DSCN6253 (Kopiowanie)

235

235

Szczepienie udaje się nawet w przypadku roślin różnych gatunków, o ile są one ze sobą nokrewnione. W Polsce zarówno brzoskwinie, jak i śliwy szczepi się na podkładkach wyhodowanych * pestek dzikiej śliwy - ałyczy. Korzenie ałyc/y są cxlpomc na mrozy i nic przemarzają nawet w najcięższe firny, podczas gdy korzenie brzoskwini giną w temperaturze 253 K (-20°C). Dlatego też brzoskwinie gBCzepionc wytrzymują mróz. zachowując w owocach cechy danej szlachetnej odmiany.

6.1.4. Sporulacja

Pewne organizmy jednokomórkowe oraz niektóre rośliny wytwarzają zarodniki czyli spory. Są to przeważnie jednokomórkowe struktury zawierające jądro i niewielką ilość cytoplazmy i otoczone grubą ścianą ochronną. Ściana ta chroni je przed działaniem szkodliwych czynników środowiska zewnętrznego. Pozwala zatem gatunkowi na przetrwanie w stanic „uśpienia" niekorzystnych warunków, jak np. zbyt niskiej temperatury, suszy bądź niedostatku pokarmu.

Spory (przetrwalniki) wytwarzane są przez liczne bakterie - nie może to być jednak uważane za sposób rozrodu, ponieważ każda komórka bakteryjna otacza po prostu odpowiednią otoczką fragment własnego ciała. Nic powstają zatem nowe osobniki, a przetrwalnik pozwala jedynie na przetrwanie niekorzystnych warunków w stanie tzw. życia utajonego czyli anabiozy. Natomiast u niektórych glonów' i u licznych gr/ybów spory nic są formami spoczynkowymi, lecz umożliwiają tym gatunkom rozmnażanie i rozprzestrzenianie się. Jednokomórkowa zielenica zawłotnia (Chlamydomonas) dzieli lięjcdcn do trzech razy, wytwarzając do 8 małych zoospor, z których każda zawiera jądro, cytoplazmę i ma dwie wici. Otoczka pęka i każda uwolniona zoospora rośnie do wielkości komórki rodzicielskiej.

W przypadku nieruchomych, przytwierdzonych od podłoża brunatnie ich ruchliwe, zaopatrzone w wici zoospory pozwalają na rozprzestrzenianie się i zasiedlanie nowych stanowisk. Niektóre brunatnieć wytwarzają spory pozbawione zdolności ruchu - tzw. aplanosnory.

62. Rozmnażanie płciowe

Bezpłciowy sposób rozmnażania się nie zastępuje rozmnażania płciowego. U większości organizmów* wszystkie osobniki danego gatunku mogą jednocześnie z rozmnażaniem wegetatywnym produkować komórki płciowe, albo też oba wymienione sposoby rozmnażania wykluczają się W odniesieniu do pojedynczego osobnika, występują natomiast na przemian w kolejnych pokoleniach i mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem przemiany pokoleń. Zostanie ono omówione w dalszych częściach tego rozdziału.

62.1. Istota rozmnażania płciowego

O ile w procesie rozmnażania bezpłciowego powstające osobniki mają najczęściej ten sam zapis genetyczny co osobniki rodzicielskie, o tyle proces płciowy doprowadza do powstania nowego zapisu genetycznego. Jest zatem jednym z najważniejszych źródeł zmienności organizmów.

Rozmnażanie płciowe możemy zatem zdefiniować jako proces wydawania potomstwa, w którym powstające nowe pokolenie posiada informację genetyczną otrzymaną od dwojga rodziców.

kwolucja świata organicznego preferowała powstunie specjalnych komórek płciowych gamet I które, łącząc się ze sobą, doprowadzają do powstania nowego organizmu.

U większości współczesnych organizmów - zwłaszcza wielokomórkowych w procesie Łu/mna/ania płciowego dwie gamety łączą się ze sobą i powstaje nowa komórka, zwana zygotą