Eliade Czas święty i mity0

koniec. Judaizm wyszedł po« L cyklicznej Jehwe nie przejawu”, ^

X. * ^m.^icf ⁿ y■ 0* bogowi

gU).ale w nieodwracalnym czasie hl»u** nym. Każde nowe wystąpienie Jahwe w K^,tŁjest czymś, co nie daje się sprowadzić do *5* pienia poprzedniego. Upadek Jerozolimy razem gniewu Jahwe przeciwko jego ludowi a nie jest to ten sam gniew, któremu Jahwe dał ** raz doprowadzając do upadku Samarii. Pocz^ nia Jahwe są osobistymi interwencjami«w, storię, a swój głęboki sens objawiają jedynie Ig. dowi wybranemu przez Jahwe. Wydarzeni, historyczne nabiera tu nowego wymiaru: staje są t e o f a n i ą.^M

Chrześcijaństwo idzie jeszcze dalej w walory, zacji czasu historycznego. Wobec tego,fc Bóg wcielił się, że przyjął na siebie istnie-nie ludzkie, historycznie uwarunkowane, historia może takie dostąpić uświęcenia. Itlud tempus, przywoływany przez Ewangelię, jot czasem historycznym ściśle określonym — czasem, gdy Poncjusz Piłat był namiestnikiem Judei — ak czas ten został uświęcony przez obecność Chrystusa. Współczesny chrześcijanin, biorący udział w czasie liturgicznym, dociera do Ułud tempus, w którym żył, umierał 1 zmartwychwstał Jezus, ale nie chodzi już o czas mityczny, lecz o czas, gdy Poncjusz Piłat zarządzał Judeą. Dh chrześcijanina kalendarz święty także w nieskończoność podejmuje te same wydarzenia z żyda Chrystusa, ale wydarzenia te dokonały się w historii; nie są to Już fakty, które miały miejsce ^czaBUl ”^na Początku” (z tym, te dla

chrzcśctłaiuna czas zaczyna się od nowa z narodzę*

' Chrystus®, gdy* wcielenie ustanawia nową i ^'c\1 człowieka w kosmosie). Krótko mówiąc, i objawie się jnico nowy wymiar obecności f & świacie. Historia staje się znów hi-I świętą, tak jak ją pojmowały — ale

I ‘ perspektywie mitycznej — religie prymitywne

I , prdiaiaue-*'

ł chrześcijaństwo dochodzi do teologii, nie zaś I ^ filozofii historii, albowiem interwencje Bo-1 w historię, a zwłaszcza wcielenie w historyczną I Jsjiję Jezusa Chrystusa, mają cel transhistorycz-l gj— zbawienie człowieka.

I Kegel podejmuje ideologię judeo-chrześcijańską I, i stosuje ją do całości historii powszechnej: duch | powszechny przejawia się stale w wydarzeniach I historycznych i tylko w tych wydarzeniach. Hi-| sioria więc w całości staje się teofanią: wszyst-I fe», co zdarzyło się w historii, musiało się I zdarzyć tak właśnie, gdyż tego chciał ) duch powszechny. Tu otwarta została droga do (t rśżnych form filozofii historii rozwijanej w XX w. | Tutaj też kończy się teren naszych badań, gdyż I wszelkie nowe waloryzacje czasu i historii należą do historii filozofii. Wypada jednak dodać, że hi-sioryzm ukształtował się jako produkt rozkładu chrześcijaństwa: historyzm przywiązuje zasadnicze maczenie do wydarzenia historycznego (co jest kon-cepcją pochodzenia judeo-chrześcijańskiego), ale do wydarzenia historycznego jako takiego, to znaczy odmawiając mu jakiejkolwiek możliwości objawienia intencji soteriologicz-aej, transhistorycznej.⁴⁸

Co się tyczy koncepcji czasu, na jakich zatrzymały się niektóre filozofie historystyczne i egzysten-cjalistyczne, warto zauważyć, że czas — jakkolwiek

« Zob. u. Elladc. imagts n nimbolei, s. za; Aspocts <tu

nutka. b. im i nosfc ___ .. .

• jrfli idzie o trudnołd zwiewne z hlBtoryzmem, zob.

-—..nul Rctonr, s. 218 i nast.