Dwudziestolecie międzywojenne Jerzy Kwiatkowski (26)

II |\k .'ja 1918 - r**> 'H<‘.t»« w>tf/ica)vii

Tu także zaliczyć można jedno z arcydzieł Uśmuru Dur* ludzieW*', wiersz o narastaniu nieszczęścia i ukosu a towc lutniowej jury kochanków nie-kochanków Znajduje się on na przeciwległym biegunie w umunku do sadiMttaSOChislyc/.nyeh ballad pesety: 10. / Koln. niemal 'Uitym mt.ibzm metafizyczny.

Leśmian drukował wiersze w ..O/artlku", przyjaźnił mc i narad/ał / jego redaktorami; wstęp do - wcześniejszej — ..ł*.<n,.v\> inkrustowany h;,| fragmentem jego listu do redakcji, w którym propagował ..spokrewnienie s_K ,_e światem«zaświatem ludowym". Zarówno ludowość ewrukowców. jak w o_f«* ludowość poc/ji Dwudziestolecia rozwinęły mc jednak na ogól w innych kierunkach niż ten. który został przezeń wytyczony Bodaj/e jeden tylko poeta znalazł się - dzięki paru swoim wierszo*

-    w poNizu Leśmianówskiej koncepcji ludowości. Chodzi o Feliksa Konoptó io takie jego utwory. jak - w więks aołci piwne znakomicie podsłuchaną gWOi*

-    o Michałku Midali czy Tnpt\l jedyny w swoim rodzaju cykl opowiadający o zheh. demonicznych, krzywdzących ludzi aniołach. Notabene, w wicn* O Michałku S1(dali dostrzec ino/na nawet pewną zależność od Leśmiana

frl 7zfdd|o«UV i rjsmd Ko«km»»Łu fotomfu. 1922

***** dwriM « M(Ktu//ui. i)» L

W Tryptyku natomiast zwracają uwagę /wiązki me tyle z poezja, co z nubrst-arm Jacka Malczewskiego mianowicie Owe cztery wiersze Roaopki pochodziły z drugiej potowi lal dwudziestych i - zresztą — nawet w obrębie jego poezji onmnły odosobnioną enklawę: w Słowach w ciemnoki (19291. jedynej ■yfanej przezeń książce w Dwudziestoleciu, przeważały tonacje odmienne.

Bo tez o charakterze ludowości w poezji początków Dwudziestolecia ftcydmali inni poeci: z jednej strony c/artakowcy. / drugiej aktualni czy juz ujc) byli futuryści. Pierwsi - jako kontynuatorzy tradycji młodopolskiego jeszcze franciszkanizmu i anty urbani/mu, poszukiwacze świętej prostoty, drudzy - jako programowi burzyciele odrod/eńczego prymitywu, zresztą. z wsią i kulturą ludową — w wypadku Jasieńskiego i Młodożeńca -- powiązani takie więzami ideowopohtycznymi.

Na poezji grupy Czartak decydujące piętno odcisnął regionalizm: dea cdpywająca w literaturze odrodzonej Polski znaczną rolę. cenna i kulturotwórcza, okołniek kryjąca w sobie — dla poezji właśnie — pewne niebezpieczeństwa.

Najbardziej przejął się nią sam Icgadłowic/, który w swoich beskidzkich cyklach Ido wymienionych nieco powy/ej dodać tu należy jeszcze H Mkq mmmc u Beskidzie l‘)2i) nobilitował ukochany przez siebie region, tworząc dlań jak gdyby zastępczy — tyle. ze rozbity iu fragmenty — ludowy epos. r :bedy pisany literacko, niekiedy przeplatany gwarą.    105