Geografia turyzmu2

U) H /tiiimiy w Siotlowiskn spolrr/nym ł |m/ynnltiiizym pikI wpływem turystyki

Tithdu 4‘>. Przykłady urgnlywiu-gu uikl/itiływaniii turystyki im smiluwiskn na obszarach o chronionej pi/yiiul/ii*

Czynniki	Wpływ na środowisko	Skutki w środowisku	Przykłady
Zul toczenie	zagrożenie dla środowiska,	obniżenie jakości, erozja	Amboseli (Kenia),
	zmiany w zachowaniu	wzdłuż ścieżek	Contoy (Meksyk),
	zwierząt		Galapagos (Ekwador)!*
iłałus	zakłócenie naturalnych	przeszkadzanie	Poas (Kostaryka) 1
	odgłosów	zwierzętom	r; V \;i
		i jnńyirt turystom •.•: y.
kodzie	zakłócenie w świecie	zagrożenie dła ptaków	Rio Dulce
motorowe	zwierzęcym, hałas, wyciek	w okresie lęgowym,	(Gwatemala)
	do wody olejów itp.	zanieczyszczenie wód
Śmieci	zakłócenie naturalnego	obniżenie estetyki,
	krajobrazu	zagrożenie dla zdrowia
Nieostrożne	pożary lasów	niszczenie krajobrazu,	Sumidero (Meksyk)^5^
obchodzenie się		erozja ' :	, •
t ogniem			\!; ' •' ]
Wycinanie	ginięcie małych zwierząt,	zmiany ekologiczne,	Sagarmatha (Nepal) 4
drewna na opał	zagrożenie
	dla ekosystemu, wylesienie
Karmienie	zmiany w zachowaniu	uzależnienie zwierząt	Galapagos (Ekwador)]
zwierząt	zwierząt	odśztucznego	4f!|
£bleruuic	zanik lokalnych atrakcji,	niszczenie podłoża,	Wielka Rafa
pumląick	zakłócenie procesów	obumieranie raf	Koralowa r I
	przyrodniczych	koralowych	(Australia)
Hrak toalet	zmiany w kwasowości	eutrofizacja, woń,	Laguna Bo)orquez, ;-i
	i zanieczyszczenie wód	zwiększona zawartość	Poas (Kostaryka)^!*
	podziemnych	tlenu	. :: 1 if*1
1)/.luty	niszczenie ekosystemów	straty estetyczne	...... . •.; iii
w drogach	i przyspieszenie erozji
Odwadnianie	zniszczenie roślinności		Laguna Bojorquez;;;*|
	namorzynowej		(Kostaryka)
/1 ńil t ii; li. Boo |1990].

lub samolotem do Lukla, skąd wiodą dwie główne trasy trekkingowe: przez Pan-ghochc i lodowiec Khumbu do Kala Patar (5545 m) oraz doliną Dudh Kosi, przez lodowiec Ngozumpa i nad jeziorem Gokyo, do Gokyo Ri (5598 m) [Stevens 1993], Łatwość dotarcia sprawia, że właśnie te tereny są szczególnie narażone na degradację przyrody i niepożądane zmiany społeczno-kulturowe.

Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że propagowanie turystyki nawiązującej do ideologii ruchów ekologicznych może niekiedy przyczynić się do spadku poziomu życia ludności obszarów recepcyjnych Jak podaje li. Galer [1995, 24], objęcie ochroną świata zwierzęcego w rezerwacie Ngom Ngom w Tanzanii oznaczało wyraźny spadek poziomu życia mieszkających w lyin rejonie Masajów. Podczas hmlati okazało się, żc 71% respondentów /ujmujących się rolniclwem osiadłym i pasterstwem stwierdziło, że dzikie zwlor/ęta pt'/yiiuN/ą Mniiy, niszcząc zasiewy i porywając zwierzęta. Tego typu problemy wyntepują pi/ede wszystkim w krajach, gdzie udział procentowy terenów uhrontunyeh jenl większy niż obszarów wykorzystywanych rolniczo, np, w Botswanie ml/ml terenów chronionych wynosi 17,2%, a terenów rolniczych jedynie -M%. w Nntnihii analogiczne wartości wynoszą 12,6 i 0,8%, w Tanzanii l.\ó I 5,5%. w Ekwadorze 37,7 i 9,3%, w Wenezueli 22,2 i 4,3%, a w Bhutanie 19,7 i ?,H% |( alei 1995, 251. Również w ocenie S. Place rozwój ekoturystyki może dla miejscowej ludności oznaczać konieczność zrezygnowania z dotychczasowych zajęć, np, z: wyrębu lasu, uprawy ziemi, rybołówstwa lub górnictwa |Place 1995, 162-163]. Zdaniem cytowanej autorki i E. Boo |I990] do rzadkości należą sytuacje, kiedy ludność miejscowa potrafi właściwie korzystać z walorów turystycznych i czerpać zyski z ekoturystyki. Podawany przez wielu autorów przykład panamskich Indian z plemienia Kuna, którzy w wilgotnym lesie równikowym utworzyli kontrolowany przez siebie obszar chroniony, zwany I Jdirbi Park, jak również działalność Indian z rejonu Taąuila nad jeziorem Titicaca w zakresie obsługi ruchu turystycznego należą do wyjątków [Place 1995, 162-1631. Znacznie częściej zdarza się, że zyski z turystyki alternatywnej czerpią przedsiębiorstwa i ludzie nie mieszkający na danym terenie, a nawet w danym państwie. Pouczającym przykładem może być opisana przez S. Place [1995] sytuacja w położonym na karaibskim wybrzeżu Kostaryki¹ Parku Narodowym Tortuguero. Założono go w 1975 r. w celu zapewnienia ochrony plażom, na których znajdują się lęgowiska zielonych żółwi morskich Chelonia mydas. W pierwszych latach istnienia parku narodowego rejon Tortuguero był odwiedzany głównie przez Kostarykań-ezyków. Zatrzymywali się oni w kwaterach prywatnych i w małych pensjonatach, a żywili w tanich gospodach. Dawało to dochód miejscowej ludności i sprzyjało aktywizacji gospodarczej najbliższej okolicy. Sytuacja zaczęła zmieniać się w połowie łat osiemdziesiątych, najpierw przedsiębiorcy spoza Tortuguero uruchomili linię przybrzeżną Limon-Tortuguero (w 1985 r.), którą przywozili łodziami tury stów do parku. Jednocześnie wybudowano drogi łączące wybrzeże z terenami w głębi kraju. Spowodowało to gwałtowny napływ turystów, rozbudowę bazy ho lelowej (w 1990 r.) oraz dużego sklepu z pamiątkami. W 1991 r. park Tortuguero odwiedziło ponad 15 000 osób, wśród których jedynie 2,5% stanowili Kostury kurt czycy, a w 1992 r. liczba turystów wzrosła do blisko 20000 (przy czym tylko 50 było obywatelami kostarykańskimi). Zmiana typu turysty odwiedzającego Tortu guero przyniosła nieoczekiwane zmiany społeczne. Okazało się, że miejscowa lud ność, z reguły słabo wykształcona i nie posiadająca odpowiednich kwalifikacji, nic jest w stanie sprostać zadaniom związanym z pojawieniem się nowych gości. Jednocześnie nie mogła konkurować w sensie ekonomicznym z inwestorami z zewnątrz. W efekcie część ludności miejscowej została zmuszona do emigracji, a pozostali zaczęli mieć kłopoty ze znalezieniem pracy [Place 1995, 169|.

1

W ostatnich lalach Kostaryka należy do krajów Trzeciego Świnia o najszybciej io/wijnji|cym się „przemyśle Kirys tycznym". W 19X9 r. do Kostaryki przybyło Mb 000 zagranicznych Inryslów, a |iiż w 1992 r. 610 000, Pozwoliło to dochodom z turystyki znjijć drugie miejsce (po eksporcie Imnanów) w dochodach pnrtstwn, n w 199 \ r turystyka wysunęła się na pierwsze miejsce. Jednocześnie w okresie 19X9-1992 inwestycj# w lut VNly< r wzrosty o H7% |Place 1995. IM IM|,