FunkcjonowanieRynku R056 147

budowlanej. Wytwarzane produkty mogą występować jako czynniki wytwórcze, służące kontynuowaniu procesów produkcyjnych, i jako produkty finalne, służące bezpośrednio zaspokajaniu potrzeb konsumpcyjnych. Podmiotami tej podaży są przedsiębiorstwa działające w sferze wytwarzania oraz występujące na rynku w roli sprzedawców.

Wielkość wytworzonej produkcji nie musi się w całości przekształcać w podaż produktów. Przedmiotem podaży staje się ta wielkość produkcji, którą sprzedawcy zamierzają sprzedać innym podmiotom rynku. W podaż nie przekształca się natomiast ta wielkość produkcji, którą producenci przeznaczają na zaspokajanie własnych potrzeb. Z kolei nie wszystkie produkty przeznaczone przez sprzedawców do sprzedaży muszą być w danym czasie sprzedane. Relacje między wielkościami produkcji, podaży i sprzedaży mogą być wyrażone w sposób pokazany na rys. 42.

Rysunek 42

Relacje między wielkością produkcji, podaży i sprzedaży

Produkcja

>

Podaż

>

Sprzedaż

Relacje między wielkością produkcji krajowej, podaży produktów oraz ich sprzedaży mogą się zmieniać pod wpływem importu i eksportu. Import jako źródło podaży produktów pochodzenia zagranicznego może spełniać przynajmniej dwie funkcje. Jedną z nich jest wzbogacanie podaży produktami nie produkowanymi w kraju lub produkowanymi w niedostatecznej ilości. Drugą funkcją jest natomiast stwarzanie sytuacji konkurencyjnych dla produktów pochodzenia krajowego. Ta funkcja importu może nabierać znaczenia wtedy, kiedy procesy wytwarzania oraz oferowania produktów pochodzenia krajowego charakteryzuje wysoki stopień zmonopolizowania. Wzrost importu produktów, przy danej wielkości eksportu, może powodować, że wielkość ich podaży staje się w danym czasie większa niż wielkość produkcji.

Źródłem podaży usług jest działalność instytucji funkcjonujących w sferze usługowej (transport, telekomunikacja, handel itd.). Na skutek braku możliwości gromadzenia zapasów usług proces ich oferowania jest nierozerwalnie związany z nieustanną gotowością świadczenia usług przez podmioty działalności usługowej. Usługi jako składnik podaży nabierają znaczenia w miarę rozwoju społeczno-gospodarczego, o czym świadczy ich rosnący udział w ogólnej wielkości podaży produktów i usług.

Podaż produktów i usług może być oferowana przez większą lub mniejszą liczbę sprzedawców działających w poszczególnych segmentach rynku. W zależności od liczby podmiotów oferujących produkty i usługi charakteryzuje ją wyższy lub niższy stopień zatomizowania. Stopień zatomizowania podaży wzrasta, gdy zwiększa się liczba sprzedawców produktów i usług w danym segmencie rynku, oraz maleje, gdy liczba sprzedawców się zmniejsza. W krańcowym przypadku podaż produktu lub usługi może być oferowana tylko przez jednego sprzedawcę w danym segmencie rynku. Przybiera ona wówczas postać podaży zmonopolizowanej.

Źródłem podaży pracy jest działalność osób fizycznych, które są skłonne do podejmowania oraz świadczenia pracy na rzecz innych podmiotów rynku lub różnorodnych instytucji życia publicznego. O potencjalnej wielkości podaży pracy decyduje liczba ludności w wieku produkcyjnym. Jednakże niecałe zasoby pracy, czyli liczba ludności w wieku produkcyjnym, przekształcają się w podaż pracy. Podaż pracy tworzy ta liczba osób fizycznych w wieku produkcyjnym, które wyrażają zamiar podjęcia pracy. Z kolei nie wszystkie spośród tych osób muszą zawsze urzeczywistniać swoje zamierzenia, znajdując odpowiednie zatrudnienie. Typowe relacje między liczbą ludności w wieku produkcyjnym, podażą pracy i wielkością zatrudnienia mogą być wyrażone w sposób pokazany na rys. 43.

Rysunek 43

Relacje między liczbą ludności w wieku produkcyjnym, podażą pracy i wielkością zatrudnienia

- Liczba ludności w wieku produkcyjnym

>

Podaż pracy

>

Zatrudnienie

147