27702

-    myśl o historyczności życia psychicznego.

-    próba zrozumienia całego życia jednostki, objawiającego się w określonym miejscu i czasie.

-    Dihliey wystrzegał się reifikowania struktur wzajemnego oddziaływania między ludźmi i przypisywania im egzystencji niezależnej od jednostek ludzkich.

•    człowiek uzyskuje rozumienie samego siebie poprzez poznanie kulniry (kultura jest obiektywizacją życia).

•    współistnienie dwóch rodzajów rozumowania: projekcja psychiki indywidualnej: wewnętrzny ład kultury Idea rozumienia;

-    problem rozumienia jest kluczowym narzędziem dla poznania w „naukach o duchu"

-    rozumienie jest procedurą ujawniania, co kryje się pod obserwowalną metodami przyrodniczymi powierzchnią

zjawisk.

-    podział rozumienia na psychologiczne i hermeneutyczne.

-    „rozumieć” jako: postawić się na miejscu kogoś innego, przeżyć w wyobraźni jego przeżycia w rzeczywistości.

-    „rozumieć" jako: nie tyle doświadczyć w swoim wnętrzu czegoś, co było wcześniej przedmiotem wewnętrznego doświadczenia kogoś innego, ile umieścić dany fakt w ramach szerszej całości: języka kultury, systemu społecznego.

-    w obu wypadkach rozumienie ma u Diltheya charakter zdecydowanie irracjonalny.

•    w humanistyce metodą nie jest wyjaśnianie, lecz rozumienie.

-    ważne dla socjologii idee Diltheya stały się w pełni widoczne dopiero przez pryzmat neokantyzmu.

3)    Od liistorii do nauki o kulturze: Rickert.

-    Wildelband (nauczyciel Rickerta) przeprowadził podzia nauk na nomotetyczne i idiograficzne.

•    nauki przyrodnicze generalizują, podczas gdy humanistyczne indywidualizują.

Odkrycie Rickerta;

-    różnica metod nauk przyrodniczych przyrodniczych humanistycznych jest różnicą nie przedmiotu, lecz punktu widzenia.

-    interesował go problem tworzenia pojęć w naukach humanistycznych.

-    wprowadził pojęcie odniesienia do wartości, które miła jednocześnie pomagać odróżnieniu metody nauk historycznych od metody przyrodoznawstwa

•    kultura obejmuje wszystko, cokolwiek człowiek bezpośrednio wytwarza działając zgodnie z podlegającymi wartościowaniu celami.

•    wielką pomyłką historyzmu było odnoszenie wszystkiego do warunków miejsca i czasu Kultura i wartości;

-    kultura stanowiła u Rickerta w pewnym sensie odpowiednik Dihheyowskiej sfery „ducha obiektywnego"

•    obiektywnego naukach o kulturze chodzi nie o to. co i jak przeżywają jednostki, lecz o to. co ma dla nich znaczenie, czyli pozostaje w uchwytnym związku z wartościami.

-    obiektywizm historyka polega na tym. że wartości są nie jego własnymi wartościami, lecz tymi rzeczywiście obecnymi w procesie historycznym jako wartości uznawane w takich lub innych zbiorowościach przez niego badanych. Kultura i łoimy;

-    ważne są tu poglądy Simmla (wykazywał niewielkie zainteresowanie metodologią i unikał wypowiadania się o tym. jaka jest rzeczywistość społeczna).

-    nauki badające świat ludzki wyróżniają się nie tylko swoją metodą, ale i tym że ich przedmiot posiada wspólną cechę szczególną.

•    Simmel podchodził do kultury nie z punktu widzenia wartości, lecz formy.

4)    Od iiHtiki o kulmrie do socjologii.

-    myśliciele absolutnego historyzmu nie zajmowali się socjologią jako taką lub nawet poddawali w wątpliwość potrzebę jej istnienia.

-    socjologia humanistyczna musiała być budowana niejako od podstaw (zignorowanie socjologii pozytywistycznej).

-    odrzucenie ideału stania się nauką przyrodniczą.

-    nauka nie stanowi myślowego odzwierciedlenia rzeczywistości.

•    wizja człowieka jako podmiotu świadomego.

•    w centrum uwagi znajdowała się kultura jako dziedzina ludzkich celów i wartości.