DSCF0534 (2)

Zachowanie prospołeczne: dlaczego ludzie pomagają Innym 463

Hipoteza empatii-altruizmu Bat sona

| Zauważasz ] t osobę i I potrzebującą j pomocy |

Czy odczuwasz! empatię wobec niej?

Pomożesz tylko wówczas, gdy leży to w twoim interesie (to znaczy, gdy zyski przewyższają koszty)

f Możesz się i l f dzisiejszej nocy H zatrzymać u mnie ■ <« w domu. Postaram ~] l się pdźnlej znaleźć \ cl lakleś lokum. ^

Pomożesz niezależnie od tego, czy leży to w twoim własnym interesie (to znaczy, nawet wówczas, gdy koszty przeważą zyski)

można mówić tu o egoizmie?" „Zmiłuj i§ Boże, czyżbyś nie wiedział? ™pMifJtmlzmu^P Batwna — odpowiedział Lincoln. — Tu była zawarta cała istota egoizmu. Cały (1991) dzień nie zaznałbym spokoju ducha, gdybym zostawił tę starą maciorę w jej cierpieniu, zamartwiającą się o swoje prosięta. Czy nie widzisz, że zrobiłem to dla spokoju własnego ducha?" (Sharp, 1928).

Przykład ten doskonale pokazuje, że działanie uchodzące za prawdziwie altruistyczne może czasami wynikać z troski o samego siebie. Jak zatem możemy odróżnić jedno od drugiego? Daniel Batson wraz z współpracownikami opracował pomysłowy eksperyment. Miał on ujawnić prawdziwe motywacje osób biorących w nim udział (Batson, Duncan,

Ackerman, Bucłdey, Birch, 1981). Wyobraź sobie, że jesteś jednym z jego uczestników. Zostajesz, poinformowany, że badanie dotyczy radzenia sobie z zadaniami w warunkach stresu. Biorą w nim udział dwie osoby — ty i studentka o imieniu Ełaine. Jedno z was zostanie poproszone o odtwarzanie liczb z pamięci w dziesięciu próbach i równocześnie będzie porażane impulsami elektrycznymi. Druga osoba bedzie grała rolę obserwatora przyglądającego się przebiegowi eksperymentu na ekranie telewizora. Wyciągasz los i dowiadujesz się, że masz być obserwatorem.

Widzisz, patrząc na ekran, że prowadzący eksperyment przymocowuje elektrody do rąk Ełaine. Zaczyna ona wykrzywiać usta, a jej ciało co