DSCN6065 (Kopiowanie)

1. Ewolucja

Rye. 2-21. Pelikozaury w krajobrazie permskim (JD)

Ryc. 2-22. Gad ssakoksztaltny Cynognalhus (rekonstrukcja) (JD)

W wodach półkuli południowej żyły już pierwsze gady wodne; były to dziwaczne mezozaury o wydłużonym, uzbrojonym w liczne zęby pysku. Osiągały długość 0,7 m i żywiły się rybami.

Pod koniec permu, z nieznanych przyczyn wyginęło ponad 90% istniejących gatunków zwierząt.

2.2.2.4. Era mezozoiczna

Era mezDzoiczna - „średniowiecze dziejów Ziemi" -to okres panowania gadów. Czas jej trwania obliczono naokoło 160 min lat i podzielono na trzy okresy: trias, jurę kredę (lab.2-1).

Trias. Słowo to po grecku znaczy „troistość”, albowiem omówiony okres podzielony został na trzy epoki.

Na obu kontynentach (północnym i Gondwanie - oddzielonych Oceanem Tetydy) panował suchy i gorący klimat. Część lądów stanowiły pustynie. Poważniejsza transgresja morska w środkowym triasie spowodowała powstanie ciepłego, płytkiego morza na terenach Europy południowej, sięgającego po dzisiejsze Kielce i Berlin. Morze to potem wycofało się, pozostawiając liczne jcziorzyska i bagna. Na lądach doskonałe warunki rozwoju miała roślinność sucholubna -rośliny nagozaląźkowc. lepiej przystosowane, zajmowały miejsce paprotników. Były to głównie dizewa iglaste (araukarie), oprócz nich królowały sagowce i milorzębowate oraz nic istniejące dzisiaj benetyty (ryc. 2-19), które uważane są za formę przejściową między roślinami nago-

■    okrytozalążkowymi. Niewielkich rozmiarów paprotniki i mszaki porastały tereny podmokle.

Wśród zwierząt kręgowych dominowały gady. Jedną z najstarszych grup stanowią żółwie, które powstały już w okresie permskim. Ich ewolucja była bardzo powolna i pozostała taką do dziś. Natomiast szybko rozwijała się grupa dinozaurów (dosłownie: ..straszliwych gadów”). Dzielimy je na dwa różne typy: Saurischia - dinozaury o budowie miednicy charakterystycznej dla gadów

■    Umiiisrhip u których miednica była typu ptusiego. Najwcześniejsze dinozaury „gudoks/tułtne" zy»ce w triasie były mniej więcej wielkości koguta i szybko biegały w postaci dwunożnej. Ta grupa bardzo rozwinęła się w następnych okresach, osiągając wielkie rozmiary ciała.