DSCN6407 (Kopiowanie)

114

Biologia - repetytorium dla kandydatów aa akademie wafafl

(piamiazyal. będące prekursorem drewna, łyka i - u dwuliściennych - położonej między nimi mia^j twórczej wiązek przewodzących. Z pąków - wytwarzanych w węzłach - powstawać mogą liście(p£ liściowe), kwiaty (pąki kwiatowe) lub łodygi boczne. Można wyróżnić dwa typy rozgałęziania jję łodyg. Z typem monopodiałnym 1 jednoosiowym) mamy do czynienia wówczas, gdy oś główna rośnie szybciej, a odgałęzienia wolniej i nic przewyższają jej. Typ sympodialoy (więlogsifląy) to taki, w którym odgałęzienia rosną silniej niż łodyga główna.

Łodyga zmienia swą budowę wraz ze wzrostem i rozwojem; poza tym różne są łodygi roślin np zielnych i drzewiastych. U roślin zielnych łodyga jest soczysta, zazwyczaj zielona, w jednym toku powstaje i ginie. Rośliny drzewiaste mają łodygi albo całkowicie zdrewniałe (drzewa i krzewy), albo przynajmniej zdrewniałe w dolnej części (krzewinki). Rośliny drzewiaste są wieloletnie; jeżeli wytwarzają rozgałęzienia dopiero na pewnej wysokości (przez co powstaje pisń, czyli łodyga główna), nazywamy iedrzewami. Jeśli natomiast wiele rozgałęzień odchodzi od łodygi (lubnawet korzenia) tuż nad powierzchnią gleby, mamy do czynienia w krzewem (np. agrest, dzika róża, berberys, ognik) lub krzewinka (borówka, żurawina, wrzosiec). Rośliny zielne dzielimy na iednorocznełrah roślina powstaje w jednym roku, w tym samym roku wydaje nasiona i ginie), dwuletnie (większość części nadziemnej ginie pod koniec roku, aby ponownie rozwinąć się w drugim roku; np. marchew wytwarza w pierwszym roku liście, kwitnie zaś w drugim roku po posianiu, po czym ginie) ibyliąy (rośliny wieloletnie).

Młoda łodyga (tyc, 7-74) na przekroju poprzecznym zbudowana jest z tkanek pierwotnvch:skótki (enidermy). kory pierwotnej i walca osiowego (w którym występuje rdzeń pierwotny i promienie rdzeniowe orazwiazki przewodzące zbudowane z łvka pierwotnego i drewna pierwotnego orazmiazyfr jest zazwyczaj zielona i - podobnie jak liść - pełni funkcje asymilujące. Skórka zawiera aparaty szparkowe i od zewnątrz pokryta jest kutykulą, nieprzepuszczalną dla wody i gazów. Komoda r koty pierwotnej w młodej (zielonej) łodydze zawierają chloroplasty; oprócz miękiszu mogą w tej v wystgaować tkanki wzmacniające (zwarcica i twardzica). Walec osiowy w części środkowej 2 jest z rdzenia, którego komórki stanowią miękisz magazynujący substancje odżywcze. Od rdzeń promieniście odchodzą promienie rdzeniowe (tyc. 7-74), które oddzielają poszczególne wiązki przewodzące. Wewnętrzną (od strony rdzenia) część wiązki stanowi część naczyniowa czyli drewno (ksylem); część zewnętrzna to część sitowa (łyko czyli floem). U jednoliściennych łyko styka się z drewnem i wiązkę taką określamy mianemzamknietej (tyc.7- 74C). U dwuliściennych pomiędzy łykiem a drewnem znajdują się komórki merystematyczne -miazga (kambium) wiązki; taka wiązka nosi nazw? otwartej. [Poza tym u roślin jednoliściennych wiązki są porozrzucane po całej łodydze, zaś u dwuliściennych tworzą regularny okręg wokół rdzenia]. Najbardziej obwodową część wiązki stanowi zazwyczaj okolnica (perycykl), zbudowana z komórek o zgrubiałych ścianach.

wiązka

A

tukstm pwrwAtio

Ryc. 7-74. Seta** budowy łodygi:

A - pierwotna i B - wtórna budo** łodygi rośliny d"

rośliny jedno-

liśocnncj W

panmdiyma

atoitóP