Geografia turyzmu3

KIK "» Znsoliy i walory luiyslyc/iu*

francuskiej ora/, zwyczaje przyniesione przez imigiimtow / Afryki i Azji Południowej.

Przykład Seszeli jest w dużym stopniu typowy dla chętnie odwiedzanych przez luty slow wybrzeży oraz wysp na Morzu śródziemnym, Morzu Karaibskim i w Zatoce Meksykańskiej, dla wysp Mauritius i Reunion na Oceanie Indyjskim, jak również dla niektórych obszarów turystycznych w Azji Południowo-Wschodniej. Ich wysoka atrakcyjność turystyczna jest wypadkową bardzo wielu czynników, zarówno przyrodniczych, jak i antropogenicznych. Jednak nie wszędzie turyści mogą spotkać tak urozmaicone walory, np. w wielu państwach afrykańskich i krajach islamskich z powodów politycznych turyści mogą cieszyć się jedynie walorami przyrodniczymi. Jako przykład mogą posłużyć Malediwy, o których atrakcyjności turystycznej decydują wyłącznie walory przyrodnicze (ciepły klimat, ciepłe i czyste laguny, plaże z średnio- i drobnoziarnistym piaskiem, podwodne rafy z bogatą lamtą morską oraz piękne krajobrazy atoli koralowych z palmami kokosowymi itp.), przy jednoczesnym braku atrakcji kulturowych, co jest wynikiem obowiązywania przepisów ograniczających poruszanie się turystów po wyspach [Domros 1990].

Problem oceny atrakcyjności turystycznej (rozdział 1) jest jednym z głównych zadań geografii turyzmu i należy do trudniej szych tematów podejmowanych przez badaczy.

Spośród geografów polskich kwestią oceny (waloryzacji) zasobów przyrodniczych zajmowali się m.in. W. Deja [1991], A. Krzymowska-Kostrowicka [1980], .1 Watszyńska |1974], S. Rutkowski [1978], S. Żmuda [1978], a zwłaszcza T. Bańkowski [ 1970, 1974, 1975]. W jednej z prac, dotyczącej rejonu Poznania, cytowany autor zamieścił tabelę, w której zawarł skalę ocen środowiska przyrodniczego pod kątem wypoczynku z uwzględnieniem rzeźby terenu, lasów oraz wód powierzchniowych [Bartkowski 1970]. Punktem wyjścia dla dalszych działań mających na celu dokonanie oceny walorów środowiska było dla T. Bartkowskiego obliczenie powierzchni, jaką zajmują określone walory na badanym terenie. W tym celu przyjął 4 przedziały: 0,0-25,0% (przedział I), 25,1-50,0% (przedział II), 50,1-75,0% (przedział III) oraz 75,1-100,0% (przedział IV). Dla rzeźby terenu np. T. Bartkowski przyjął skalę - 1 punkt dla przedziału I, 2 punkty dla przedziału II, 7 punkty dla przedziału III oraz 4 punkty dla przedziału IV; dla lasów zaś odpowiednio 2, 4, 6 i 8 punktów.

Każda ocena środowiska przyrodniczego jest obarczona pewną dozą subiektywizmu, jednak szczególnie duże trudności sprawia jednoczesne uwzględnianie w ocenie atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej elementów przyrodniczych oraz antropogenicznych. Problemem jest również /.wiązami z pojęciem atrakcyjności subiektywność związanych z. danym obiektem odczuć badacza i poszczególnych turystów.

Przykładem badań, w których dokonano iyitMMyv#n*j oceny atrakcyjności głównych regionów Wielkiej Brytanii, mogą gyg fttUitlN A M Wtlllnmsa i (J. Sha-

MW

‘i-I l'iohU-111 oceny zasobów i wuloiów tliiyMyt /i«y» It

I iiIm*Ih ft. Ko/inieszczcnie największych ntuikł|l iinvMy<znych w Wielkiej Brytanii według legionów

w r.
Region	Liczba atrakcji	Region	Liczba utrakcji
1 otidyn	12	Cumbria	0
Szkocja	6	Northumbria	0
1 Inni of England	5	East Midlands	0
Wcsi Country	4	East Anglia	0
Tlm mes & Chiltems	4	Southern	0
Nmlh West	4	Walia	0
Smith Hast		Irlandia Północna	0
Yorkshire & Humberside Z) u dl <>• A.M. Williams, G. Shaw [1995],		Razem	40

wa 11995], którzy wśród 40 największych atrakcji uwzględnili 10 czołowych za-Iwików historycznych, 10 najważniejszych galerii sztuki i muzeów, 10 najcenniej-■,/ych parków oraz 10 najciekawszych atrakcji przyrodniczych (tab. 6). Chociaż dobór uwzględnionych w analizie obiektów poprzedzono konsultacjami wśród specjalistów i studiowaniem obszernej literatury, to jednak na badaniach A.M. Wii-liamsa i G. Shawa ciąży zarzut subiektywizmu (np. dlaczego uwzględniono tylko 10 największych atrakcji, a nie 60 lub 100 - zmiana liczby analizowanych obie-klów mogłaby wpłynąć na ostateczną kolejność regionów Wielkiej Brytanii według u li atrakcyjności turystycznej).

Jak wspomniano, mimo prób obiektywizacji procesu waloryzacji zasobów tu-lystyeznych, ocena, które zasoby mają największą wartość dla turystów, jest w dużym stopniu subiektywna. Dotyczy to szczególnie waloryzacji zasobów poza przyrodniczych, ponieważ jakakolwiek ocena efektów działalności człowieku Iza inwno materialnych, jak i niematerialnych) jest związana z indywidualnymi od i zuciami. Jak wynika z przedstawionego wcześniej modelu percepcyj no-helia wio lalnego turystyki, na zachowania turystyczne (które są elektem końcowym wczeił nirjszcj oceny zasobów turystycznych przez turystę, a więc waloryzacji) mają wptyw liczne uwarunkowania psychologiczne, kulturowe, ekonomiczne i im, co oczywiście wyklucza możliwość dokonania obiektywnej oceny walorów. Nic oz iincza to jednak, że należy zrezygnować z prób obiektywizacji procesu waloryzacji zasobów turystycznych. Jedną z prób zmierzających w tym kierunku jest zasłono wanie w geografii turyzmu ujęcia systemowego, co jednak nie powinno oznuczać ic/ygnacji z podejścia zajmującego się analizowaniem motywacji turystycznych, percepcji przestrzeni turystycznej lub preferencji turystów.