DSC07871 (2)

28

<Vf

Ośj. (Aj ¹

CZASOWNIK taro, ferm. tuli. la tum

Indicativus pracscntis acdvi

Singularis	Pluralis
1. taro niosę	1. tarimus	niesiemy
2. tan niesiesz	2. fertis	niesiecie
3. taft niesie	3. ferunt	niosą
Imperativus praesentis activi
2. tarł nieś!	2. ferte!	nieście!

W praesens indicatm activi brak spój ki -I- przed -s, -t, -tis.

Inne formy tego czasownika tworzymy prawidłowo według koniugacji Uj

CZASOWNIK eo, ire, ii, itum - Wf

Indicativus
Praesens		Imperfectum	Futurum I
	Singularis
1.    eo 2.    is i 3.    it i	df dziesz dzie	ibam szedłem ibas szedłeś ibat	ibo pójdę ibis pójdziesz ibit pójdzie
	Pluralis
1.    imus idziemy 2.    his idziecie 3.    eunt idą		ibamus szliśmy ibatis szliście ibant szli	ibunus pójdziemy ibrtis pójdziecie ibunt pójdą

Indicativus
Perfectum		Plusquamperfectum	Futurum II
	Singularis
1.    ii poszedłem 2.    isti poszedłeś 3.    iit poszedł		ieram poszedłem był ierąs poszedłeś był ierat poszedł był	i5ro pójdę ieris pójdziesz ierit pójdzie
	Pluralis
1.    Sinus poszliśmy 2.    istis poszliście 3.    ierunt poszli		ieram us poszliśmy byli ieratis poszliście byli iSrant poszli byli	ieriinus pójdziemy ieritis pójdziecie ierint pójdą

Imperativus praesentis activi: 2. os. sing. i! idź!, 2. os. plur. itel idźcie!

CZASOWNIKI ZŁOŻONE

Wiele czasowników prostych występuje w postaci złożonej z przyimkami w funkcji przedrostków. Przedrostkami w czasownikach złożonych są przyimki używane samodzielnie: a, ab od, ad do, ku, przy, circum około, cum x, de x, od; e, ex z; in do, w; ob naprzeciw, per przez, prae na przedzie, pro przed, za, w obronie; sub pod, trans przez.

Przyimki jako przedrostki ulegają często zmianom fonetycznym, np.:

ab	-» as-	asporto odwieźć, unosić, porywać
ad	-> af-	affero przynieść, dostarczyć
	-+ ap	apporto przenosić, sprowadzać
ob	-♦ of-	ofTero nieść naprzeciw, pokazywać
	-* op-	oppono stawiać naprzeciw
sub	-* sup-	suppono podkładać, podstawiać
cum	-* com-	compono składać razem, układać coś na piśmie, napisać
	-* con-	convenio schodzić się, zbierać się
	col-	colloco umieścić, postawić
	-» cor-	corrigo sprostować, poprawić
in	im-	impono włożyć, wstawić, nałożyć
trans	-» tra-	traduco przeprowadzać, przenieść

Jako przedrostki występują też przyimki nie używane samodzielnie, np.: dis- roi- dispono rozstawić, rozdzielić

te-, red- z powrotem reficio znowu robić, odbudować, wzmocnić się

redeo powracać

se- na bok separo oddzielam

Należy zwrócić uwagę na częste zmiany fonetyczne, jakim ulegają samogłoski w tematach czasowników prostych, np.:

a -> e facio, defido; capio, redpio; ago, exigp e -» i premo, exprimo

ACCUSATIVUS DUPLEX

Podwójny akkusatiwus

Romani Aeneam proavum suum putabant. Rzymianie uważali Eneasza za swego przodka. Te amicum meum appeJJo. Nazywam cię moim przyjacielem. Po czasownikach: puto, habeo, duco (uważam kogoś za kogoś, coś za coś); appello, nomino (nazywam kogoś kimś, coś czymś) dopełnienie bliższe (kogo, co uważam, nazywam) i określenie dopełnienia bliższego (za kogo, co lub kim, czym nazywam) stoją w akkusatiwie. Jest to tzw. podwójny akkusatiwus, czyli accusativus duplcx.