DSCN2372

23

Model IVIrcjt Pmishuoire; m II Rzeczpospolitej (1919-1939)

władz sądowych i prokuratorskich stosownie do obowiązujących ustaw postępowania kaniego i przepisów szczegółowych", w zakresie ochrony bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego podlegają władzom administracji ogólnej, zaś w sprawach organizacji i administracji wewnętrznej szkolenia itp. ministrowi Spraw Wewnętrznych³⁹.

Ustawa „o Policji Państwowej" z lipca 1919 stanowiąca pierwotnie główny akt regulujący omawiane zagadnienie, nie pozostawała jedynym. Ustawodawca dawał w niej delegację odpowiednim organom, do stworzenia - w miarę istniejących potrzeb - stosownych aktów wykonawczych. Takie np. wydano w czasach zagrożenia Państwa w okresie wojny polsko-radzieckiej w roku 1920, kiedy to podporządkowana władzom wojskowym Policja Państwowa pełniła rolę żandarmerii. Jednak większość nowopowstałych rozwiązań prawnych służyła optymalizacji służby, dostosowywania struktur do aktualnych potrzeb, doskonaleniu procedur itp.

Do przewrotu majowego nie wprowadzano przepisów, które by w sposób rewolucyjny zmieniały pozycję Policji Państwowej. Tyczyło to również jej stanu liczebnego. Choć liczba funkcjonariuszy w pierwszych latach IIRP z roku na rok rosła, policjantów było zawsze za mało. Przyznać jednak należy, że liczne postulaty płynące ze strony Komendy Głównej i niektórych posłów znajdowały zrozumienie. O ile jeszcze w roku 1920 było niespełna 30 tys. policjantów, to w roku 1923 już ok. 40 tys., a rok później w 1924 - 50 tys. Jednak to był najlepszy rok w historii Policji w całym Dwudziestoleciu. Już w roku 1925 w preliminarzu budżetowym przewidziano tylko ok. 42 tys. etatów policyjnych i urzędników policyjnych. Rok później - w 1926 ich liczba zmalała do 35 tys. W roku 1932 i 1933 było niespełna 30 tys. a w roku 1935 również niespełna 30 tys. W1937 jeszcze mniej, bo ty lko 28 716⁴⁰. W roku 1938 pierwszy raz od kilkunastu lat liczba policjantów, w porównaniu z rokiem minionym, wzrosła do 29 936⁴¹. Cały czas Polska zajmowała w tej statystyce ostatnie miejsce w Europie. Na jednego policjanta polskiego przypadało zawsze najwięcej mieszkańców np. w porównaniu z Austrią ponad 60%, Niemcami ponad 50%, Włochami ponad 40%. To jednak nie mobilizowało ani Ministrów Spraw Wewnętrznych, ani członków rządu, których w odróżnieniu od policjantów, stan ten nie raził, a wręcz przeciwnie. W roku 1935 ówczesny premier Felicjan Sławoj Skladkow-ski, zadowolony z siebie relacjonował: „Pan Marszałek zatwierdził (? mkj)*³ mój budżet w całości, nie zmniejszając go zaznaczając, że nie może zmniejszać ani ilości policji w państwie, ani też obniżać skromnego uposażenia policjantów"⁴³.

Podobnie jak w innych instytucjach państwa, również w Policji nastąpił)' spore zmiany po przewrocie majowym. Odwołano Komendanta Głównego

" Art. 1 i 3 Rozporządzenia.

⁴⁰ A. Robaczewski. Budżety MSW u> lalach 1927-2939, Warszawa 1939, s. 46, Ibidem, t. Ili

° Piłsudski nie sprawował wówczas żadnej funkcji w Państwie.

⁴⁴ F. Sławoj Sktadkowski, Sltifpy meldunków. Warszawa 1968, s. 11S.