P1100942 (2)

68 Halina Waszkielewicz

Waszkielewicz¹). W najbliższym czasie coś może się zmieni, PIW zamierza wydać tom opowiadań Pietruszewskiej w jej własnym wyborze i w tłumaczeniu Małgorzaty Buchał ik².

Trudno znaleźć słowa podsumowania dla osobowości tak twórczej, różnorodnej i ciągle otwartej, jaką jest Ludmiła Pietruszewska.

Z doniesień prasowych i internetowych wynika, że pisarka jest dzisiaj osobą po-wszechnie znaną, jej obecność na uroczystościach, koncertach, w jury bywa zawsze odnotowana, jest według dzisiejszych wyrażeń „na topie”³, jest VIP-em. Środowisko artystyczne chętnie powołuje się na jej autorytet⁴.

To niezwykłe, że zbliżając się do siedemdziesiątki zapewniła sobie taką medialną popularność przy przysłowiowej już nieufności względem mediów i przy permanentnej odmowie udzielania wywiadów.

Można zaryzykować przypuszczenie, że trwałość i artystyczna żywotność Piętru-1 szewskiej wynika, między innymi, z jej umiejętności przetwarzania życia w sztukę. I Pisarka wspomina, że tradycją rodzinną były domowe przedstawienia. Jej syn Fio- j dor, prezenter telewizyjny i reżyser wyznaje, że od trzeciego roku życia uczestni-l czył w rodzinnych spektaklach. )Ku3Hb 3mo meamp — taki tytuł nosi ostatnia książka I Pietruszewskiej... Mówiąc o teatralności Pietruszewskiej mam na myśli nie tylko I urzeczenie tradycją domowego grania, lecz także teatralizowanie wielu życiowych! zachowań, także teatralizowanie literatury, czyli jednoczesne korzystanie z wielości I kodów⁵.

Wobec niemożności uchwycenia w kilku słowach istoty fenomenu Pietruszewskiej posłużę się w zakończeniu trzema wypowiedziami, z których pierwsza to słowa Marietty Czudakowej, druga - Ałły Bossart, trzecia - Dawida Titijewskiego.

Marietta Czudakowa wyróżnia pisarkę za tę cechę, którą Rosjanie cenili zawsze w literaturze najbardziej — za umiejętność pokazania rzeczywistości poprzez sztukę:

Mbi U3Memmu 632JIHÓ na ponb JiuHHOcmu e ucmopuu. Poccm dana e deaóiiamoM eexe ozpoMHoe Konunecmeo nompncałoiąwc jiunnocmeu, mmopue yxumpfuucb eo3-deucmeoeamb na oKpyołcatoiąwc He mojibKo e ccbuitce, Kyda ux 3azoHxm. a daotce e KaMepax, do paccmpena ohu ycneecmu enmmb na ntodeu, u miodu nomom omo necnu ecio otcwnb, u 3mo hm noMoeano npeodoneeamb ozpoMHoe daeuemie o(pn-yuo3a. IlempyuieecKan cdenana maK, urno ucKyccmeo uiazHyno e peajibHOcmb Hep es h eeu duMyio npezpady, Komopan omdejisua ezo om dicu3hu, ne nepecmae npu 3mom óbimb ucKyccmeom. 3mo nonmu Heeo3MootcHo u ydanocb, Ha nepeuu s32Jind, ecezo mpouM: 3 om en ko , Epopeeey u U empyiueecKou¹*³.

Natomiast Ałła Bosart sukcesy i osiągnięcia Pietruszewskiej przypisuje geniuszowi jej osobowości artystycznej (wrodzony instynkt artystyczny, wszechstronność, plastyczność):

JhodMwia TlempyuieecKafi 3ammaemcn noucKauu oicaupa ecio ceoio .mmepa-mypHyio ptateub. Flbecbi, paccKa3bi, cmuxu. ckosku. panan, no3\ta, nmoc Jtcueonucb u ruiłoc noem dueuou MOUfii zojiocom, u nuiub na nepebiii 63zvid 3mo ne umeem om-nouieum K Jtumepamype. TJomoMy mno eecb Maccue meopnecmea flempymeecKoił oóhedumemcH ofnifUM Kauecmeau: ymiKOJibHoii apmucmuuHocmb/o. IJpediacaio CHumamb UempytueecKyio ^ehue.n apmucmusma^2S4. Oho nenpephiem nepe-eoruioufaemcH. JJm me, kok djin eenuicou aKmpucbi. paeno opcattuwu mpacedm, Me/iodpaMa, mpwuiep, Kauedwt, 6y(p(poitada. Be3de oho ceo*. eouarii Kauenb om-Kpbieaem eu CKpbimbie e ue.\t ceepKaioiąue epanu^{6 7 8}.

Dawid Titijewski zachwyca się jej wszechstronnością:

JliodMima IlempyuieecKcui—caMoe mpadutpwHHoe u canoe coepenenHoe fteienue e iiaiueu Hbmeumeii cnoeecHocmu. Ona mpaduifuoHNa do aprauKu u coepemeHHa do wom. Bemtoe u cułmimtymuoe cetuanbi e ee meopuecmee. kok KopeHb u lucmM-

I

1

²ⁿ H. Waszkielewicz. Hoabie npocmopbi JJiodMunbi IJempyiuencKou. [w:] Pisarze nowi, zapomnimy i odkrywani na nowo. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, nr 1613, pod red. Piotra Fasta i Anny Skotnickiej-Maj. Katowice 1996, s. 170-176; Pietruszewska-Karamz in, „Studia Rossica” 7: W/rq/u/*jl obczyźnie. Literatura rosyjska XX w., pod red. Wiktora Skrundy, Warszawa 1999, s. 291-298: Upadku anioły Pietruszewskiej, [w:] Cmpoumenb Hydomaopimu. Szkice o literaturze rosyjskiej dedykowane I Jadwidze Szymak-Reiferowej i Władysławowi Piotrowskiemu, pod red. Haliny Waszkielewicz i Janusa I Świeżego. Kraków 2001. s. 179-187; O jednym „ paniom im icznym " opowiadaniu Ludmiły Pietruszewskiej. I [w;] Dialog sztuk w kulturze Słowian wschodnich. Księga dedykowana pamięci Profesora Ryszarda I Luźnego, pod red. Jerzego Kapuścika, Kraków 2002, s. 257-263; Temat pracy i zabawy w Avd/t:ofct j I Ludmiły Pietruszewskiej. [w:] Praca i odpoczynek w literaturach słowiańskich, pod red. Elizy Małek Łódź 2003, s. 345-353; Hcmopun a .winu u odnoti numepamypnou cepouuu («ManeubKan rpimaff 11 Jhodmuibi rłempymeectmu) «CnaBHHCKHe Mtchhh — V», Daugavpils: Saulc, 2006. s. 206-212.

2

   Wiadomość tę uzyskałam od Małgorzaty Buchalik.

3

   Władimir Tokmakow nazywa Pietruszewską, obok Jerofiejcwa, Tatiany Tołstoj, Sorokina. # dającą głową*’ kanału „Kultura”. Por.: B. Tokmukoh, Hm o cKasana cnunim Anna Koniapy Bunw? »Afl' I TaficKaa npaB/ta» Jfe 234-236 (24487-24489). 29.08.2003, Por.: http://www.ap.altarcgion.ru/234-0VJ-j html. Dostępne 16.07.2007.

4

   Czyni lak, na przykład, na sajcic gejowskim Oleg Dark w nekrologu Jewgienija Władimirowie# Charitonowa (1941-1981). Por.: JhoóMuna IJempyweacKan ymeepotcdaem, urno paitnbix etwy cepoe ona He ecmpeuana, a ona i nocni e dwom monu. Ona enty eoeopuna: „Tm, )Keuti, pemcuccep". http://az.gay.ru/articles/articles/hanlonov_ll:.html. Dostępne 24.07.2007. WiadomośćK zawdzięczam Grzegorzowi Ojccwiczowi. Por. (i. Ojcewicz. Chronofrenia Jewgienija Charitono^l „Slavia Orienlalia” 2005, nr l, s. 63-82.

5

^U1 Por.: A. Skotnicka. Model prozy „innej"..., op. cit., s. 114.

6

A, Pa3opcHOB, «ypoKu MV3biKu» J7to<\utiibi [7em/nnietctaHi. KyjlbTypA 22.02.200 http; wvvw.newsinfo.ru/news/2007/02/pm_newsI3484I l.php?id_r*l2. Dostępne 21.07.2007. Podkreślenie moje - H. W.

7

^w Podkreślenie moje - U.W.

8

A. Eoccapr, [lempyiueecKiui. Ckosku cw/huuuu    mera⁴*.I5>2:*.27.04.201

http://www.yanewww.ru/data/2007/color 15/09. htmI. Dostępne 25.07.2007.

^28ń Anons Dawida Titijewskiego do zbiorku Bf*cuM hoh* http: \\ww.litportatrwuwev html?a*l905&t*= 10027. Dostępne 25.07.2007.