DSC19

_pr,sba pozbycia się silnego P-rucia winy. To poczuci- _v -_nv _B icst wywołane czymś, co par jen t rzeczywiście zrobił. »_Wz ' destrukcyjne impulsy, których nie jest on świadomy. W _rv.‘.

nie

ZC2

uale

V

mycia su; udaremnia on nieustannie zniszczenie* które nieśwjj domie zaplanował i które nigdy nie powinno dotrzeć do j₀T świadomości. Potrzebuje on tego rytuału, aby dać sobie radę swym poczuciem winy. Kiedy tylko zda sobie sprawę ₂ i_st_nj_c nia tego destrukcyjnego impulsu, może borykać się _z nim bezpośrednio, a poznając źródło swej tendencji destrukcyjnej. _mo*., w końcu zmniejszyć ją do przynajmniej znośnego poziomu. Rytuał knmpulsywny ma dwojaką funkcję. Chroni on pacjenta p.zcd.niciuośnym j^zuci£in...iyiay, ale takżę ma tendencję d₀ uwieczniania tych impulsów, bowiem ma z nimi do czyn im;-, tylko pośrednio.

Nic więc dziwnego, że ci psychoanalitycy, którzy zwrócili u-wagę ni ryCUaly 'religijne, byli uderzeni podobieństwem pry.vTT nych rytuałów kompulsywnych, jakie zaobserwowali u swych pacjentów, do określonych społecznie ceremonii, które znaleźli w rełigii. Spodziewali się znaleźć ten sam mechanizm w rytu-ałucii religijnych co w neurotycznych przymusach. Szukali oni tendencji nieświadomych, takich jak np. destrukcyjnej nienawiści do postaci ojca reprezentowanej przez Boga, które — jak sądzili — powinny być wyrażone bezpośrednio lub wykluczane ze .sw iadomości przez rytuał. Psychoanalitycy podążając tym śladem niewątpliwie dokonali ważnego odkrycia na temat istoty wiyiu rytuałów religijnych.- jeśli nawet nie zawsze mieli słuszność w swych konkretnych wyjaśrricnracrrr' Ale zajmując się przede wszystkim zjawiskami patologicznymi, często nie umieli zdać sobie sprawy z tego, że rytuały nie muszą mieć koniecznie charakteru irracjonalnego spotykanego w przymusie neurotycznym. Nie rozróżniali oni rytuałów irracjonalnych opartych mi stłumieniu irracjonalnych impulsów od rytuałów rarifinalnV"j¹» których natura jest całkowicie inna.

^osiadamy nie tylko potrzebę układu orientacji, który nadaję jakiś sens naszemu istnieniu i który możemy dzielić z nasz}nu bliźnimi; posiadamy również potrzebę wyrażenia naszej czci i * panujących wartości, poprzez czynności wykonywane wspólait ż innymi.' Rytuał jest — mówiąc po prostu — 'czynnością

;