2740390419

3/2009 TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU

BADANIE PRACOCHŁONNOŚCI MONTAŻU KOKPITU DO SAMOCHODU WIELOZADANIOWEGO

Jan ŻUREK, Olaf CISZAK, Robert CIEŚLAK

Proces technologiczny montażu jest końcowym etapem procesu produkcyjnego, w którym łączenie elementów przebiega według szeregu logicznie zaplanowanych czynności tak, aby jednostki montażowe oraz wyrób finalny spełniały określone warunki techniczne zaproponowane przez konstruktora.

Jednym z głównych zadań projektowania procesu technologicznego montażu jest ustalenie właściwej kolejności przebiegu operacji, w tym czasu ich trwania. Współczesne przedsiębiorstwo montażowe, w warunkach silnej konkurencji rynkowej, przy rosnącej liczbie typów, wariantów oraz coraz większej złożoności wyrobów, wymaga ciągłej poprawy organizacji i technologicznej elastyczności systemów, szczególnie systemów zautomatyzowanych, zrobotyzowanych i hybrydowych [4],

Pomiary czasu pracy człowieka w procesach montażowych służą do:

- ustalania rzeczywistego jej przebiegu i sposobu wykonania,

- ujawniania strat wynikających ze stosowanej metody (określenie rezerw produkcyjnych),

- ustalania racjonalnych sposobów i metod oraz niezbędnego czasu jej wykonania [2|.

Stanowią także jeden z elementów ekonomicznego zarządzania przedsiębiorstwem. Do planowania, kierowania i kontroli przebiegu pracy, potrzebnych do realizacji danego programu produkcyjnego, niezbędne jest precyzyjne ustalenie jej czasu. Ustalenie to jest potrzebne szczególnie wówczas, gdy kształtowany jest on świadomie. W trosce o pracownika dba się o to, aby wykonujący pracę na wydziałach montażu byli w stanie zrobić to bez znaczącego wysiłku. Celowość badań czasu pracy wynika także z faktu, że ekonomiczne funkcjonowanie przedsiębiorstwa (minimalizacja kosztów wytwarzania) jest możliwe, kiedy na poszczególnych stanowiskach przebieg pracy zorganizowany będzie w sposób racjonalny.

METODYKA I WYNIKI BADAŃ PRACOCHŁONNOŚCI MONTAŻU

Podczas badań w wytypowanym przedsiębiorstwie wykonano pomiary czasu pracy przy montażu kokpitu do samochodu wielozadaniowego, stosując metody: 1) chro-nometrażową (tab, 2), 2) fotografii dnia roboczego (tab. 3), 3) MTM (tab. 4), 4) MOST (tab. 5), 5) Work-Fac-tor (tab. 6). Przeprowadzenie badań pracochłonności wiązało się z następującymi pracami [2]:

- zgromadzeniem danych dotyczących przebiegu procesu technologicznego montażu końcowego kokpitu do samochodu wielozadaniowego (podział kokpitu na zespoły, podzespoły i części niezależne, liczbę i rodzaj operacji, system transportu, liczbę pracowników, kolejność montażu wydzielonych jednostek montażowych itd.);

zapoznaniem się z pracownikami wykonującymi badane operacje technologiczne oraz organizacją, wyposażeniem techniczno-technologicznym i zasadami obsługi stanowisk montażowych; pomiar czasu pracy przy montażu kokpitu do samochodu wielozadaniowego (rys. 1) obejmował grupę 3 pracowników; praca wykonywana była w zamkniętej hali produkcyjnej, na wydzielonym organizacyjnie stanowisku montażu końcowego kokpitu do samochodu wielozadaniowego, 7 dni w tygodniu przez 3 zmiany;

Rys. 1. Widok kokpitu do samochodu wielozadaniowego

- podziałem badanych operacji na elementy składowe (tab. 2);

- ustaleniem metody oraz zakresu badanej czynności; wraz z kierownikiem produkcji ustalono, że do pomiaru powtarzalnych, wyróżnionych elementów procesów montażu kokpitu będą stosowane metody: chronometraż, fotografia dnia roboczego, MTM, MOST i Work-Factor;

- ustaleniem punktów granicznych (przez punkty graniczne rozumie się możliwe do wyodrębnienia i łatwo dostrzegalne momenty rozpoczęcia lub zakończenia poszczególnych elementów zabiegu); z reguły ten sam punkt jest jednocześnie momentem zakończenia elementu poprzedniego i momentem rozpoczęcia następnego;

- wyznaczeniem czasu i terminu przeprowadzenia pomiarów; czas trwania pomiarów obejmował jedną