3236691682

2. POCZĄTKI KSZTAŁCENIA W KIERUNKACH TECHNICZNYCH NA ZIEMIACH POLSKICH

W XIX wieku na ziemiach polskich nie było popularne kształcenie w kierunkach technicznych, większe uznanie miały studia uniwersyteckie, o kierunkach humanistycznych lub prawniczych, dające dostęp do służby państwowej. Dopiero procesy industrializacji a także stopniowa modernizacja rolnictwa wpłynęły na odrzucenie tradycyjnego systemu wartości. Rozwój techniki podważył monopol uniwersytetów w dziedzinie kształcenia wyższego, zaczęły pojawiać się szkoły wyższe rolnicze, leśne, górnicze, budowlane a wreszcie politechniki.

W Polsce zasady użyteczności nauki były głównym przesłaniem Stanisława Staszica, inspiratora i jednego z twórców Szkoły Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego. Stanisław Staszic wspominając swoje wystąpienia do młodzieży pisał: „nabyte nauki są największym i najpewniejszym jej dobrem, przestrzegałem zarazem, że w nabywaniu nauk na samej teorii poprzestawać nie należy, owszem by zostać użytecznym społeczeństwa członkiem trzeba usiłować i umieć nabyte nauki i umiejętności zastosować do potrzeb krajowych, do wynalazków, kunsztów, do użytku publicznego” i dalej „Uczony tylko teoretyk może być próżniakiem i jeszcze tylko społeczeństwa ciężarem” [1],

Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego otwarta w 1826 r. istniała jedynie pięć lat, została zamknięta 19 listopada 1831 r., gdyż młodzież i młodsi profesorowie przystąpili do Powstania Listopadowego. W następstwie tego trzy pokolenia Polaków nie miały możliwości kształcenia się w zakresie nauk technicznych w kraju. Dopiero w 1895 r. powstała Szkoła Mechaniczno-Techniczna im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda, a w trzy lata później w roku 1898 Warszawski Instytut Politechniczny im. Mikołaja II z rosyjskim językiem wykładowym. Po burzliwych wystąpieniach antyrosyjskich w 1905 r. Instytut zamknięto. Ponownie otwarty w 1908 r. przetrwał zaledwie siedem lat, gdyż przed wkroczeniem wojsk niemieckich w 1915 r. w czasie I wojny światowej Instytut wraz z częścią kadr i wyposażeniem ewakuowano w głąb Rosji.

W czasie I wojny światowej pod okupacją niemiecką, działania polityczne mające na celu zdobycie przychylności społeczeństwa polskiego doprowadziły do otwarcia Politechniki pod protektoratem władz okupacyjnych 15 listopada 1915 r. Kuratorem ze strony władz był pułkownik Bogdan Hutten-Czapski -arystokrata z Prus o polskim pochodzeniu.

5