Geografia turyzmu3

4. Historia turystyki 4.1. HISTORIA TURYSTYKI NA ŚWIECIE

Z dzisiejszej perspektywy za pierwsze wędrówki o charakterze turystycznym można uznać pielgrzymki w starożytnym Egipcie (poczynając już od IV tysiąclecia p.n.c.), w starożytnej Grecji (VIII w. p.n.e.) i w Indiach, gdzie jak podaje A. Jackowski [ 199la, 25], w IV w. p.n.e. było już 12 dużych szlaków pielgrzymkowych. Jednak dopiero w Rzymie zjawisko turystyki przybrało szersze rozmiary, umożliwiając rozwój licznym miejscowościom o dominującej funkcji turystycznej. Poza Tivoli, Salerno i Ostią - które służyły głównie wypoczynkowi podmiejskiemu bogatych mieszkańców Rzymu, Pompejów i Herculanum - na obszarze cesarstwa rzymskiego powstały liczne kurorty, które zakładano w miejscach występowania wód mineralnych. W tym czasie powstały: Baiae (Włochy, Kampania), Aquae Ca-lidae (obecnie Vichy, Francja), Aąuae Helveticae (obecnie Baden, Szwajcaria), Aąuae Herculi (obecnie Baile Herculane, Rumunia), Aąuae Solis (obecnie Bath, Wielka Brytania) itd.

W okresie średniowiecza - epoce częstych wojen, epidemii i ogólnej ascezy lurystyka ograniczyła się znowu przede wszystkim do pielgrzymek. Obok Rzymu, ważnymi ośrodkami pielgrzymkowymi stały się: Santiago de Compostela (Hiszpania), Lourdes (Francja), Jerozolima (Palestyna), a także Gniezno. Na terenach poza Europą podobne zjawisko wystąpiło w kręgu kultury islamskiej (np. Mekka, Mody na, Kerbala, Kaiman) oraz na Półwyspie Indyjskim, gdzie pielgrzymowanie było jednym z elementów hinduizmu od samego początku rozwoju tego systemu religijnego.

W tym czasie za przykład wyprawy turystycznej można również uznać podrói Marco Polo do Chin i Azji Południowej (lata 1271-1285). Elementy turystyki można dostrzec również w wyprawach Ibn Batuty i innych podróżników arabskich (XIV w.),

W XIV w. pojawiły się pierwsze obiekty noclegowe (łac. hospitum od hospes gość), które dały początek dzisiejszym hotelom [Warszyńska, Jackowski 1978]. W związku z tym w 1356 r. w Wenecji powstał cech właścicieli tych pierwszych hoteli, a wkrótce podobne organizacje utworzono w Sienie, Rzymie i Florencji (gdzie w końcu XIV w. należało do niej 600 właścicieli gospód i hoteli).

Zjawisko włoskich gospód i domów zajezdnych jest dobrze opisane w dokumentach z lego okresu. Jak podąje 1), Guliini Popławska 11998], w XIV-XV w.

|_łVlv oik* skupione głównie w północnych Włoszech, przy szlakach z I{uropy Pól nocnej do Wenecji. Duże skupiska łych ówczesnych hoteli były m.in. w Bolzano, l iydencie, Vicenzie, Weronie, Padwie i w Treviso.

Wraz z rozwojem życia kulturalnego i umysłowego w epoce renesansu na i.oipd wyraźny wzrost zainteresowania tury,styku. Krajem szczególnie odwiedzanym były Włochy, przy czym większość turystów pochodziła z Niemiec, branej i i Hiszpanii. W tym czasie wydano przewodnik Leandra Albertiego będący opisem Wioch (1550 r.), jak również dziennik podróży po tym kraju (o tytule w języku himcuskiin Journal de voyage en Italie) Michaela de Montaigne. W tym czasie /m żęła się również dynamicznie rozwijać turystyka lecznicza, np. pierwszy opis n/diowiska nazywanego Karlsbad (obecnie Karłowe Wary w Czechach) - autorstwu lekarza V. Payera - pochodzi z 1522 r., a pod koniec XVI w. w miejscu tym było już około 200 obiektów, które dzisiaj nazwalibyśmy sanatoriami |Tfi-. iilntk 10%, 55).

W XVII w. nastąpił dalszy rozwój turystyki. Rozwijała się turystyka po/.naw-i oi. zdrowotna i wypoczynkowa, przy czym nadal wiele podróży miało związek 4 odwiedzaniem miejsc kultu religijnego oraz handlem. Rozwój turystyki spowodował szybki wzrost liczby urządzeń służących turystom - gospód przydrożnych, utai jt dyliżansów, hoteli. W tym czasie głównym celem wypraw turystycznych w

I.....pic nadal były Włochy (Wenecja, Florencja, Rzym, Padwa, a od XVIII w.

Iow-mr/ Neapol) i Francja.

W epoce oświecenia znaczenie turystyki poznawczej wzrosło jeszcze bardziej. lM»ok podróży podejmowanych w sezonie letnim, zaobserwowano w połowie k VIII w. napływ turystów w porze zimowej do miejscowości we Francji nad Mo i#* m Śródziemnym (Nicea, Beziers, Montpellier). Gwałtowny rozwój gospodarczy « Anglii i związany z tym wzrost zamożności części społeczeństwa wpłynął nu tłMidusi tut rozwój turystyki uzdrowiskowej, np. położone w zachodniej Anglii u/ ilmwhko Malh było w XVIII w. odwiedzane w sezonie letnim średnio przez I) (Hio osób. W tym czasie znanymi uzdrowiskami stały się również Spu (Belgia), ttftpmiittinny Karlsbad (obecnie Czechy), Baden-Baden (Badenia-Wirtcmbergla), I*vł**n t Aix les-Bains (Francja) i inne. O docenianiu roli wód mineralnych i bul Nmkliimtlologii w leczeniu różnych dolegliwości może świadczyć wydany w Rosji * l/l‘> i przez Piotra 1 akt prawny regulujący zakładanie uzdrowisk.

W tym czasie ważnym również czynnikiem sprzyjającym rozwojowi żninie MmiiwhU turystyką i wypoczynkiem bytu coraz większa popularność idei powrotu tłu nabity głoszona przez Jana Jakuba Rousseau.

InZ na przełomie XVII i XVIII w. zaczął się upowszechniać zwyczaj odwie-tkaniu pi/e/. Anglików kontynentalnej części Furopy. Te podróże - nazywane w IfnlMi angielskim grand tours duły początek terminowi t<mrixt, który oznaczał t*#«»MMika owych wypraw. Jak podąjc K Pul mula | l*>H7|. za pierwszą wyprawę IV|ti» gnani tom można uznać podjętą joszc/J w I VZ*I r przez Thomasa Nashe'a