plik


ÿþ11 marca 2014, Pietrzyk, Biblioteka w komunikacji spoBecznej Rzym Rzymianie mieli biblioteki, które opieraBy si gBównie na tym co zrabowali Grekom. WyksztaBcenie  nauczycielami byli gBównie Grecy, którzy uczyli Rzymian pisma, jzyka greckiego (grecki byB jzykiem wy|szych sfer, tak|e w Rzymie). Z tamtego czasu jest powiastka: kto byB nauczycielem greckim w Rzymie widzc robotnika który spadB z drzewa i zBamaB nog powiedziaB: no, po|ytku z niego nie bdzie, zostanie nauczycielem. Rzym to ten okres w którym zaczB si rozwija kodeks i biblioteki prywatne. Ju| od 1 wieku p.n.e. pojawiaBy si biblioteki, rozpoczBa si od 2 w. p.n.e moda na wyksztaBcenie i na to, |eby by wyksztaBconym, kulturalnym czBowiekiem. Ksi|ka zaczBa si rozwija w formie kodeksowej od 3 wieku. Dziki temu mo|na byBo inaczej ksi|ki skBadowa i z nich korzysta (lepiej ni| w przypadku zwoju). Pojawienie si chrze[cijaDstwa. Na pocztku chrze[cijanie byli swego rodzaju sekt; uwa|ali |e trzeba |y skromnie (ubrania, |ycie, ksigi). Dopiero pózniej liturgia i caBa oprawa zaczBa by bogata. PojawiBy si wic bogate kodeksy. W 1395 roku nastpiB podziaB na cesarstwo wschodnie i zachodnie. 476 r.  upadek cesarstwa zachodniorzymskiego. Na terenie wschodnim bardziej rozwijaBa si kultura. Dlaczego? Poniewa| na terenach zachodnich prawie caBy czas toczyBy si wojny (najazdy Galów, podziaBy przeró|ne, walki midzy ró|nymi cesarzami-uzurpatorami). W cesarstwie wschodnim zaczto kultywowa nauki, istniaBy tam zarówno nauki które kultywowano z czasów staro|ytnej gracji jak i nauki które weszBy wraz z chrze[cijaDstwem. Kiedy chrze[cijaDstwo staBo si religi panujc to co byBo przekazywane z zakresu nauki staro|ytnej, zaczto zakazywa. W Atenach istniaBa szkoBa nazywana  uniwersytetem . Akademia gdzie wokóB wykBadowcy gromadzili si uczniowie i to oni utrzymywali profesora. W Konstantynopolu byBo troch inaczej - cesarz utrzymywaB profesorów, ale byli przypisani do tej szkoBy w której wykBadali; przypadaBo im wiele przywilejów , np. nie byli brani do wojska, ale nie mogli opuszcza Konstantynopola. Po zwycistwie katolicyzmu w 522 roku zostaB zamknity pogaDski uniwersytet w Atenach i Konstantynopolu a o[rodki kultury i wytwarzania kultury przesunBy si do klasztorów(monasterów). WBa[nie to co nas najbardziej interesuje czyli ksi|ka w formie kodeksowej zaczBa rozwija si w monasterach. Zw. Bazyli Wielki ustanowiB reguBy ascetyczne. Od tego czasu (czasy Szymona SBupnika) zaczBy si ruchy monastyczne. Od 6 wieku na zachodzie Europy zaczB si rozwój klasztorów. Pierwszym sBawniejszym klasztorem jest Monte Cassino (hasBo zaBo|yciela Monte Cassino : Ora et lavora  módl si i pracuj). Klasztory benedyktyDskie staBy si na tym terenie o[rodki, które dostarczaBy uczonych na dwory mo|nowBadców lub cesarski dwór. Ksi|ki które wtedy wytwarzano stawaBy si bardzo czsto dzieBami sztuki, poniewa| liturgia zaczBa by liturgi wystawn. Pierwsi chrze[cijanie cesarstwa zachodniego (BaciDskiego) o[rodkami nauki obok dworów. Chrze[cijanie uwa|ali |e liturgie a zwBaszcza ksigi liturgiczne powinny by skromne jak ich |ycie. Od 9 wieku zaczto u|ywa przede wszystkim w cesarstwie wschodnim papieru natomiast na zachodzie musiaBo to jeszcze troch potrwa. Zaczto wytwarza coraz wicej ksi|ek. Klasztory które bardzo si rozprzestrzeniBy staBy si miejscami gdzie wytwarzano ksi|ki. M.in. klasztory na górze Synaj, (dzisiejszy Egipt) , nastpnie na póBwyspie Atos (Grecja) [podobno byBo tam ok. 13 tysicy kodeksów wytworzonych przez mnichów], w Konstantynopolu istniaB klasztor bazyliaDski pod opactwem opata Teodora, który byB pisarzem, poet, twórc pie[ni religijnych, tak|e ukBadaB pie[ni [wieckie. PisaB równie| utwory o charakterze [wieckim. ZreformowaB reguB bazyliaDsk, tak by |ycie bazylianów byBo bardziej dynamiczne. Z klasztoru Studion zrobiB o[rodek pracy literackiej i umysBowej. Wierszem opisaB |ycie mnichów i obyczaje klasztoru. W tym klasztorze zaBo|yB skryptorium. Skryptorium - miejsce gdzie wytwarzano rkopisy nie przez 1 czBowieka, ale byBa to swego rodzaju manufaktura. Kto[ przygotowywaB papier, kto[ liniowaB, kto[ przepisywaB tekst, kto[ robiB iluminacj, kto[ oprawiaB. Opat Teodor wydaB przepisy pracy w Skryptorium : PrzewidziaB kary (chBost) za zBe i brzydkie pismo, za niedokBadno[ i nietrzymanie si linii oraz przepisywanie z bBdami. UstanowiB kary równie| za nieodpowiedzialne wypo|yczanie ksi|ek, a wic temu kto byB niewiarygodny nie mo|na byBo ksi|ki po|yczy. Opat Teodor opisaB wszystkie reguBy dotyczce pracy w Skryptorium i Bibliotece. StworzyB szkoB pisarsk która obowizywaBa inne klasztory bazyliaDskie. SzkoBa ta staBa si wyznacznikiem dla caBego Bizancjum od pocztku 9 wieku. Opat Teodor byB bardzo wpBywowym czBowiekiem w Bizancjum. Charakterystyczn cech sztuki Bizancjum i zdobnictwa ksi|kowego jest IKONA. Czym jest IKONA ? Obraz który przedstawia sceny rodzajowe, biblijne, historyczne. Najcz[ciej kojarzy nam si z portretami wybitnych postaci, zazwyczaj [witych, ale tak|e biblijnych. Ikony si PISZE a nie MALUJE. Ikona charakteryzuje si : ©ð brakiem perspektywy ©ð dBugie twarze ©ð figury przedstawiane na pBaskim tle (zwykle niebieskim, purpurowym lub zBotym) ©ð jest to pewna schematyczno[ (postacie pierwszoplanowe s niewspóBmiernie du|e w stosunku do postaci drugoplanowych; Szaty osób przedstawionych na ikonach s sztywne, nienaturalne. ) Ikona staBa si schematyczna, nudna i monotonna. Ikonami byBy zdobione równie| kodeksy. Jeszcze nie rozwinBy si uniwersytety. W okresie wczesnego [redniowiecza starano si by kodeks (szczególnie pergaminowy) byB piknie oprawiony poniewa| sBu|c do liturgii podkre[laB atmosfer i znaczenie religii w |yciu czBowieka . Najbardziej znanym rkopisem w formie kodeksu jest PsaBterz Chudowa z 9 wieku (Moska), Kodeks z 6 wieku który zawiera ksig Genesis, ponadto kodeksy: Sinopensis (Biblioteka Narodowa w Pary|u), kodeks pisany zBotymi literacki na purpurowym pergaminie. PowstawaBy wspaniale iluminowane kodeksy. Jedn z charakterystycznych cech ówczesnych kodeksów byBy oprawy zBotnicze. ByBy oprawiane w skóry, blachy zBote, srebrne, miedziane. Zdobione drobnymi kamieniami. Takie oprawy nazywano: zBotniczymi lub oBtarzowymi (byBy wystawiane na oBtarze w trakcie liturgii). Bardzo czsto oprawy oBtarzowe to byBy oprawy gdzie w centralnym miejscu byB umieszczony krzy| z ko[ci sBoniowej lub drogich kamieni. Oprawy emaliowane  przeró|ne kombinacje skóry, desek drewnianych (przede wszystkim!) i elementów zdobniczych. Oprawy emaliowane dzieliBy si na : |Bobkowe celkowe. Kiedy rkopis byB ju| gotowy, pozszywany wtedy przystpowali tzw. Oprawcy  introligatorzy do oprawy. Najpierw deska  (deska, która byBa [wietnie wysuszona(teraz wyszukuje si  pleców starych szaf)). Nastpnie deski powlekane s skór, ale stworzenie oprawy emaliowej przysparzaBo problemów, poniewa| wszystko by si spaliBo. Jak powstaje emalia? Emalia jest to pBynne szkoBo, które si wylewa i potem szlifuje. Na skór wic przybijano blachy (zazwyczaj miedziane) i w zale|no[ci od tego jaka miaBa by to emalia: Celkowa  ukBadano na blasze odpowiedni ornament (na ogóB ze zBotych pasków) i nastpnie zalewano to pBynnym szkBem, które wystygaBo na tej blaszanej pBycie. Nastpnie to szkBo które zostaBo wylane, byBo szlifowane. {Bobkowe  W blasze, która ju| byBa przybita do oprawy drewnianej rzezbiono przeró|ne rzeczy, na ogóB postaci krzy|a zwizane z liturgi, kiedy w blasze byBy zrobione wgBbienia rzezb zalewano emali. ByBy to bardzo luksusowe, drogie i niezwykle cenne oprawy. W okresie Bizancjum nastpiB pewien regres na ponad 100 lat. Zwizany przede wszystkim z religi. Te oprawy zBotnicze byBy tylko cz[ci luksusu liturgicznego i gBównym elementem byBy IKONY. Które w tym czasie praktycznie byBy WSZDZIE. Lata : 726-843 w Bizancjum to okres tzw. Obrazoburstwa czyli ikonoklazmu. Klasztory doszBy do bardzo du|ego znaczenia : ekonomicznego i politycznego. W klasztorach oprócz pism ko[cielnych rozwijaBa si muzyka, architektura. To wBa[nie w klasztorach wydawano przepisy jak powinna wyglda [witynia; malowano ikony i wytwarzano przepisy ich wytwarzania. RozpoczB si kult obrazów, który przemieniB si w swego rodzaju . Wiara w Boga odeszBa na boczny tor; teraz najwa|niejszy byB obraz. Ikony Chrystusa uwa|ano, |e nie s malowane ludzk rk. I uwa|ano, ze obrazy te spadaBy z nieba. ByBy to obrazy które uzdrawiaBy, wskrzeszaBy, broniBy miasta. Cesarze chcieli stworzy paDstwo, które byBo centralistycznie zarzdzane, gdzie religia i jzyk religii byB wspólny czyli uniformizm. Wraz z tymi ruchami, tzn kultem obrazów zrodziBy si sekty które byBy przeciwne kultowi obrazu, np. sekta paulicjanów. ByBa to sekta która byBa pod wpBywem islamu i uwa|aBa, ze przedstawienie Boga w ludzkiej postaci jest niemo|liwe. Cezaropapizm w Bizancjum  tam (w Bizancjum) byBa cigBa walka midzy Konstantynopolem a cesarzem o realn wBadz. Cesarz czy Patriarcha  chodziBo o to który z nich jest silniejsz osobowo[ci. W Cezaropapizmie chodziBo o to, |e patriarcha praktycznie rzdziB Ko[cioBem. NastpiBo niszczenie klasztorów (zakaz obrazoburstwa, kary pieni|ne i banicja za oddawanie czci obrazom) i obrazów czyli ikon. W tym okresie (726-843) zniszczono prawdopodobnie zdecydowan wikszo[ ikon, które byBy w rkopisach, kodeksach. Z naszego punktu widzenia (|eby jak najwicej kodeksów dotrwaBo do naszych czasów) byBo to barbarzyDstwo. Nastpca Leona III, Konstanty V kontynuowaB polityk ikonoklazmu. ChodziBo o to by caBkowicie osBabi znaczenie klasztorów i w klasztorach robiono wówczas koszary wojskowe. W pewien sposób zahamowano caBkowicie rozwój kultury; niszczono ksi|ki i kodeksy. Cz[ mnichów którzy wytwarzali rkopisy po prostu uciekBa do tworzcego si wówczas Imperium Franków. Jest to odpowiedz na renesans KaroliDski. Oczywi[cie w PaDstwie Karola MBota, Pepina a potem Karola Wielkiego byBy siBy i zarzdzenia cesarskie i zakonnicy którzy starali si rozszerza kultur; mnisi którzy uciekli do krajów Franków wzmocnili potencjaB intelektualny czasów karoliDskich. Ikonoklazm wzmocniB imperium Franków pod wzgldem kulturalnym. W Bizancjum tworzono bardzo wiele rzeczy zwizanych z nauka, kultur. M.in.: powstaBa tam Encyklopedia Wiedzy o PaDstwie, która liczy 200 ksig: z zakresu polityki, administracji paDstwowej, ceremoniaBu. PowstawaBy równie| sBowniki. Teren Bizancjum byB rozlegBy a chocia| jzykiem urzdowym byB grecki, to jednak obejmowaB on ró|ne ludy, wic potrzebne byBy sBowniki. W poBowie 9 wieku rozpoczB si renesans bizancyjski. ByBa sytuacja taka, |e kiedy Focjusz byB Patriarch cesarz byB tzw. Figurantem. Ten renesans zapocztkowany przez Focjusza kontynuowaB Konstantyn Porfirogeneta (panowanie : 913-959). WspieraB prac naukow i biblioteki. Biblioteki w Bizancjum powstawaBy w 4 wieku. Najstarsz, najbardziej znan bibliotek w Bizancjum byBa Biblioteka Królewska w Konstantynopolu. Za Leona III (Kiedy zaczB si ikonoklazm) biblioteka królewska zostaBa zamknita. Zniszczona w roku 1204. ByBo to w trakcie wyprawy krzy|owej, kiedy krzy|owcy po dotarciu do Konstantynopola caBkowicie zBupili Konstantynopol, w tym Ko[cioBy i Biblioteka (cz[ciowo okradziona, cz[ciowo spalona.). W 1453 biblioteka upadBa caBkowicie po upadku Konstantynopola. Kolejn znan bibliotek Konstantynopola byBa : Biblioteka Patriarchatu ( 607-610) kolejna biblioteka Konstantynopola. Z biblioteki tej korzystaBy synody i sobory które odbywaBy si w Konstantynopolu. W 780 roku Bibliotek dotknB po|ar i zostaBa odtworzona dopiero w 16 wieku. Mimo tego |e Turcy zdobyli Konstantynopol patriarchat dalej tam istniaB. Te biblioteki które istniaBy w Konstantynopolu byBy znane na caBy ówczesny kulturalny [wiat. W Konstantynopolu mimo nacisku Arabów i Turków kultura dalej si rozwijaBa. Dopiero wyprawy krzy|owe zmieniBy sytuacj, wtedy dopiero kultura zaczBa rozwija si w wikszym stopniu na zachodzie. Od Bizancjum i z kultury greckiej kultur pisan i religi przejmowali SBowianie. Pierwsze zetknicia SBowian i ludzi z Bizancjum byBy to wojny. SBowianie naje|d|ali teren Bizancjum. Byli pod wzgldem etnicznym bardzo zró|nicowani. Ok. 679r. SBowianie nad Morzem Czarnym zostali podbici przez plemi BuBgarów, ale ju| w 8 wieku BuBgarzy wtopili si w ludno[ sBowiaDska. WBa[ciwie to podbili SBowian i jednocze[nie wtopili si w t mas SBowian która zostaBa przez nich podbita. W 8 wieku po wtopieniu si tureckiego plemienia BuBgarów w SBowian stworzono paDstwo które zagra|aBo Bizancjum.. W 9 wieku Han Krum doprowadziB BuBgarów do szczytu potgi. Jego nastpca który zmieniB imi z Borys na MichaB przyjB w 1864 roku chrzest i zmieniB tytuB  Han na  car . PrzyjB chrzest z rk Bizancjum. Pózniej byBa akcja prowadzona przez Ko[cióB zachodni, |eby odbi BuBgari z rk Greków. Dziki temu BuBgarzy przejli w pewnym sensie jzyk liturgiczny i pismo( ale tylko cz[ciowo) od Greków. Nastpnym paDstwem utworzonym przez SBowian byBo paDstwo Wielkomorawskie. WBadcy paDstw wielkomorawskich przyjli chrzest. Poprosili Bizancjum o przysBanie misjonarzy, którzy mówili by w  Ludzkim jzyku, zrozumiaBym dla ludzko[ci. Wówczas tak|e przyjto t wiar w rycie wschodnim greckim. 1864 roku na teren paDstwa wielkomorawskiego przybyli dwaj Grecy/SBowianie (nie wiadomo jak ich okre[li. Pochodzili z dzisiejszych Salonik, które byBy zamieszkane gBównie przez SBowian). Byli to : CYRYL i METODY. CYRYL byB archiwaliuszem, bibliotekarzem i wykBadowc na uniwersytecie w Konstantynopolu. Obydwaj byli misjonarzami w[ród hazarów. Ci dwaj |eby uprzystpni pisma ojców ko[cioBa liturgii SBowianom utworzyli alfabet i chcieli dziki temu alfabetowi przekaza SBowianom to co zostaBo wcze[niej wytworzone przez kilkaset lat trwania w cesarstwie bizantyjskim. PrzetBumaczyli pismo Zwite i pisma liturgiczne. Nastpnie stworzyli system graficzny na bazie alfabetu greckiego. Dotd s spory midzy jzykoznawcami jaki to byB jzyk. My mówimy: starocerkiewnosBowiaDski.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ginekologia W3 11 03 2014 poród fizjologiczny
25 03 2014 Pietrzyk
11 ZałącznikDoUstaw na KRM& 03 2014 r
2014 11 03 Rozp MSW legitymacja służbowa policjanta projekt zał
trackery 16 03 2014
15 04 2014 Pietrzyk
11 03 2003
8 04 2014 Pietrzyk
11 03 Zurawie zurawiki dzwigi windy suwnice
2014 Matura 03 2014 odp
1 04 2014 Pietrzyk
11 03 08 sem IV
TI 98 11 03 B pl(1)
Dz U 2004 242 2421 zmiana z dnia 2004 11 03

więcej podobnych podstron