1437212025

WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie

Mat. Symp. str. 25 - 39

Zbigniew BZOWSKI*, Jan ZAWIŚLAK**

•Główny Instytut Górnictwa. Katowice **Pomiar-GIG Sp. z o.o., Lublin

Aspekt środowiskowy wietrzenia karbońskich odpadów górniczych wykorzystywanych do rekultywacji terenów pogórniczych w rejonie Bogdanki

Streszczenie

W pracy zaprezentowano wynik badań kaibońskich odpadów powęglowych z kopalni ..Bogdanka", w różnym stopniu zwietrzałych, wykorzystanych do różnych zastosowań. Wykazano, że w czasie wietrzenia tych odpadów następuje dezintegracja ziarnowa, czego efektem jest naturalne zagęszczanie odpadów. Pod względem mineralogicznym zmiany wietrzeniowe zachodzą stosunkowo wolno. Zagęszczanie odpadów ogranicza powstawanie siarczanów na drodze wietrzenia (utleniania) siarczków żelaza, ale nie powoduje ograniczenia wymywania z nich chlorków i sodu. W pracy wykazano, że wietrzenie odpadów powęglowych prowadzi do wypłukiwania z nich w pierwszej kolejności chlorków i sodu. a następnie siarczanów i potasu, a zjawiska te mogą być uciążliwe dla środowiska. Ponadto określono zasady monitoringu odpadów⁷ i środowiska w miejscu ich gospodarczego wykorzystania.

1. Wstęp

Prezentowane wyniki prowadzonego monitoringu właściwości mechanicznych i fizykochemicznych karbońskich odpadów powęglowych pochodzących z kopalni ..Bogdanka" w Lubelskim Zagłębiu Węglowym wskazują na liczne możliwości ich gospodarczego wykorzystania (Gazda i in. 1988; Łyszczarz 1996; Zawiślak i Bzowski 1996; Bzowski i Zawiślak 2000; Prace zbiorowe 2000, 2002; Boiys i in. 2002; Bzowski 2004). Odpady te zarówno pod względem mineralogicznym jak i fizykochemicznym stanowią materiał przydatny dla wykorzystania w szeroko rozumianej rekultywacji. Szczególnie ilowce i lupki ilaste łatwiej ulegające degradacji, równocześnie o dobrej zdolności buforowania środowiska, są dobrym materiałem dla wykorzystania w rekultywacji bezglebowej (Bzowski i Zawiślak 2000; Chaber i Bzowski 2002). Wszystko wskazuje na to. że zawartości metali ciężkich w odpadach powęglowych z kopalni ..Bogdanka" nie stanowiły i nie stanowią zagrożenia dla środowiska naturalnego. Jednak w myśl bezpieczeństwa ekologicznego podjęto próbę oceny wykorzystywanych do rekultywacji terenów pogórniczych odpadów karbońskich kopalni ..Bogdanka"" z uwzględnieniem procesu wietrzenia.