ET3

11.1. Pojęcia dotyczące turystyki międzynarodowej 183

towarami (np. usługi transportowe czy ubezpieczeniowe). Z biegiem lat rozwinęły się usługi mające więcej wspólnego z przepływem czynników produkcji.

Na początku lat 90. przyjął się następujący podział handlu usługami:

1)    usługi będące bezpośrednio przedmiotem handlu międzynarodowego,

2)    usługi świadczone przy międzynarodowych przepływach usługodawców, nazywane często usługami zorientowanymi popytowo,

3)    usługi świadczone przy międzynarodowych przepływach usługobiorców, nazywane też usługami determinowanymi przez podaż,

4)    usługi świadczone przy międzynarodowych przepływach zarówno usługobiorców, jak i usługodawców.

Usługi turystyczne należą przede wszystkim do trzeciej grupy, wymagają bowiem przemieszczenia usługobiorców. Część świadczeń wiąże się także z grupą czwartą.

Ze względu na dokonywane przepływy pieniężne turystyka międzynarodowa jest częścią międzynarodowych przepływów gospodarczych, które dzieli się ze względu na punkt odniesienia na eksport i import. Eksport definiuje się jako wywóz towarów pochodzenia krajowego w celu ich sprzedaży oraz świadczenie usług cudzoziemcom^{1 2 3}. Importem nazywa się przywóz towarów zagranicznych w celu wykorzystania ich na własnym rynku wewnętrznym lub przyjęcie usług od cudzoziemców⁴. Kraj zwiększa swój dobrobyt poprzez import w szerokim zakresie towarów i usług po niższych kosztach w porównaniu do kosztów produkcji tych towarów w kraju.

Turystyka zagraniczna bywa często określana jako eksport (import) niewidoczny. Jest to ogólne określenie tych pozycji w bilansie płatniczym, których źródłem jest sprzedaż usług za granicę. Poza turystyką zalicza się tam wpływy z frachtów, ubezpieczeń, patentów itp³. Na rysunku 11.1 przedstawiono model eksportu turystycznego.

Eksport produktowy Gotówka

^Polska _Produkty _ ^w,°chy

Eksport turystyczny

_Gotówka_

Polska -*-Eksport- Wiochy

_Turyści_

Rysunek 11.1. Eksport towarów a eksport turystyczny Źródło: opracowanie własne.

1

   K. Białecki. H. Dorosz, W. Januszkiewicz, Słownik handlu zagranicznego, PWE, Warszawa 1993. s. 80.

2

   Tamże, s. 113.

3

   Tamże, s. 81.