plik


ÿþBudowa atomu, poziomy energetyczne, model Bohra (w. 11) Podstawowa literatura: D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki, PWN, Warszawa 2006 Budowa atomu Atom (z gr. atomos: "niepodzielny")  najmniejszy, niepodzielny metodami chemicznymi skBadnik materii. Atomy skBadaj si z jdra i otaczajcych to jdro elektronów. W jdrze znajduj si z kolei nukleony: protony i neutrony. Neutrony s czsteczkami obojtnymi elektrycznie, protony nosz Badunek elektryczny dodatni, za[ elektrony ujemny. W ka|dym obojtnym atomie liczba protonów i elektronów jest jednakowa, poniewa| warto[ Badunku elektrycznego protonów i elektronów jest jednakowa. Atomy z liczb elektronów ró|n od liczby protonów nazywane s jonami. O wBa[ciwo[ciach atomów decyduje gBównie liczba protonów w jdrze atomowym, atomy o takiej samej liczbie protonów w jdrze i ró|nej ilo[ci neutronów s izotopami tego samego pierwiastka chemicznego. Atomy s podstawowymi elementami budujcymi materi z punktu widzenia chemii i pozostaj najmniejszymi czstkami rozró|nianymi metodami chemicznymi. Nie zmieniaj si w reakcjach chemicznych. Rozmiary atomów s rzdu 10-10 m = 1 Å ale nie s dokBadnie okre[lone z powodów kwantowych. Zale| od rodzaju atomu i stopnia wzbudzenia. Masa ich ro[nie w miar wzrostu liczby atomowej w przedziale od 10-27 do 10-25 kg. Budowa jdra Jdro jest kilkadziesit tysicy razy mniejsze od caBego atomu i skupia ono w sobie praktycznie caB mas atomu, gdy| proton i neutron s o ok. 1840 razy ci|sze od elektronu. Protony i neutrony maj w przybli|eniu tak sam mas. PowstaBo wiele modeli jdra atomowego pocztkowo na gruncie mechaniki klasycznej a nastpnie kwantowej. Jdro atomowe to centralna cz[ atomu zbudowana z jednego lub wicej protonów i neutronów, zwanych nukleonami. Jdro stanowi niewielk cz[ objto[ci caBego atomu, jednak to w jdrze skupiona jest prawie caBa masa. Przemiany jdrowe mog prowadzi do powstawania ogromnych ilo[ci energii. NiewBa[ciwe ich wykorzystanie mo|e stanowi zagro|enie dla [rodowiska. Jdra atomowe oznacza si takim samym symbolem, jak pierwiastek chemiczny odpowiadajcy temu jdru, dodatkowo na dole umieszcza si liczb atomow (Z), a u góry liczb masow (A), dla przykBadu jdro atomowe o 11 protonach i 12 neutronach, jest jdrem atomu sodu i 23 oznaczamy je symbolem: 11 Na . Jdro atomowe a atom WBasno[ci jdra s determinowane poprzez liczb znajdujcych si w nim nukleonów. Liczba protonów okre[la Badunek elektryczny jdra. Wielko[ tego Badunku wyznacza mo|liwe konfiguracje elektronów otaczajcych jdro, z mo|liwych konfiguracji elektronów wynikaj mo|liwo[ci Bczenia si atomów z sob, a tym samym ich wBasno[ci chemiczne. Liczba protonów w jdrze, czyli jego liczba atomowa, decyduje o tym jakiego pierwiastka chemicznego jest ten atom. Atomy posiadajce jdra o tej samej liczbie protonów, ale ró|nej neutronów nazywa si izotopami. 1 O przebiegu reakcji chemicznych decyduje ukBad elektronów wokóB jdra, który jest determinowany wyBcznie liczb protonów w jdrze. W reakcjach jdrowych wa|na staje si nie tylko liczba protonów, ale równie| liczba neutronów. Liczba neutronów ma te| jednak pewien wpByw na przebieg reakcji chemicznych poprzez tzw. efekt izotopowy. SiBy jdrowe Midzy dodatnio naBadowanymi protonami wystpuje odpychanie elektryczne, którego efekty s równowa|one przez oddziaBywanie silne midzy nukleonami. OddziaBywania silne dziaBaj jednak tylko na bardzo krótkich dystansach, zbli|onych do rozmiarów samych jder. Przy wikszych odlegBo[ciach przewa|aj siBy odpychania elektrycznego. Modele budowy jdra Jdra atomowe bada si analizujc samorzutne rozpady oraz rozpraszajc na jdrach czstki (promieniowanie gama, elektrony, neutrony, protony itp.), na podstawie charakterystyki rozpraszania. Stwierdzono, |e wikszo[ jder ma ksztaBt zbli|ony kuli, a niektóre s owalne. Gsto[ obszarów wewntrz jder jest jednakowa i szybko spada do zera w odlegBo[ci od [rodka, któr okre[lamy jako promieD jdra. Jdra maj rozmiary rzdu 10-14  10-15 m, co stanowi okoBo 1/100000 rozmiaru atomu. Jednak to w jdrze skupione jest ponad 99,9% masy atomu. Istnieje prosta zale|no[ pozwalajca oszacowa rozmiary jder atomowych z wyjtkiem kilku najl|ejszych pierwiastków: 1 R = (1,2Å"10-15m)A3 , gdzie: R - promieD jdra, m - metr. Wzór ten wynika z zaBo|eD modelu kroplowego. 1. Model kroplowy Jednym z pierwszych modeli budowy jdra byB model kroplowy. ZakBada on, |e nukleony w jdrze zachowuj si jak czsteczki w cieczy i w zwizku z tym wBasno[ci jdra jako caBo[ci powinny by podobne do wBasno[ci kropli cieczy. Mikroskopowe oddziaBywania, oddziaBywanie silne jdrowe oraz siBy elektrostatyczne s w tym modelu przedstawiane przez analogi do siB lepko[ci i napicia powierzchniowego. Najwa|niejszym zaBo|eniem modelu jest to, |e jdra s kuliste. Model ten jest bardzo przybli|ony i nie wyja[nia wszystkich wBasno[ci jder. 2. Model powBokowy PowBokowy model jdra atomowego powstaB na zasadzie analogii do powBokowego modelu atomu i zgodnie z obserwacjami poziomów wzbudzenia jder atomowych zakBada, |e nukleony nie mog wewntrz jdra przyjmowa dowolnych stanów energetycznych, lecz tylko te zgodne z energiami kolejnych powBok. Ka|d powBok mo|e zajmowa okre[lona liczba nukleonów. Kiedy zostanie ona wypeBniona, energia wizania dla pierwszego nukleonu na kolejnej powBoce jest wyraznie mniejsza. Model zakBada, |e nukleony poruszaj si w jdrze prawie niezale|nie, a oddziaBywanie nukleonu z pozostaBymi nukleonami mo|na zastpi oddziaBywaniem tego nukleonu ze [rednim polem dziaBajcym na niego. Model wyja[nia odstpstwa energii wizania jder od energii okre[lonej w modelu kroplowym. Wyja[nia te| istnienie  liczb magicznych : 2, 8, 20, 28, 50, 82, 126 dla których jdra atomowe s najstabilniejsze. Je|eli jdro ma jeden nukleon mniej lub wicej, to energia wizaD jest w nim wyraznie mniejsza. Ciekaw cech modelu powBokowego jdra jest istnienie oddzielnych powBok dla neutronów i protonów. Je|eli jednocze[nie zarówno liczba neutronów jak i liczba protonów jest równa liczbie magicznej, to jdro jest  podwójnie magiczne (np. Hel) i cechuje je wyjtkowa trwaBo[. Warto[ci 2 liczby magicznych s pewne tylko do 82. Istniej hipotezy, wedBug których liczby 126 i 184 s magiczne dla neutronów, a 114 dla protonów. Model powBokowy odnosi si równie| do zjawiska magnetycznego rezonansu jdrowego. Zauwa|ono zale|no[ poziomów energetycznych jder o spinie poBówkowym od nat|enia zewntrznego pola magnetycznego. 3. Modele kolektywne Modele te zakBadaj, |e nie wszystkie zjawiska jdrowe da si wytBumaczy jako oddziaBywanie nukleonów. WedBug tych modeli nukleony Bczc si w grupy tworz nowe czstki wewntrz jdra. Jednym z tego rodzaju modeli jest koncepcja bozonów (en. interacting boson model, IBM). Opiera si ona na analogii do zjawisk kwantowych wystpujcych w nadprzewodnikach. Czstki elementarne Bcz si w pary uzyskujc nowe wBasno[ci. Neutrony maj Bczy si z protonami i oddziaBywa jako jeden bozon z caBkowitym spinem 0, 2 lub 4. Istniej dwa warianty tego modelu, czyli IBM-I i IBM-II. Jdra trwaBe i nietrwaBe Tylko niektóre jdra atomowe s trwaBe. Decyduj o tym oddziaBywania midzy tworzcymi je nukleonami. Wikszo[ jder atomowych o liczbie atomowej od 1 (wodór) a| do 83 (bizmut) posiada trwaBe izotopy. Ci|sze pierwiastki zawsze s nietrwaBe, jednak ich okresy póBrozpadu s tak du|e, |e mo|na znalez je w naturze. Najci|szym z tych pierwiastków jest posiadajcy liczb atomow 94 pluton. Ci|sze pierwiastki nie wystpuj na Ziemi, jednak mo|na je sztucznie wytworzy w akceleratorach czstek. Najci|szym obecnie uzyskanym jest pierwiastek o liczbie atomowej 118, o nazwie Ununoctium, który jest "ostatnim mo|liwym" gazem szlachetnym i który zostaB otrzymany w 1999 r. w liczbie kilkuset atomów, przez naukowców z Uniwersytetu Berkeley, w USA. TrwaBo[ jdra mo|na przewidzie na podstawie energii wizania, któr da si wyznaczy do[wiadczalnie porównujc mas jdra z mas skBadników hipotetycznego rozpadu (niedoboru masy). Dla [rednich i ci|kich jder energia wizania jest wprost proporcjonalna do liczby nukleonów. Wzrost liczby nukleonów o jeden powoduje zwykle podniesienie energii o 7-8 MeV. Prawo to jest zachowane dla jder w zakresie liczb masowych od 30 do 70 nukleonów. Potem nastpuje wyrazne odej[cie od tej zale|no[ci. Energie wizania ci|szych jder s w efekcie mniejsze ni|by to wynikaBo z liczby nukleonów. Jdra z parzyst ilo[ci neutronów i protonów (parzysto-parzyste) cechuj si najwiksz trwaBo[ci i mo|na je odnalez na Ziemi w znacznych ilo[ciach. Jdra z nieparzyst liczb protonów lub neutronów (parzysto-nieparzyste) s ju| du|o mniej trwaBe. Nieparzysta liczba protonów i neutronów powoduje nietrwaBo[ jder, cho od tej reguBy s wyjtki (np: jdro wodoru). Zjawisko to wyja[nia model powBokowy jdra atomowego. Historyczny rozwój koncepcji budowy atomu Historia modeli budowy atomów: " Niepodzielna kulka - Demokryt gBosiB, |e atom jest niepodzieln, sztywn, bez struktury wewntrznej kulk, " Model rodzynkowy (Thomsona) - odkrycie elektronów zmienia pogldy, teraz atom jest kulk, w której s mniejsze kulki (elektrony), tak jak w cie[cie s rodzynki, " Model jdrowy - zwany te| planetarnym (model Rutheforda), wikszo[ masy i caBkowity Badunek dodatni skupiony jest w maBej przestrzeni w centrum atomu zwanej jdrem, elektrony kr| wokóB jdra, " Model atomu Bohra - elektrony mog porusza si wokóB jdra tylko po okre[lonych orbitach, wyja[nia jak poruszaj si elektrony wokóB jdra, ale nie podaje przyczyny, 3 " Model kwantowy (ruchu elektronów wokóB jdra) - mechanika kwantowa wyja[nia dlaczego elektrony przyjmuj okre[lone energie. Model atomu Bohra Model budowy atomu Bohra - model atomu wodoru autorstwa Nielsa Bohra. Bohr przyjB wprowadzony przez Ernesta Rutherforda model atomu, wedBug tego modelu elektron kr|y wokóB jdra jako naBadowany punkt materialny, przycigany do jdra siBami elektrostatycznymi. Przez analogi do ruchu planet wokóB SBoDca model ten nazwano "modelem planetarnym atomu". Pierwszym równaniem modelu jest równo[ siBy elektrostatycznej i siBy do[rodkowej. Bohr zaBo|yB, |e elektron mo|e kr|y tylko po wybranych orbitach zwanych stabilnymi, oraz |e kr|c po tych orbitach nie emituje promieniowania (mimo |e tak wynikaBoby z rozwizania klasycznego). Atom wydziela promieniowanie tylko gdy elektron przechodzi midzy orbitami. n=3 n=2 n=1 Ilustracja modelu atomu wedBug N. Bohra. PrzyjB on dwa najwa|niejsze zaBo|enia oparte na zasadach kwantowych: 1) atom wodoru mo|e znajdowa si jedynie w [ci[le okre[lonych stanach stacjonarnych, w których nie promieniuje energii; 2) warunkiem wypromieniowania energii jest przej[cie atomu ze stanu o energii wy|szej Ek do stanu o energii ni|szej Ej, co opisuje równanie: hv = Ek  Ej Przeskoki midzy orbitami (a) i schemat poziomów energetycznych w atomie wodoru (b). Zaznaczone s trzy z istniejcych serii widmowych. Nie s zachowane proporcje pomidzy promieniami kolejnych orbit. 4 Sposoby wzbudzania atomów do [wiecenia: - przez przekazanie energii atomowi przy niespr|ystym zderzeniu z innym atomem lub czsteczk - pochBonicie przez atom fotonu o energii E=nhv Atom d|y do wyzbycia si nadmiaru energii. W stanie wzbudzonym atom pozostaje okoBo 10-8 s. DBugo[ fali elektronu mie[ci si caBkowit liczb razy w dBugo[ci orbity koBowej. Model Bohra, jakkolwiek bdcy sztucznym poBczeniem mechaniki klasycznej i relacji de Broglie'a, daje prawidBowe wyniki na temat warto[ci energii elektronu na kolejnych orbitach. Mimo pozornej poprawno[ci modelu zrezygnowano z niego, poniewa| zgodnie z elektrodynamik klasyczn poruszajcy si po okrgu (lub elipsie), a wic przyspieszany, elektron powinien, w sposób cigBy, wypromieniowywa energi i w efekcie "spadBby" na jdro ju| po czasie rzdu 10-6 sekundy. Fakt, |e tak si nie dzieje, nie dawaB si wytBumaczy na gruncie fizyki klasycznej. Model Bohra zostaB ostatecznie odrzucony równie| ze wzgldu na to, |e nie dawaBo go si zaadaptowa do atomów posiadajcych wicej ni| dwa elektrony i nie mo|na byBo za jego pomoc stworzy przekonujcej, zgodnej ze znanymi faktami eksperymentalnymi teorii powstawania wizaD chemicznych. Energia jonizacji  energia potrzebna do uzunicia najsBabiej zwizanego elektronu z atomem. Pasmowa teoria przewodnictwa elektrycznego Jest to kwantowomechaniczna teoria opisujca przewodnictwo elektryczne. W przeciwieDstwie do teorii klasycznej punktem wyj[cia w tej teorii jest statystyka Fermiego-Diraca i falowa natura elektronów. Statystyka Fermiego-Diraca  statystyka dotyczca fermionów, czstek o spinie poBówkowym, które obowizuje zakaz Pauliego. Zgodnie z zakazem Pauliego w danym stanie nie mo|e znajdowa si wicej ni| jeden fermion. Zgodnie z rozkBadem Fermiego-Diraca [rednia liczba czstek w danym stanie dana jest przez: 1 < n >= (e² (E-µ ) +1) gdzie E jest energi tego stanu, µ jest potencjaBem chemicznym, a ² = 1 / (kBT), gdzie kB jest staB Boltzmanna a T  temperatur w skali Kelvina. RozkBad Fermiego-Diraca mo|e opisywa sposób obsadzenia poziomów energetycznych przez elektrony w ukBadzie wieloelektronowym (np. w atomie). PrawdopodobieDstwo znalezienia 1 P = f (e² (E - E ) +1) elektronu w stanie o energii E wynosi: gdzie: Ef - energia Fermiego. Dla E - Ef >> 1 kT rozkBad przechodzi w klasyczny rozkBad Maxwella-Boltzmanna: P = . f e² (E -E ) Najwa|niejszym pojciem tej teorii jest pasmo energetyczne  jest to przedziaB energii, jak mog posiada elektrony w przewodniku. Istnienie cigBego widma energetycznego jest zwizane z oddziaBywaniem na siebie poszczególnych atomów (jest to zbiór bardzo blisko poBo|onych widm liniowych), natomiast wystpowanie obszarów zabronionych wynika z warunków nakBadanych na periodyczno[ funkcji falowej elektronów. Energetyczny model pasmowy jest u|ywany w elektronice gBównie do wyja[niania przewodnictwa w ciaBach staBych i niektórych ich wBasno[ci. W atomie poszczególne elektrony mog znajdowa si w [ci[le okre[lonych, dyskretnych stanach energetycznych. Dodatkowo w ciele staBym atomy s ze sob zwizane, co daje dalsze ograniczenia na dopuszczalne energie elektronów. 5 Dozwolone poziomy energetyczne odizolowanych atomów na skutek oddziaBywania z innymi atomami w sieci krystalicznej zostaj przesunite tworzc tzw. pasma dozwolone, tj. zakresy energii jakie elektrony znajdujce si na poszczególnych orbitach mog przyjmowa; poziomy le|ce poza dozwolonymi okre[lane s pasmami wzbronionymi. Schematyczne przedstawienie struktur pasmowych. Elektronika posBuguje si zwykle uproszczonym modelem energetycznym, w którym opisuje si energi elektronów walencyjnych dwoma pasmami dozwolonymi: 1. pasmo walencyjne (pasmo podstawowe) - zakres energii jak posiadaj elektrony walencyjne zwizane z jdrem atomu; 2. pasmo przewodnictwa - zakres energii jak posiadaj elektrony walencyjne uwolnione z atomu, bdce wówczas no[nikami swobodnymi w ciele staBym. Dolna granica pasma przewodnictwa jest poBo|ona wy|ej (wy|sza energia) ni| górna granica pasma walencyjnego (ni|sza energia). Przerwa energetyczna pomidzy tymi pasmami jest nazywana pasmem zabronionym (wzbronionym) lub przerw zabronion (energia ta jest oznaczana przez Eg). {eby w danym materiale mógB pByn prd elektryczny musz istnie swobodne no[niki - pojawi si one, gdy elektrony z pasma walencyjnego przejd do pasma przewodnictwa. Musi wic zosta z zewntrz dostarczona energia co najmniej tak du|a, jak przerwa zabroniona. W przewodnikach (miedz, aluminium itp.) nie ma pasma zabronionego (przerwy energetycznej). Mo|e to wynika z dwóch powodów: " Pasmo walencyjne jest tylko cz[ciowo zapeBnione elektronami, mog si one swobodnie porusza, a wic pasmo walencyjne w przewodnikach peBni analogiczn rol jak pasmo przewodnictwa w póBprzewodnikach i izolatorach. " Pasmo przewodnictwa i walencyjne zachodz na siebie, tote| w tym wspólnym pa[mie wystpuje du|o elektronów swobodnych i mo|liwy jest przepByw prdu. Natomiast w materiaBach izolacyjnych przerwa energetyczna jest bardzo du|a (Eg rzdu 10eV). Dostarczenie tak du|ej energii zewntrznej (napicia) najcz[ciej w praktyce oznacza fizyczne zniszczenie izolatora. Po[redni grup s póBprzewodniki. Przerwa energetyczna w tych materiaBach jest mniejsza ni| 2eV (obecnie 2eV to jedynie warto[ umowna, znane s póBprzewodniki o wikszej przerwie energetycznej, np. fosforek indu lub wglik krzemu), tote| swobodne elektrony mog pojawi si przy dostarczeniu wzgldnie niskiego napicia zewntrznego lub pod wpBywem promieniowania elektromagnetycznego. 6 póBprzewodnik spontaniczny izolator póBprzewodnik póBprzewodnik typu n póBprzewodnik typu p Lokalizacja poziomu Fermiego w ró|nych materiaBach. W przewodnikach poziom Fermiego znajduje si w obszarze poziomu przewodnictwa, dziki czemu elektrony przewodnictwa mog swobodnie porusza si w obrbie materiaBu (poniewa| Batwo mog przechodzi do wy|szego poziomu energetycznego) Poziom Fermiego w izolatorach znajduje si w okolicy granicy pasma walencyjnego, a pasmo wzbronione jest szerokie. Powoduje to, |e elektrony nie mog Batwo zwiksza swojej energii (poniewa| najpierw musz przeskoczy do pasma przewodnictwa). W póBprzewodniku poziom Fermiego poBo|ony jest podobnie jak w przypadku izolatorów, jednak przerwa energetyczna (szeroko[ pasma wzbronionego) jest niewielka (umownie za póBprzewodnik przyjmuje si ciaBo, w którym szeroko[ pasma wzbronionego jest mniejsza ni| 2 eV). W póBprzewodnikach spontanicznych cz[ elektronów przechodzi do pasma przewodnictwa dziki energii termicznej lub np. wzbudzeD fotonowych. Przewodnictwo w póBprzewodnikach spontanicznych ma charakter póB na póB elektronowo-dziurowy. Je|eli do póBprzewodnika (bdcego pierwiastkiem grupy 14) wprowadzimy pierwiastek z grupy 15 nadmiarowe elektrony w strukturze krystalicznej utworz nowy poziom - poziom donorowy, który znajduje si tu| poni|ej pasma przewodnictwa. Elektrony z poziomu donorowego niewielkim kosztem energetycznym mog przenosi si do pasma przewodnictwa. W póBprzewodnikach typu n gBówny wkBad do przewodnictwa pochodzi od elektronów (ale efekty opisane dla spontanicznych te| graj role). Analogicznie do póBprzewodników typu n, je|eli wprowadzimy pierwiastek grupy 13 to tu| powy|ej pasma walencyjnego pojawia si wolny poziom, zwany akceptorowym (póBprzewodniki typu p). Spontaniczne przej[cie elektronów na ten poziom powoduje powstawanie dziur, które s no[nikiem dominujcym. 7 Energia potencjalna dwóch naBadowanych czstek o Badunkach q1 i q2, bdzie ogólnie równa: 1 q1q2 U = 4Àµ0 r 1 e2 dla atomu wodoru natomiast: U = - 4Àµ0 r me4 1 13,6 Energia stanów elektronów w atomie wodoru jest równa: En = - = - [eV ], gdzie 2 8µ0 h2 n2 n2 n=1, 2, 3, ...; m  masa elektronu; n  powBoka Liczby kwantowe: n  gBówna liczba kwantowa 1, 2, 3 ... l  orbitalna liczba kwantowa 0, 1, 2, 3...(n-1) mL  magnetyczna liczba kwantowa -l, -(l-l), ..., +(l-l), +l Aby zlokalizowany elektron mógB pochBon foton, energia tego fotonu h½ musi by równa ró|nicy "E pomidzy pocztkowym poziomem energetycznym elektronu a wy|szym poziomem energetycznym: h½ = "E = Ew - En ZAKAZ PAULIEGO: {adne dwa elektrony uwizione w tej samej puBapce nie mog mie jednakowych wszystkich liczb kwantowych. STAAA RYDBERGA: Wystpuje we wzorze Rydberga i innych wzorach opisujcych promieniowanie elektromagnetyczne atomów, serie widmowe atomów wynikajce z poziomów energetycznych. StaBa Rydberga w ukBadzie SI dla nieruchomego jdra o nieskoDczonej masie jest równa: mee4 mee4 R" = = = 1,0973731568525(73) Å"107[m-1] (4Àµ0)2h34Àc 8µ02h3c gdzie: m  masa (9,10939Å"10-31[kg] ), e  Badunek elektronu (1,6022Å"10-19[C] ), m c  prdko[ [wiatBa (3Å"108[ ]), s h h=  staBa Plancka dzielona przez 2À (h= 6,626075Å"10-34[J Å" s] ), 2À F µ0  przenikalno[ elektryczna pró|ni (8,854187 Å"10-12[ ]). m Dla atomu wodoru wynosi R = 1,09677 Å"107[m-1] Dla skoDczonych mas jdra staBa Rydberga (dla danego nuklidu o masie jdra M) równa jest -1 m öø RD = R"ëø1+ . ìø ÷ø M íø øø Warto[ liczbow wystpujc we wzorze Balmera wyznaczyB na podstawie danych spektroskopowych J.R. Rydberg w 1889, a N.H. Bohr w 1913 okre[liB wzór wi|cy j z warto[ciami ogólniejszych staBych na podstawie wBasnej teorii zwanej obecnie modelem atomu Bohra. W warunkach laboratoryjnych, wykorzystujc siatk dyfrakcyjn lub spektrometr [wiatBowodowy, po odczytaniu dBugo[ci fali dla poszczególnych linii widmowych atomu wodoru, wyznacza si staB ëø 1 1 1 öø Rydberga w oparciu o zale|no[: = Rìø - ÷ø , gdzie i oraz j to kolejne orbity. ìø ÷ø » j2 i2 íø øø 8

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
9Efekt Comptona i model budowy atomu wg bohra
04 TEORIA (MODEL) BOHRA ATOMU
20 Model atomu wedlug Bohra
Ćw 11 RLC
Automaty ściąga do ćw 11
Budowa atomu ćwiczenie 5
budowa atomu zadania
Wyk ad 6 2011 Budowa atomu antastic pl
cw 11 kwasy nukleinowe
temat 2 i 4 budowa atomu uklad okresowy mikro

więcej podobnych podstron