ET3

11.5. Czynniki stymulujące ruch turystyczny w skali międzynarodowej 193

Łączny przyrost dochodu narodowego z tytułu wzrostu eksportu jako impulsu pierwotnego obejmuje więc wiele faz procesu produkcyjnego i jest rozłożony w czasie. Od momentu powstania impulsu aż do jego wygaśnięcia może upłynąć wiele lat. W gospodarce otwartej mnożnik jest wprost proporcjonalny zarówno do salda nadwyżki eksportu, jak i do stopy konsumpcji.

Im krańcowa stopa konsumpcji jest większa i im mniejsza (większa) jest krańcowa stopa importu (eksportu), tym większy jest mnożnik. Z punktu widzenia mnożnika powinno się importować jak najmniej towarów i usług konsumpcyjnych, aby popyt wykreowany przez przyrost inwestycji i eksportu kierować na kupno towarów i usług krajowych.

Udział eksportu turystycznego w PKB kształtuje się odmiennie w poszczególnych krajach. Ponieważ eksport turystyczny jest częścią eksportu usług, jak zaznaczono wcześniej, zasadą jest, że im kraj jest bardziej rozwinięty, tym większy ma udział usług w PKB. Jednak istnieją wyjątki od tej reguły. Są to tzw. monokultury turystyczne - rozproszone po całym świecie przeważnie bardzo małe państwa lub terytoria zależne, których wspólną cechą jest wysoki, czasem wynoszący nawet ponad 40% udział eksportu turystycznego w PKB. Walory turystyczne są często jedynym bogactwem naturalnym danego terytorium, co powoduje całkowite ukierunkowanie się gospodarki na eksport usług turystycznych. Przykładami takich monokultur są Bahamy, Seszele, Malediwy, Cypr lub Malta. Gdyby nie eksport usług turystycznych, państwa te musiałyby w większości przypadków podzielić los krajów Trzeciego Świata. Ich rolę można więc porównać do roli regionów turystycznych w większych państwach rozwiniętych.

Turystyka zagraniczna przyjazdowa (a zwłaszcza wpływy z turystyki) może mieć bardzo różny wpływ na PKB poszczególnych państw, od szczątkowego po dominujący. Nie należy zapominać o tym, że turystyka, podobnie jak inwestycje, kreuje dodatkowy popyt poprzez efekt mnożnikowy.

11.5. Czynniki stymulujące ruch turystyczny w skali międzynarodowej

Kraje recepcji turystycznej coraz bardziej zabiegają o klientów. Jest to spowodowane coraz większym udziałem sektora turystycznego w PKB wielu krajów²¹. W omawianym sektorze powstaje coraz więcej miejsc pracy. Na przykład we Włoszech w przedsiębiorstwach turystycznych pracuje ponad milion osób. Rozwój sektora oznacza znaczny spadek bezrobocia, gdyż regiony atrakcyjne turystycznie są przeważnie uboższe i słabiej rozwinięte²². Promowanie rozwoju turystyki jest więc szansą na wyrównanie różnic społecznych w wielu krajach. Z tego też względu obserwuje się postępującą profesjonalizację promocji wielu krajów, na którą wydaje się coraz więcej środków budżetowych.

Czynniki, które determinują wyjazd turysty do kraju recepcji, można podzielić na sześć grup:

•    ekonomiczne,

•    polityczne,

²¹    We Włoszech turystyka generuje więcej PKB niż rolnictwo (5,7%, co odpowiada 58 mld euro). 38% jest udziałem turystyki zagranicznej (2002).

²²    Nie oznacza to, że kraje recepcji turystycznej są słabiej rozwinięte.