Rządy i ministerstwa zdrowia sprawują nadzór nad ogólnym
zdrowiem populacji i dlatego, w najszerszym zakresie, potrzebują
informacji pochodzących z ocen ryzyka, które są zarówno
całościowe, jak i wiarygodne, trafne oraz aktualne.
Ponieważ liczba zagrożeń dla zdrowia jest niemal nieskończona,
istotną kwestią dla każdego rządu jest posiadanie metody
ilościowego pomiaru ich wagi.
W badaniach obciążenia chorobami ocenia się czynniki
ryzyka będące zarówno wynikiem oddziaływania:
- substancji obecnych w środowisku (na przykład
zanieczyszczona woda),
- ludzkich zachowań (na przykład palenie tytoniu),
- stanów fizjologicznych (na przykład nadciśnienie
tętnicze).
W sytuacji idealnej wpływ każdego czynnika ryzyka powinien być
oceniany za pomocą  wspólnej jednostki", uwzględniającej
zarówno utratę jakości życia, jak i czasu jego trwania.
Podstawowym miernikiem jest DALY (disability-adjusted life
year), czyli suma lat utraconych z powodu przedwczesnego zgonu
i lat życia z niesprawnością z uwzględnieniem stopnia
niesprawności). Jeden DALY równa się utracie jednego roku
zdrowego życia.
Aktualny rozkład czynników ryzyka porównywany jest z pewnym
alternatywnym albo modelowym rozkładem narażenia na ich
działanie.
Stosuje się modelowy, minimalny rozkład zagrożeń (tzw.
teoretyczne minimum), czyli takie narażenie, które stanowić
będzie najmniejsze zagrożenie dla zdrowia populacji (na przykład
sytuacja, w której żaden z członków populacji nie pali tytoniu).
Dla celów analizy kosztów i efektów interwencji podejmowanych
w celu obniżenia ryzyka wykorzystywany jest model powiązany
 oparty na szacowanym obciążeniu chorobami, jakie miałoby
miejsce w przypadku niepodjęcia odpowiednich interwencji.
Możliwy do zaakceptowania, osiągalny i cechujący się dobrym
stosunkiem kosztów do uzyskanych wyników, rozkład czynników
ryzyka (tzw. zmiana dystrybucyjna) będzie się mieścił między
aktualnymi poziomami wpływu tych czynników, a powiązanym z
nimi teoretycznym minimum.
Spodziewane przejście od sytuacji aktualnej do scenariuszy
modelowych określone zostało mianem  zmiany dystrybucyjnej"
0 1-14 15-24 25-34
90 100 110 120 130 140 150 160 170
Skurczowe ciśnienie tętnicze krwi (mmHg)
Liczba papierosów wypalanych dziennie
Przykład zmian dystrybucyjnych dla ciśnienia tętniczego krwi i
palenia tytoniu
Ocenianie obciążenia przypisanego i możliwego do
uniknięcia
Gdy czas między narażeniem na czynnik ryzyka, a
zachorowaniem bądz
zgonem jest krótki, czynienie
rozróżnień między obciążeniem przypisanym, a możliwym do
uniknięcia nie ma podstawowego znaczenia. Gdy jednak
chodzi o takie czynniki ryzyka, jak palenie tytoniu, długa
przerwa w czasie pomiędzy narażeniem, a skutkiem
zdrowotnym może być przyczyną dużej różnicy między
obciążeniem przypisanym, a możliwym do uniknięcia.
Obciążenie chorobami przypisane i możliwe do uniknięcia
Szacowanie obciążenia możliwego do uniknięcia, czyli
wyliczenia proporcjonalnego zmniejszenia obciążenia
chorobami wynikającego z określonych zmian w
rozmieszczeniu czynników ryzyka obejmuje
obliczanie: obciążenia przypisanego oraz
odsetkowego udziału potencjalnego wpływu:
Odsetkowy udział potencjalnego wpływu (PIF - potential
impact fraction) wyliczany jest z następującego wzoru:
, gdzie RR oznacza ryzyko względne przy danym
poziomie narażenia,
P - to poziom lub rozkład narażenia na czynnik
ryzyka w populacji,
N - oznacza maksymalny poziom narażenia na
czynnik ryzyka.
Związek pomiędzy trzema kluczowymi zmiennymi
wykorzystywanymi w metodologii
(rozpowszechnienie ryzyka, ryzyko względne,
przypisane obciążenie chorobami) stosowanymi w
celu obliczenia odsetkowych udziałów potencjalnego
wpływu czynników ryzyka zdrowotnego
przedstawiono na poniższym wykresie:
Wyznaczanie wartości obciążenia przypisanego z uwzględnieniem
częstości występowania zagrożenia oraz ryzyka względnego
Czynniki ryzyka, których występowanie jest częstsze lub które
mają wpływ na występujące często choroby, mogą
odpowiadać za większe obciążenie przypisane niż inne
zagrożenia, z którymi wiąże się o wiele większe ryzyko
względne.