DSCN6065 (Kopiowanie)

33

2. Ewolucja

Ryc. 2-21. Pclikozaury w krajobrazie pennskim (JD)

Ryc. 2-22. Gad ssakokształtny Cynognaihus (rekonstrukcja) (JD)

W wodach półkuli południowej żyły już pierwsze gady wodne: były to dziwaczne

mezozaury o wydłużonym, uzbrojonym w liczne

zęby pysku. Osiągały długość 0.7 m i żywiły się rybami.

Pod koniec permu, z nieznanych przyczyn wyginęło ponad 90% istniejących gatunków zwierząt.

2.2.2.4. Era mezozoiczna

Era mezozoiczna - „średniowiecze dziejów Ziemi" - to okres panowania gadów. Czas jej trwania obliczono na około 160 min lat i podzielono na trzy okresy: trias, jurę kredę (tab.2-I).

Trias. Słowo to po grecku znaczy „troistość”. albowiem omówiony okres podzielony został na trzy epoki.

Na obu kontynentach (północnym i Gondwanic - oddzielonych Oceanem Tctydy) panował suchy i gorący klimat. Część lądów stanowiły pustynie. Poważniejsza transgresja morska w środkowym triasie spowodowała powstanie ciepłego, płytkiego morza na terenach Europy południowej, sięgającego po dzisiejsze Kielce i Berlin. Morze to potem wycofało się, pozostawiając liczne jeziorzyska i bagna. Na lądach doskonale warunki rozwoju miała roślinność sucholubna -rośliny nagozalążkowe. lepiej przystosowane, zajmowały miejsce paprotników. Były to głównie drzewa iglaste (araukarie), oprócz nich królowały sagowce i miłorzębowate oraz nie istniejące dzisiaj benetyty (ryc. 2-19), które uważane są za formę przejściową między roślinami nago-i okrytozalążkowymi. Niewielkich rozmiarów paprotniki i mszaki porastały tereny podmokłe.

Wśród zwierząt kręgowych dominowały gady. Jedną z najstarszych grup stanowią żółwie, które powstały już w okresie permskim. Ich ewolucja była bardzo powolna i pozostała taką do dziś. Natomiast szybko rozwijała się grupa dinozaurów (dosłownie: „straszliwych gadów”). Dzielimy je na dwa różne typy: Saurischia - dinozaury o budowie miednicy charakterystycznej dla gadów i Oplltlsdtia - u których miednica była typu ptasiego. Najwcześniejsze dinozaury „gadokształtne” '•yjące w triasie były mniej więcej wielkości koguta i szybko biegały w postaci dwunożnej. Ta grupa •aidzo rozwinęła się w następnych okresach, osiągając wielkie rozmiary ciała.