DSC03361 (4)

160

tych struktur polega na "przechodzeniu" przez wybrane krawędzie grafu "* góry na dół". Po każdym takim kroku na podstawie o-kreślonego kryterium oceny można dokonać wyboru jednego z rozwiązań - decyzji prostej /por. schemat 4.4/•

Schemat 4.1 /jego opis/ odpowiada modelowi szablonu semantycznego /ang. frame/².

a. 3. SZA BLOK SEMANTYCZNY JAKO METODA REPREZENTACJI STRUKTURY DBCYZJI

Rezultaty badań z dziedziny sztucznej inteligencji interpretują wiadomości w naturalnym języku jako proces związany z pochodzeniem informacji od poprzednio zmagazynowanych porcji stereotypowej wiedzy /wiedza jest uważana za zbiór porcji elementarnych/. Te małe "kromki" wiedzy różnie są nazywane w literaturze. Szczególnie burzliwą dyskusję wśród badaczy - zarówno wewnątrz, dziedziny sztucznej Inteligencji - jak i poza nią -wywołała propozycja M.L. Minsky'ego /Massachusetts Institute of Technology/ - idaa szablonu semantycznego.

Pojęcie szablonu semantycznego

Szablon semantyczny /w skrócisz szablon/ jest to struktura danych odwzorowująca treść /semantykę/ wiadomości, tzn. wzór, za pomocą którego można w odpowiedni sposób zapisać informacje z interesującej nas dziedziny, wiadomości o otaczającej rzeczywistości /np. sytuacje decyzyjne/.

² Słowackie "ramec", rosyjskie "friejm", duńskie "ramkę"; w niniejszym opracowaniu wykorzystano termin "szablon semantyczny" ■m określenie tego pojęcia. Moim zdaniem nazwa to jest jego właściwym polskim odpowiednikiem. Termin "szablon semantyczny" jest również stosowany w opracowaniach, która wykorzystują to pojęcia, 1 dotyczą systemów informacyjnych. Zob. m.ln. prace 17, 9* 5] . Określenie tego użyto również w pracach U, 5], a literaturze przedelotu używane jest również słowo "rama". Zob. m. la. £13. Termie "frame" oznacza w języku angielskim ••la. f ezeblea, budowę, układ, ramę.

"Szablon semantyczny jest to struktura danych do reprmseata-cjl sytuacji stereotypowoj» [8, s. 212]. Taką stereotypową sytuacją może być zdarzenie, proces lub stan procesu, a więe ggl saistnienie określonej sytuacji decyzyjnej, również produkcja wyrobu danego asortymentu, realizacja zadania Inwestycyjnego, transakcja kupna-sprzedaży itd.

Szablon stanowi uporządkowany zbiór tzw. zakończeń /aog. .slots, terminala/, wydzielonych miejsc w tej strukturze do zapisu w nich podstawowych, konkretnych stanów, elementów z Interesującej nas dziedziny.

Aby za pomocą szablonu semantycznego opisać sytuację, polegającą snp. na podjęciu decyzji o zadaniu inwestycyjny*, należy wydzielić zakończenia dla szablonu, mówiące a.ln. o tyo: kto wydal decyzję, w jakim celu, jaka jest lokalizacja danego Tj>A*nłm Inwestycyjnego, kiedy upływa termin ukończenia zadania, kto jest głównym wykonawoą, kto inwestorem ltd. /zobacz przykład 1/.

Podjęcie decyzji o zadaniu inweśtycyjnym:

Decydent Numer decyzji Cel decyzji

Asortyment

Lokalizacja

Docelowa wielkość produkcji Termin realizacji Główny wykonawca Podwykonawca Inwestor Limit środków

: "A"

: 4567/70

: realizacja zadania inwestycyjnego "B"

: wyrób "W" i miasto "U”

: "X" tysięcy ton i 1976-12-05

: przedsiębiorstwo "F" : przedsiębiorstwo ⁿJ^,ł * przedsiębiorstwo "K" » “Z" miliardów zł

Przykład 1. Szablon semantyczny dla stereotypowej sytuacji

Przytoczony szablon składa się ze zbioru jedenastu zakończeń "wypełnionych" odpowiednimi przykładami danych.