FunkcjonowanieRynku R056 157

gólnych sprzedawców, których reakcje na zmiany cen mogą być słabsze lub silniejsze. Uwzględniając krańcowe przypadki, wielkość podaży może w pewnych sytuacjach w ogóle nie reagować na zmiany poziomu cen, natomiast w innych sytuacjach jej zmiany pod wpływem zmian cen mogą być nieskończenie duże. W pierwszym przypadku podaż jest doskonale nieelastyczna (sztywna) względem cen. w drugim — podaż jest doskonale elastyczna. Poziomy cenowej elastyczności podaży mogą się więc kształtować od zera do nieskończoności. Ilustruje to rys. 46.

W przedziale zawartym między tymi dwoma skrajnymi przypadkami mogą być wyróżnione różne poziomy cenowej elastyczności podaży. Jeżeli względne zmiany wielkości podaży oraz względne zmiany cen są jednakowe, a więc gdy cenowa elastyczność podaży kształtuje się na poziomie równym 1, to podaż jest proporcjonalna względem cen. Gdy względne zmiany podaży są większe niż względne zmiany cen, wówczas podaż jest elastyczna. I wreszcie podaż jest określana jako nieelastyczna, gdy jej względne zmiany są mniejsze niż względne zmiany cen. Kształtowanie się -wymienionych rodzajów podaży⁸ pokazuje rys. 47.

Poziom cenowej elastyczności podaży produktów i usług zależy od wielu czynników' oraz ulega zmianom w czasie. O poziomie cenowej elastyczności podaży decydują przede wszystkim:

—    długość okresu, w którym podaż jest rozpatrywana,

—    charakter oferowanych produktów lub usług.

Cenowa elastyczność podaży kształtuje się na wyższym poziomie, gdy jest rozpatrywana w' długich okresach i odwrotnie. W okresach długich ulegają bowiem osłabieniu ograniczenia zmian wielkości produkcji i podaży, płynące ze sfery materialno-rzeczowej (sfery realnej). Przy osłabieniu lub braku tego typu ograniczeń sprzedawca zmienia wielkość podaży w' zależności od kształtowania się cen. Skłonność sprzedawcy do zmiany wielkości podaży pod wpływem zmian cen zależy również od jego pozycji wobec nabywców oraz innych sprzedawców.

Por. M. Nasiłowski, System rynkowy..., jw., s. 39.

Rysunek 47

Cenowa elastyczność podaży

A

E >1 - podaż elastyczna E=1 - podaż proporcjonalna E <1 - podaż nieelastyczna

Wzrostowi poziomu cenowej elastyczności podaży może sprzyjać trwały charakter produktu oraz możliwości gromadzenia jego zapasów. Sprzedawcy mogą wówczas nie reagować na stosunkowo nieznaczne zmiany cen oraz odraczać proces oferowania tych produktów w czasie.

Zmiany wielkości podaży produktów i usług mogą następować przy danych cenach pod wpływem oddziaływania czynników pozace-nowych, zwłaszcza wtedy, kiedy zmieniają się relacje między cenami produktów lub usług a nakładami związanymi z ich wytwarzaniem¹. Jeżeli w rezultacie usprawnienia techniki i technologii wytwarzania produktów lub usług sprzedawcy obniżają wielkość ponoszonych kosztów, to zwiększa się różnica między nimi a daną ceną. Sprzeda-

157

1

Wśród pozaccnowych czynników zmian wielkości podaży można wymienić zmiany techniki i technologii wytwarzania, zmiany kosztów wytwarzania, zakres interwencji państwa w dziedzinie bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa produktów dla środowiska.