DSCN6405 (Kopiowanie)

112

Biologia - repetylomm■ mu ~.

w^rirnwy Korzenie mogą wyrastać także np. z łodygi lub liści, nazywamy je wówczas przybyszowymi (ryc. 7-72). U bluszca służą one do wspinania się na skały, mury, pnie itp., ale np. wytwarzanie korzeni przybyszowych przez rozłogi truskawki umożliwia tej roślinie rozmnażanie wegetatywne.

Znadującc się tu komórki intensywnie się dzielą, stanowiąc zaczął* sfc*.    dla wszystkich innych tkanek korzenia (wytwarzają też komórki

/!§»% czapeczki). W położonej nad nimi strefie eloneacyihei (strefie wydłużania) komórki nadal są przeważnie niczróżnicowane. ffllflip    natomiast zachowują zdolności podziałowe i następuje ich

|| s lift    wydłużanie się. Stożek wzrostu (o szerokości ok. I mm) i strefa

" ₅' \    elongacyjna (dług. do 5 mm) umożJ i wiają wzrost korzenia na długość

6

Różnicowanie się tkanek korzenia rozpoczyna się w strefie

ia). Obwodowe komoda

tej strefy przekształcają się w komórki skórki (rvzodermvŁ wytwarzające uwypuklenia ścian zwane. 7-71)!

Wlośniki zwiększają powierzchnię chłonną komórek skórki;

₇ w miarę wzrostu korzenia wytwarza się nowa strefa włośnikowi, natomiast stare włośniki schną i obumierają. W głąb korzenia.

Ryc. 7-72. I - 5 - rodzaje korzeni: I - pod ryzodermą, znajduje się kora pierwotna, zbudowana z tkanki palowy; 2 - cylindryczny; 3 - miękiszowej (parcnchymy) o luźnych układach komórek

stożkowy, 4 - buraczany. 5 - wiązkowy, (p^esn^cnie międzykomórkowe ułatwiają wymianę gazową). Od przekształcenia korzeni: 6 - korzenie ^r    . ^J .    .    .    .    . ^v

przybyszowe bluszczu (Hedera heUx),    którą jest wąlgc osiowy, kora pierwotna

komórek o zdrewniałych i przesyconych suberyną (nieprzepuszczalną dla wody) ścianach. W śródskómi występują komórki przepustowe fryc. 7-71), przez które woda pobrana dzięki włośnikom przenika do walca osiowego. Najbardziej zewnętrzna warstwa walca topervcvkl(okolnica>. pojedyncza warstwa komórek przekształcających się w tkankę mery stematy czną dającą początek korzeniom bocznym. Wnętrze walca osiowego stanowi tniękisŁ w którym przebiegają wiązki przewodzące: drewno (ksvlem) i łyko (floem >. Komórki drewna to cewki i naczynia, zwykle rozmieszczone w postaci trój- lub czteropromienistej gwiazdy (ryc. 7-71); przewodzą one wodę. Pomiędzy elementami ksylemu znajduje się łyko, tworzące nieraz wyspecjalizowane człony

w korzeniach roślin wieloletnich, zwłaszcza drzew i krzewów, pomiędzy elementami

drewna i łyka znajdują się komórki miazgi (kambium). będące tkanką twórczą dla wiązek przewodzących.

Dla korzeni większości roślin dostępną woda jest woda kani lama - cienka błonka luźno związane z cząsteczkami gleby. Wnika ona do komórek epidermy (zwłaszcza do włośników) dwiema drogami. Po pierwsze - celulozowe ściany komórek chłoną wodę i w ten sposób nasiąka ona wszystkie ściany komórkowe aż do komórek przepustowych w endodermie, a poprzez nie do walca osiowego. Po drugie - wnika (na zasadzie osmozy) do cytoplazmy komórek. Gdy stężenie wody w cytopIaznW komórek skórki jest większe niż w komórkach głębiej położonych, woda wędruje w głąb korzeni* przez połączenia międzykomórkowe czyli plazmodesmy. Po wniknięciu do naczyń ksylemu woda zwiększa w nich ciśnienie osmotycznc; w następstwie wzrostu ciśnienia cząsteczki wody przesuw**

ku górze: wytwarza się parcie korzeniowe. Ponieważ z liści wciąż ucho** i racji, oba te zjawiska powodują ciągły przepływ wody z kor/em |