12204

Nowikow po przyjeździe do Moskwy założył moskwiewski wariant masonerii utrzymany w duchu niemieckim (Nowikow uważał, że w loży Jełagina członkowie “bawią się w dużych chłopców").

W 1766 roku do Niemiec wyjechał książę Gagarin, któiy miał przekazać zwierzchnictwo nad lożą petersburską loży berlińskiej. Wrócił stamtąd z Johanem Szwarcem, bardzo utalentowanym 25 letnim człowiekiem. Szwarc został od razu wykładowcą Uniwersytetu Moskiewskiego (filologia, filozofia). Cieszył się on też przyjaźnią cesarza austriackiego i króla pruskiego. Na jego wykłady przychodziły rzesze ludzi, jego popularność była ogromna. W 1781 roku Szwarc wraz z Nowikowem założyli Zgromadzenie Przybranych Dzieci Uniwersytetu. Był to pierwszy tajny związek Uniwersytetu Moskiewskiego. Szwarc był propagatorem idei głoszącej, że masoneria powinna być skonsolidowana z systemem edukacji rosyjskiej, aby całe społeczeństwo wychowywać właśnie w ducłiu mistycyzmu W Europie masoneria rozwijała się w dwóch kierunkach- angielskim i niemieckim (zakładającym więcej ezoteryki). Niemiecki różnił się od angielskiego większą liczbą stopni wtajemniczenia - oprócz trzech głównych istniało 99 pobocznych, w Rosji zwanych “stopniami św. Andrzeja". Inspirowali się tajemnicą wszechświata i apokalipsą objawioną. Duże znaczenie dla rozwoju masonerii miały przyjazdy monarchów europejskich, którzy w ten sposób wyrażali swoje poparcie dla masonów (w 1776 roku do Rosji przybył król Szwecji Gustaw III, potem król pruski Wilhelm. W 1780 roku założona została tajna loża scjen tyczna, zakładająca sprowadzenie społeczeństwa rosyjskiego na drogą prawdziwego clirześcijaństwa. W' 1782 roku powstało Naukowe Towarzystwo Przyjaciół, które było m.in. związkiem przekładowym o charakterze seminaryjnym (miało nawet poparcie w kręgach duchowych). Nowikow uznany został wówczas prawdziwym chrześcijaninem i miał stanąć na jego czele. Szwarc opowiedział się ostatecznie za typem loży różokrzyżowej. W latacłi 1781-82 miała miejsce konsolidacja masonerii europejskiej, nastąpiło zbliżenie do różokrzyżowców. Szwarc założył wówczas Zakon Złotego i Różanego Krzyża, któiy łączył naukę i religię. W tym samym czasie Nowikow otworzył czasopismo "Wleczemaja”. W 1782 roku zerwano z racjonalizmem, głoszono ideę wewnętrznego oczyszczenia. Droga różokrzyżowców zakładała trzy etapy edukacji. Pierwszym był rozum, drugim uczucie (nazywane estetycznym zmysłem róży), natomiast trzecim objawienie (tajemnica krzyża). W celu przeciwstawieniu się racjonalizmowi w Rosji wydano "Drogę do Chrystusa” Anta oraz "Cztery księgi o prawdziwym chrześcijalistwie”, świadczące o poparciu kręgów duchownych. W czasach Katarzyny II żył Tichon Zadoński, który w sowjej twórczości posługiwał się dziełami Anta. Zaobserwować można też wówczas wpływ publikacji masońskich na kształt teologii prawosławnej. W 1784 roku, po 33 latach spędzony w Rosji, zmarł Szwarc. Wielu uważa go za ojca romantyzmu, gdyż traktował on sztukę jako środek do osiągnięcia harmonii, umiłował zmierzch, iycerskość. Wśród rosyjskiej inteligencji rozbudził głód filozoficznego Absolutu. Katziyna coraz bardziej niepokoiła się rozwojem masonerii. W 1792 roku wydała nakaz aresztowania Nowikowa (przyczyniła się do tego kiytyka ulubionych przez Katarzynę II jezuitów, którym zarzucał odejście od religii na korzyść spraw politycznych). Jednak idee i struktury masońskie stworzyły w Rosji podstawy dla późniejszych działań dekabrystów. Car Paweł miał również pewne powiązania z masonami (został Mistrzem Zakonu Kawalerów Maltańskich). W 1798 roku Paweł mianował Łopuchina (dawnego protegowanego Szwarca) na oficjalnego liistoryka. Uwolnił też Nowikowa. Zakazał jednak używania bardzo popularnego w czasach Katarzyny II słowa - obywatel. Nie był wprawdzie zwolennikiem reform, ale jego