Zdjęcie0269 (5)

dokonuje się w jego tomce. Wydzielina jajowodu sprawia, że oprócz macicy bierze on udział w knpacylneji (uzdalnianiu) plemników. Wydzielina jajowodu stwarza również właściwe środowisko dla zapłodnienia, a także odżywiania transportowanego przez jajowód zarodka.

MACICA

Macica (iilemt, gi. mcira, liyslcra) jest nieparzystym narządem, o masie ,ł() 40 | i składa się z (rzoiui (corpus), clcśni (isthnws) oraz szyjki (cervLx).

Macica jesl na rajdem, w którego ścianie, a następnie świetle, rozwija się zarodek, a później płód. błona śluzowa macicy przekształca się w doczesną, która wchodzi w skład łożyska. Wykształca się system odżywiania zarodka i płodu ora/ .system odprowadzania produktów jego metabolizmu. Na początku ciąży w ścianie macicy następuje przegrupowanie komórek układu immunologicznego. W jego wyniku odpowiedź, immunologiczna limfocytów T i D na alloantygcny zarodka jest tłumiona. Wytwarza sięstan tolerancji immunologicznej ciąży Pod koniec ciąży występują skurcze mięśni gładkich macicy, co doprowadza do porodu.

W ścianie macicy kobiet w wieku reprodukcyjnym zachodzą cykliczne zmiany, które przygotowują błonę śluzową macicy do przyjęcia zarodka. Uzewnętrznieniem tych zmian jesl comiesięczne krwawienie maciczne — menstruacja.

W ścianie macicy wyróżnia się następujące warstwy: lilmię śluzową, czyli eiidoiiieiniim,

Monę mięśniową, czyli rnyomctriuni§ błonę, surowiczą, czyli periineiriuiti.

Błona śluzowa

błona śluzowa macicy (rntloinelriwn)}Csl pokryta jednowarstwowym nabłonkiem walcowatym, zawierającym pojedyncze komórki urzęsione i leżącym na błonic pmlslawncj W nabłonku znajdują się dość liczne limfocyty T i NK. Pod nabłonkiem znajduje się gruba hlnszkn właściwa błony śluzowej (lanuna propria nmcosm*), zawierająca gruczoły (ryc. 24.10). W lej blaszce wyróżnia się dwie warstwy, o zatartej granicy między nimi: leżącą bliżej nabłonka warstwę czynnościową oraz leżącą głębiej warstwę podstawową. U kobiet w wieku reprodukcyjnym warstwa czynnościowa błony śluzowej ulega głębokim, powtarzającym się zmianom w cyklu menstruacyjnym. Warstwa podstawowa błony śluzowej ma natomiast stosunkowo niezmienną strukturę. Jej zrębem jest tkanka ląe/.un właściwa, zawierająca liczne komórki, które są źródłem odnowy warstwy czynnościowej. Znajdują się tu także zakończenia gruczołów macicznych, liczne naczynia krwionośne oraz skupienia limfocytów i naczynia lim-fa tyczne

Zmiany błony śluzowej w cyklu menstruacyjnym. Cykl menstruacyjny (mensis miesiąc), czyli miesiączkowy, jest szeregiem kolejnych zmian błony śluzowej macicy powtarzających się co ok. 28 dni. Zmiany te są wywoływane cyklicznymi /juiiiiiauu stężenia hormonów jajnika — estrogenów i- progesteronu, wy-

Ili*

mm

H

Kyc. 24.10. Pragnień! błony śluzowej macicy, »    / fazy wzrósłowej cyklu iihiiMmiu yjii^ii

Widoczne niezbyt liczne, cewkowe gruczoły (g), |    / fn/.y wyd/.idniivc| cyklu. Widoczne lir/m.-.

duże, spiralne gruczoły (g) (wg M. Kujawy); c -- schcinal zmian błony śluzowej uimicy W czasie cyklu menstruacyjnego. Po 14 dniu cyklu liczba gruczołów (kręte cewki) i unczyii kiwiouośuycli (krełc linie) wzrasta Gruczoły i miczyum slnj;) się spimlui:

stępującymi w cyklu jajnikowym. Zmianom błony śluzowej macicy towarzyszą w cyklu menslruacyjnym zmiany nabłonka jajowodu i pochwy oraz. zmiany w jslocic międzykomórkowej ikanki tycznej całego organizmu kobiely

Zapoczątkowanie cyklów menstruacyjnych, czyli menarclic (gt. men miesiąc, archc — początek), jest wyrazem osiągnięcia przez kohiclę dojrzałości płciowej w okresie pokwitania (10—15 rż.).

W cyklu menstruacyjnym wyróżnia się trzy la/.y

1)    fazę /.iuszeznnia i krwawienia, czyli fazę miesiączkową (menstruacyjną);

2)    fazę wzrostu, czyli fazę prollfcrncyjną, czyli fazę estrogenową,

3)    fazę wyd/.iclniczą, czyli fazę sekrccyjną, czyli fazę progeslcroirnwą.

Zmiany błony śluzowej macicy zachodzące w tych fazach cyklu są przygotowaniem do przyjęcia (ok. 21 dnia cyklu) zarodka (lab. 24 I)

Jeśli zapłodnienie nie nastąpi, to naczyniu krwionośne głębszych warstw właściwej błony śluzowej macicy obknrczają się, a następnie rn/kiui zaty, D doprowadził do niedokrwienia, później do krwawienia i /Insze/ani.i się wuislwy czynnościowej błony śluzowej. Vrz.cz pochwę wydostają się na zpwnąlr/. /łuszczone fragmenty błony śluzowej zmieszane | krwią, zwykle w ciągu j g dni,

B