 1623. Wykazuje tylko 85 linii opuszczeń, Folio zaś 218. Opuszczenia dotyczą 13 wierszy przed wejściem Ozryka (V, 2), dalej uwag o zespołach chłopięcych (II, 2), prawdopodobnie ze względu na protektorat objęty przez kró-lowę Annę nad tym zespołem; z tych samych względów, aby nie obrażać uczuć królowej, opuszczono w rozmowie Hamleta z Rosencrantzem i Guildensternem uwagi o państwie duńskim jako więzieniu (II, 2).

Wartość poszczególnych wydań. Już w roku 1899 Edward Dowden w swym wydaniu Hamleta podkreślił wyjątkową wartość Ouarto 2. W roku 1934 Jan Dover Wilson w swym wnikliwym wywodzie, zamieszczonym w książce pt. The Manuscript of Shakespeares Hamlet, tom I i II, wartość tę szczegółowo udowodnił, biorąc tekst ten za podstawę swego wydania. Z analizy jego, obejmującej przeszło 1000 wariantów i 32 kłopotliwych cruces exegeticas, czyli miejsc w tekście trudnych do wyjaśnienia, można wnosić, że podstawą Ouarto 2 mógł być rękopis własny Szekspira, oddany co prawda w ręce niezbyt wprawnego czy niezbyt starannego zecera w drukarni Jakuba Robertsa, na którego karb kładzie się liczne omyłki w odczytaniu rękopisu. Pierwodruk ten, reprodukowany fotokopią w roku 1940, łącznie z aparatem filologiczno-histo-rycznym Dover Wilsona, stanowił pomoc przy opracowaniu niniejszym.

Zarówno Dowden, jak Dover Wilson po uzupełnienia i poprawki dla korektury błędnie odczyta-