14215

Demokracja bezpośrednia zachowała się w szczątkowej formie w postaci plebiscytów i referendów. W Polsce w 1996 odbyło się referendum uwłaszczeniowe, w 1997 konstytucyjne, w 2003 unijne; w Szwajcarii zaś referenda odbywają się bardzo często, zarówno na szczeblu ogólnokrajowym jak i lokalnym.

trójpodział władz na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą;

-    władza parlamentu jest najwyższa w tym sensie, że parlament nadaje ustrój państwa, uchwala konstytucję, uchwala normy prawne dotyczące wszystkich dziedzin życia społecznego;

-    wybory demokratyczne są:

1.    powszechne - udział w nich przysługuje wszystkim dorosłym obywatelom kraju bez ograniczeń rasowycli, religijnych, płci wykształcenia,

2.    równe - każdy głosujący dysponuje jednym głosem,

3.    tajne - każdy obywatel ma prawo oznaczenia swego głosu bez wglądu osób z zewnątrz,

4.    bezpośrednie każdy musi osobiście oddać głos, a nie np. poprzez pełnomocnika,

5.    proporcjonalne lub większościowe - obowiązuje odpowiednia procedura przeliczania głosów.

Modele demokratyczny i autorytarny to oczywiście konstrukty teoretyczne -w rzeczywistości sposoby sprawowania władzy państwowej przybierają wersje zbliżone do jednego z modeli lub czerpią elementy po części z jednego i drugiego modelu.

Przykłady:....

PAŃSTWA AUTORYTARNE

D samowolność sprawującego władzę i niepodłeganie żadnej kontroli innych organów władzy państwowej,

0 dysponowanie (przez wodza, króla, i sekretarza) nieograniczoną i niepodzielną władzą,

0 zwierzchni organ władzy (król, prezydent, I sekretarz) kumuluje w swym ręku atrybuty wszystkich rodzajów władzy (ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą),

D rządzenie odgórne poprzez rozkazy, nakazy, rozbudowany, system sankcji karnych,

D brak partycypacji we władzy obywateli,

D władza jest nieograniczona - obejmuje wszystkie sfery życia społecznego i wszystkie sfery działalności obywateli (porównaj: „Rok 1984” Orwella),

0 totalne władztwo jest sprawowane poprzez jedną partię polityczną, której członkowie obejmują wszystkie kierownicze stanowiska w państwie, na wszystkich szczeblach władzy,

D oficjalna ideologia jest propagowana i przenika do wszystkich dziedzin kultury, sztuki, wychowania, szkolnictwa,

D państwo ma monopol środków komunikacji,

D gospodarka podporządkowana jest całkowicie administracji partyjnej, występuje kolektywna własność środków produkcji,

2