Foto2482

82 I Podstawy zarządzania kryzysowego

82 I Podstawy zarządzania kryzysowego

dostępnych środków, na odkrywaniu i wyjaśnianiu opisujących sytuację symptomów, po to aby móc ją na bieżąco diagnozować i przewidywanej rozwój oraz sprawczo kontrolować, nie dopuszczając do przekroczeni obowiązujących standardów. Monitorowanie i sprawcza kontrola wymaga więc wcześniejszego opracowania standardów stanu akceptowalni które odpowiadają pożądanym społecznie warunkom życia i pracy Każdy standard winien zostać szczegółowo opisany (poprzez podanie uzasadniła nia wyboru standardu, omówienie podstawowych pojęć, metody oceny). Dla każdego standardu wyodrębnić należy charakteryzujące/opisujfj^Bo wymiary (komponenty). Z kolei dla każdego wymiaru dobrać wskaźnjU służące do jego identyfikacji i pomiaru oraz opracować narzędzia do pomiaru poszczególnych wskaźników.

Wypracowane standardy, wymiary i wskaźniki muszą być koheren^H z trzema warstwami;

1)    fizyczną (nieożywioną),

2)    biologiczną (ożywioną); a) materialną, b) psychologiczną, c) duchowH

3)    społeczno-kulturową, składającymi się na środowisko człowieka (zolK ; rysunek 14).

Pozwoli to na określenie warunków poznania zagrożenia oraz na określał

nie możliwości i opracowanie warunków jego neutralizacji.

Jeżeli krzywa kryzysu przekracza poziom standardu, czyli granicę zęk» rżeń dopuszczalnych lub akceptowanych, to świadczy to o rozwoju sytuacja kryzysowej. Wchodząc w obszar konfrontacji, sygnalizuje potęgowanej się etapu eskalacji - rozwoju sytuacji kryzysowej, a to podnosi prawdo^H dobieństwo potrzeby decyzji wykraczających poza normalne procediffy_rjj po to, by sytuację opanować i wziąć ją pod kontrolę. W fazie eskaiamH zagrożenia pojawia się konieczność walki z przyczynami, czvnn ikarrijMi- I żącymi (atakującymi) i skutkami zagrożenia. Wymaga to przyjęcia kon- I eepcji walki z zagrożeniem i realizacji działań ratowniczo-ewakuacy^Bffl oraz opracowania scenariuszy oraz planów ich osiągania w konfrontacji I z możliwościami ludzkimi i materiałowo-technicznymi Krytycznym czyn- I nikfem wypracowania i wyboru ostatecznych decyzji jest zawsze dostęp- 1 nośc aktaahzyeh informacji o stanie i tendencjach zmian zagrożenia oraz I rzeczywiste rezerwy czasowe, piko najbardziej deficytowe zasoby każdiffl operacji aatyfcryzysowep-

V fitzne dceskahscji kryzysu najbardziej istotnymi są wypracowanie I I cif—Ti lag n pm m ■ zwalczania skutków zagrożenia i niesienia pomocy

potrzebującym. Przede wszystkim ważne jest zabezpieczenie kadrowe, informacyjne, materiałowo-techniczne,-W fazie tej uwagę poświęcić należy gromadzeniu informacji potrzebnych dla aktualizacji koncepcji, scenariuszy i planów walki z zagrożeniami, z ich skutkami, po to aby być lepiej przygotowanym w rozpoczynającej się ponownie fazie stabilizacji.

1.2.3.3. Taksonomia sytuacji kryzysowych

Podstawą zaproponowanej tu klasyfikacji kryzysów/sytuacji kryzysowych jest wystąpienie kilku głównych cech/kryteriów, które pojawiać się mogą oddzielnie bądź łącznie, opisujących kryzys (zob. rysunek 14). Cechami kryzysu są:

| obecność wydarzenia krytycznego, lokowanego na kontinuum zdarzeń | i rozciągającego się od wartości postrzeganych jako minimum do war-|e|tości widzianych jako maksimum;

| postrzeganie wydarzenia krytycznego jako nieoczekiwanego, grożącego utratą wartości cennych, stwarzającego poczucie zagrożenia i niepewności co do przyszłości - opisywanego na kontinuum: postrzegająca jednostka - grupa - postrzegające społeczeństwo;

• sprawiającego, że tracimy kontrolę nad toczącymi się wydarzeniami, ^ gdyż dotychczasowe sposoby zachowania stają się nieprzydatne i po-K& wodują konieczność zmian w dotychczasowych sposobach funkcjono-wania, tak jednostkowego, jak i zbiorowego.

|~W praktyce można wydzielić podstawowe typy kryzysów (zob. rysunek 15).

KPoniżej zaprezentowano podstawowe charakterystyki sytuacji kryzysowych, a mianowicie:

-    grupa I - związana z człowiekiem jako osobą, obejmująca tę grupę ^ sytuacji kryzysowych, które dotyczą poszczególnych ludzi/pracowni-

ków, z ich problemami ze sfery fizjologicznej i psychologicznej, co rodzić może kryzys natury fizjologicznej i psychologicznej;

-    grupa 11 - dotyczy zbiorowości ludzkich tych lokalnych i ponadlokal-|jj nych i odnosi się do wszystkiego, co zagraża utratą życia i zdrowia,

tożsamości narodowej i etnicznej poszczególnych społeczności, objawia się między innymi zachowaniami naruszającymi prawa człowieka, takimi jak: nacjonalizm, szowinizm, ksenofobią, dyskryminującymi kulturowo i religijnie, rasistowskimi, zwolnieniami grupowymi, a także zdarzeniami fizycznymi typu katastrofa techniczna czy klęska żywiołowa, które destabilizują funkcjonowanie systemu społecznego, co rodzi kryzysy natury społecznej;