DSCN6035 (Kopiowanie)

. ;„*i drteitimimv

25

Ryc. 1-4. Logarytmiczna skala wielkości tzw. nnlroświaia (świata widzialnego gołym okiem); po lewej stronie długości fal poszczególnych ratajów promieniowania.

ł ł 1 mm

fale

radiowe

granica . rozpoznawana

na

Kim

podczerwień

światło

widzialne

granica

użyteczności

mikroskopu

świetlnego

ultrafiolet

Komórko jajowa

i komórko noblonkowa ■ ■ 10 jjiti *— erytrocyt

promień, f Roentgena granica użyteczności U mikroskopu f elektronowego^

■ ’1 pm

' lOO nm'

10 nm 1 nm . 100 pm

bakterie

PPLO

wirusy

białko

aminokwasy

atomy

Ryc. I • 5. Logarytmiczna skala wielkości „mikroświata" - fal (po lewej) mniejszych niż I mm oraz struktur (po prawej) (wg. Bcssisa, zmodyfikowana JD).

Zróżnicowaniu wymiarów towarzyszy różnorodność budowy istot żywych. Bakterie i sinice to bardzo uproszczone komórki znacznie bardziej skomplikowaną budowę mają pojedyncze małe jednokomórkowce, jak np. pantofelek. Człowiek zbudowany jest z ponad I O¹' (biliardów) komórek (nic licząc lawinek), usystematyzowanych w bardzo skomplikowane narządy i układy. Choć każda z komórek tworzących organizm człowieka posiada bardziej skomplikowaną budowę niż np. komórka bakteryjna - to jednak na ogół nie mogą one utrzymać się przy życiu poza ciałem ludzkim. W definicji życia, którą aęposhigujcmy podkreślono, że zjawisko to wykazują„układy wyodrębnione czasowo i przestrzennie". Takim układem czyli osobnikiem jest zarówno bakteria, jak i człowiek. Każdy osobnik ma swoje własne dzieje życia - nniogeneze. o różnej długości trwania. Rozpoczynają się one wraz z powstaniem genetycznego zapisu danego osobnika (powstaniem zygoty), a kończą się jego śmiercią. Przeciętny aas życia organizmów żywych jest różnie długi- bakterie żyjąpo kilka godzin, ludzie(takżc np. słonie) T0-80 lat,żółwie ok. 300 lat, a amerykańskie sekwoje nawet ponad 2000 lat.

Do najdłużej żyjących roślin należą; uboczka trójzębna (Lama triilentata) - żyje do 12 tysięcy lat oraz gajlusecja czarna (Gaylussacia brachycera) i topola amerykańska (Pnpulus tremuloides), które mogą żyć po około 10 tysięcy lat. W Polsce najdłużej żyjącymi roślinami są cisy pospolite ITairn baccala), osiągające wiek 1250 lal, zaś na drugim miejscu dęby szypulkowc {Quen us wbur),

_

kyjgl*do 800 lat (np. dąb w Kadynach, dąb „Bartek”, „Dęby Rogalińskie"). Spośród zwierzą najbardziej długowieczne są rurkoczułkowcc (Pogoiioplwra); są to podłużne zwierzęta, żyjąc "wtorkowych domknęli w morzach nditosloiiyeh im olehnkośei od 200 do 10 0(10 men.m