32934

■    najprawdopodobniej celem działali Moskwy jest me tyle powrót Naddniestrza do Mołdawii, co przyłączenie Mołdawii do Naddniestrza - powstały w ten sposób organizm państwowy pozostałby pod silną kontrolą Rosji

o Ukraina (od 1995 r.)

o OBWE

■    plan OBWE - w 2002 r. powstał pomysł utworzenia państwa federalnego z wspólnym prezydentem, rządem i dwuizbowym parlamentem, natomiast oddzielną konstytucją, językami oficjalnymi i symbolami; Naddniestrze miałoby prawo do samostanowienia w przypadku decyzji Mołdawii odnośnie zjednoczenia z Rumunią

■    w 2003 r., z pomocą Rosji, Ukrainy i OBWE, zaczęto negocjacje w sprawie konstytucji - okazało się jednak, że opozycja mołdawska sprzeciwia się działaniom prezydenta Woronina, a Tyiaspol chciał równorzędności członów federacji - nic udało się dojść do porozumienia, więc negocjacje zawieszono

•    obserwatorzy:

o UE

■    stroi po stronie Mołdawii

■    ustanowiła specjalnego przedstawiciela - Kalamana Mizsci

■    rozmowy od 2006 zostały zamrożone, ale pod koniec 2011 je wznowiono, tym razem w systemie 5+2 (Mołdawia, Naddniestrze, Rosja, Ukraina, OBWE + UE, USA)

o USA

PRZYCZYNY KONFLIKTU:

•    korzenie konfliktu sięgają głęboko, bo aż do czasów II wojny światowej - w sierpniu 1940 roku utworzono Mołdawską Socjalistyczną Republikę Radziecką poprzez połączenie mołdawskiej części Besarabii i autonomicznego (cokolwiek by to oznaczało w warunkach radzieckich) Naddniestrza (mieli autonomię od października 1924 r.) - zarzewiem konfliktu stała się postępująca mołdawianizacja regionu (np. likwidacja większości ukraiński cli szkól, obsadzanie stanowisk administracyjnych i kierow^rniczych rumuńskojęzycznymi Mołdawianami itd.), odbywająca się za jawnym przyzwoleniem władz radzieckich, które upatrywały w pielęgnowaniu nacjonalizmu „mołdawskiego” gwarancji stabilności na granicy ZSRR z Rumunią

•    przyczyn separatyzmu można doszukiwać się także w konflikcie elit - mówi się, że naddniestrzański liderzy nie chcieli dzielić się z Kiszyniowem zyskami z gospodarki (Naddniestrze wypracowywało 40% PK.B Mołdawii i 90% produkcji energii); warto zauważyć, że władze Naddniestrza w większości nie są związane ani etnicznie ani towarzysko ze swoimi kiszyniowskimi odpow iednikami

•    istnieje także teoria mówiąca, że prawdziwy przyczyną secesji są działania Rosji, zmierzające do utworzenia w tym rejonie swoistej kolonii, którą przy okazji wykorzystują do nielegalnego liandlu bronią

•    2 września 1990 r. - powołanie do życia Naddniestrzański ej Mołdawskiej SRR (dla ochrony własnych interesów gospodarczych)

•    28 sierpnia 1991 r. - NMSRR ogłosiła niepodległość i zmieniła nazwę na Naddmestrzańską Republikę Mołdawską