33793

WPŁYW REFORMACJI NA CHARAKTER I ROLĘ KSIĄŻKI XVI w.

-zamiast starannie wydawanych książek pojawił się szybko sporządzony druk ulotny i okolicznościowy w formie kazania, listu, przedmowy, odezwy, groźby, paszkwilu (ogromne nakłady pism Lutra)

-anonimowe przedruki

-format: czwórka, czcionka: szwabacha,

charakterystyczna cecha: jedyny ornament- drzeworytowe, architektoniczne ramki tytułowe

-nowy typ publikacji: druk ulotny, który ożywiał polemikę, docierał do ogółu, rozbudzał zainteresowanie aktualnymi sprawami,

-tłumaczenie Biblii przez LUTRA na j. niem.- wpływ na ruch wydawniczy BIBLIA- podstawowa książka reformacji Główny drukarz Biblii Lutra- JAN LUFFT

-wpływ reformacji na rozwój piśmiennictwa w językach narodowych, budowanie świadomości nar., powstania lit. nar.: wydawnictwa rei., postylle, modlitewniki, śpiewniki, katechizmy w j. nar.

-wpływ negatywny- obniżenie poziomu wykonania druku i materiału (pośpiech, potrzeba książek tanich)

W Polsce

-większa tolerancja religijna niż na Zachodzie, stąd wiele odłamów, spory wewnętrzne, ciągłe synody, dysputy rodziły literaturę polemiczną, którą starano się szybko rozpowszechniać

Wzrosło zapotrzebowanie na drukarnie- zarówno pisma reformacyjne jak i kontrreformacyjne

I poł XVI w. drukarnie miały stosunek ortodoksyjny, w II poł- ks. innowiercze ukazywały się u Łazarza Andrysowicza, Szarffenbergera, Wirzbięty (prześladowania w XV1I-XVII, zwłaszcza Zygmunt III Waza)

Małopolska, Litwa- kalwinizm

Drukarz w Brześciu Litewskim- Bernard Wojewódka, po nim Murmelius, druki tylko w j. polskim!

1563 Biblia Brzeska (Radziwiłłowska) drukarz- Cyprian Bazylik

(przekład w Pińczowie- trwał 6 lat, Biblia z uwagami i objaśnieniami) arianie Kraków drukarz Aleksy Rodecki, przeniósł się po prześladowaniach do Rakowa (lepsza jakość)

Pn- Zach Polski- luteranizm Królewiec- drukarnia Jana Sckulucjana Wielkopolska- bracia czescy, drukarnia w Lesznie