Geografia turyzmu5

IV| 7 Utuli liny styczny

Problemem motywacji turystycznych zajmowała się również A. Krzymowska-Koslrowicka | I995U, 4(>|, której zdaniem głównymi motywacjami wyjazdów tury slyczno-rekrcacyjnych są:

•    potrzeba przeżycia czegoś nowego (67,1% wyjazdów),

•    potrzeba wypoczynku poza miejscem zamieszkania (66,8%),

•    oglądanie nowych, pięknych krajobrazów (63,7%),

•    poznawanie przyrody (48,2%),

•    uczestnictwo w sporcie (44,0%),

•    poznawanie nowych ludzi, życie towarzyskie (36,5%),

•    ucieczka od hałasu, zanieczyszczeń itp. (33,7%),

•    poprawa stanu zdrowia i kondycji fizycznej (27,5%),

•    moda (26,4%),

•    ucieczka od środowiska społecznego, np. rodziny, środowiska pracy itd. (20,5%).

W.W. Gaworecki [1998, 20-21] natomiast uważa, że u podstaw zachowań turystów leżą następujące typy motywacji: fizyczne, psychiczne, interpersonalne, kulturalne i prestiżowe. Ciekawy pogląd reprezentuje z kolei J. Mansvelt [1997], uważając żc czynne uprawianie turystyki i rekreacji jest przez niektóre osoby traktowane jako forma przeciwstawiania się nieuchronnemu starzeniu się. Dlatego też w ostatnich kilkunastu latach można zaobserwować zjawisko coraz większego ml/ialu w turystyce osób starszych.

Przytoczone przez G. Shawa i A.M. Williamsa [1996, 79] wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród turystów odwiedzających w 1988 r. Kornwa-Iiv (Wielka Brytania) wskazują, że głównymi źródłami informacji przed podjęciem decyzji o wyjeździe były:

•    wcześniejszy pobyt (57,8%),

•    namowa ze strony znajomych i krewnych (29,7%),

•    ulotki dostępne w biurach podróży (20,6%),

•    przewodniki dostępne w biurach podróży (12,2%),

•    przewodniki dostępne w odwiedzanych miejscowościach turystycznych

(H,B%),

•    ogłoszenia w czasopismach (6,9%),

•    programy telewizyjne (6,7%),

•    ogłoszenia w gazetach (6,3%).

Powyższe wyniki wskazują, że poza osobistymi doświadczeniami, przy wyborze miejsca wypoczynku duże znaczenie mają czynniki związane z kontaktami międzyludzkimi, a stosunkowo niewielka rola przypada reklamie prasowej i telewizyjnej.

/daniem amerykańskiego socjologu G. (Jolheyn |1985, 38] charakterystycznym zjawiskiem dla współczesnej turystyki jest coraz większy udział w niej osób z małymi dziećmi, jak również młodzieży. Proces ten nazwał on nawet „demo-knieją wypoczynkowi;’* (nng, IHwur tłrntot nu v). uważając jednocześnie, że innym jej przejawem jest zwiększone ue/eslnirlwo w luryslyce osób starszych. Jednak cytowani już G. Shaw i A.M. Williams |l99b, I3| odrzucają zdecydowanie tę koncepcję, uważając, że uczestnictwo w luryslyce i wypoczynku jest przede wszy-sikim związane z czynnikami, takimi jak: pled, rasa, wykształcenie, zawód, faza w cyklu życia itp. Na potwierdzenie swojej opinii przytaczają oni wyniki badań przeprowadzonych w krajach Unii Europejskiej, z których wynikało, że wśród pra-< owników fizycznych aż 49% pozostaje podczas urlopów w domu, natomiast wśród pracowników umysłowych odsetek ten wynosi jedynie 18% [Shaw, Williams 1996, 50], Jednocześnie w trakcie tych samych badań stwierdzono, że wśród mieszkańców dużych miast spędzający urlop poza miejscem zamieszkania stanowią 66%, natomiast wskaźnik ten dla ludności wiejskiej wynosi 45%.

Aktywność turystyczno-rekreacyjna zależy, jak już wspomniano, m.in. od płci. Badania brytyjskie wskazują np., że kobiety znacznie rzadziej deklarują udziuł w wypoczynku i uprawiają mniej form aktywności rekreacyjnej niż mężczyźni. Przede wszystkim rzadziej wykazują aktywność w czynnych formach rekreacji (poza spacerami i pływaniem), przywiązując jednocześnie większe znaczenie do udziału w spektaklach teatralnych i koncertach, zwiedzania muzeów itp. [Shaw, Williams 1996, 55].

Jak podaje Y. Mansfeld [1987, 29-30], niezwykle rzadko turyści przed wy-lazdem kierują się tylko jednym motywem. H.P. Gray [1970] natomiast dzieli tu-lyslów ze względu na motywy leżące u podstaw ich decyzji o wyborze miejsca wypoczynku i o formie wypoczynku na dwie grupy: turystów zwanych po angielsku wanderlust („kierujących się żądzą wędrowania”) i turystów określanych terminem angielskim sunlust („kierujących się żądzą słońca”). Do pierwszej kategorii należą osoby, u których najważniejszym motywem jest chęć podróżowania dla przyjemności i zamiany czegoś znanego na nieznane. Osoby te uprawiają głównie turystykę poznawczą. Drugą grupę stanowią osoby, które wyjeżdżają z myślą o znalezieniu w wybranym miejscu właściwych warunków do uprawiania turystyki o charakterze wypoczynkowym, nie tylko do wypoczynku biernego, ale również sportowo-rekreacyjnego (np. narciarstwo, nurkowanie pod wodą). Chociaż klasy likacja zaproponowana przez H.P. Graya jest na ogół przyjmowana przez badaczy zajmujących się teorią turystyki, wydaje się, iż w świetle przytoczonej wcześniej opinii (że rzadko kiedy wyjazd turystyczny związany jest z jedną motywacją) w zbyt prosty sposób wyjaśnia ona problem decyzji dotyczących zachowań turystycznych.

Na zakończenie należy wspomnieć, że czasami istotne znaczenie dla osób wybierających cel podróży mogą mieć czynniki związane z modą itp. Wzrost popularności Gambii wśród turystów amerykańskich nastąpił po wyświetleniu w telewizji serialu „Korzenie” (mig. Roots), którego bohater (murzyński niewolnik) został sprowadzony do Ameryki Północnej właśnie z wybrzeża dzisiejszej Gambii IDieke 1993, 4411.