22366

ii. fale poprzeczne (S, skrętu) - około dwukrotnie wolniejsze od fal podłużnych (średnio 3,3 km/s); wywołują drgania w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, w kierunku prostopadłym do kierunku rozchodzenia się fal; mogą przemieszczać się tylko w skalach

• fale powierzchniowe (L) - rozchodzą się po powierzchni Ziemi, od epicentrum trzęsienia; są najbardziej katastrofalne w skutkach,

i.    fale Rayleigha - fale typu grawitacyjnego, nich cząstek odbywa się po elipsie ustawionej pionowo prostopadłej do kierunku biegu fali,

ii.    fale Love'a - (powierzchniowa fala poprzeczna o polaryzacji poziomej) wywołują drgania poziome, prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fal.

5. Geosfery ziemi

SKORUPA	5 -10
	100 - 200
PŁASZCZ	- 400 2900
JĄDRO

Skorupa ziemska - oddzielona od płaszcza powyżej nieciągłości MOHO, zalega na głębokości 5-80 km. Dzieli się na skorupę kontynentalną i oceaniczną (cieńszą).

Płaszcz ziemi- znajduje się pomiędzy skorupa a jądrem na głębokościo 80- 2900km, dzieli się na płaszcz górny (80-400), strefę przejściową (400-7000 km) płaszcz dolny(700-2700) i warstwę „D” (2700-2900). Płaszcz ziemi pełni bardzo ważną funkcje : procesy konwekcji cieplnej są motorem napędzającym ruch płyt litosfery -> możliwa jest cyrkulacja pierwiastków pomiędzy powierzchnia, a wnętrzem Ziemi.

Jądro Ziemi - centralna część kuli, poniżej 2900km, czyli poniżej nieciągłości Wiecherta-Gutenberga. Jądro składa się z dwóch części: j. zewnętrznego (2900-5155 - ciekłe) i wewnętrznego (poniżej 5155 -stałe). Jądro zewnętrzne jest ciekłe, bo nie przewodzi fla podłużnych, zbudowane z żelaza z domieszką niklu (temperatura 6500 C). Płynne metaliczne jądro umożliwia generowanie ziemskiego pola magnetycznego Inny podział:

•    Litosfera (s. kamienna) - skorupa i płaszcz ziemi do głębokości 100-200km (w. perdotytowa ->zbudowana głównie z perydotytów). Powierzclmia litosfery jest nierówna (+9000m w górach, -lOOOOm w rowach oceanicznych)

•    Asreonosfera - „słaba sfera", leży na głębokości 200-400km. Skały w stanie stałym, ale słabo wytrzymałe na ciśnienie i zachowują się jak ciała plastyczne. Istnienie tej sfery pozwala skorupie wyginać się pod ciężarem kosztem wypartego plastycznego materiału. Gł. Minerały to oliwiny i pirokseny)

•    Mezosfera - zalega na gł. 400-2900km, obejmuje płaszcz ziemi ze strefą przejściową: między Glicyną, płaszcz dolny oraz wartwtwa D. Składa się z perydotytu, chromu, żelaza, nikła Ciśnienie w górnej części jest rzędu 400kBar, a w dolnej 1300kBar temp do 2000C, a w dolnej do 3000C

•    Barysfera - patrz jądro

LITOSFERA

ASTENOSFER/i

MEZOSFERA

BARYSFERA