36901

Wł. geochcm -silne powinowactwo do zw. z siarka i zworg. łatwa lotność. Formy itęci dzieli się na ich wł: łatwo lotne^g⁰),łatwo rozpuszczalne w wodzie (Hg2+), trudno rozpuszcz kompleksy org. Rozmieszczenie związków rtęci w glebie uzależnione jest od warunków oksydacyjno-rcdukcyjnych. Gleby utleniajace-Hg²*, redukcyjne- HgS. przejściowe -alkilowe zw rtęci. CH»Hg' metyl rtęci jest stabilny dlatego procesy mctylacji i dcmetylacji są ważne w hydrobiolog, obiegu Hg. Obniżane pH gleby zmniejsza znacząco baktayjna metylacje itęci.przy małych stęż metalu zachodzi wzrost rtęci zmetylowanej ze spadkiem pH. mikroorg decydują o obiegu tego metalu. Nie ma dużo rtęci w glebie bo podlega wy ługowani, wyparowuje po zredukowaniu do formy metalicznej. Pary rtęci łatwo ulegają zasorbowaniu przez subst. Org. mat. ilaste. Zwiększa sorbeje Hg-kwasowość i subst.org- w kwaśnych zwiększa w alkalicznych zmniejsza ilość metalu. Gleba zanieczyszcz>0.1ppm. Od 0,3-5ppm gleby . lOppm odpady w rolnictwie.

Hix/rt-duże rozproszaue.średnie stęż.w morzu 0.005 pg/l. rzeka 0.01 jrg/1. źródło- opady.spływ wody gruntowej powierzch. W deszczu 0.05-0.3 pg/1. Zaleź>' od wanmków oksydacyjno(HgCl«^;. HgOH)-rediikujacych(CH»HgS i HgS_;). Hg-toksyczna dla oig. W glonach morskich duża rozpiętość rtęci świadczy o tolerancji niektórych gat fito-zooplanktonujyby reaguje przy 10 pg/1

atmosfera-związane ze stopnian lotności jej zw.i temp otoczaiia. O (parowana rtęć podwaja się przy wzroście tanp o każde lOst. Lotność: Hg>Hg;ClP^>HgCl;>HgS>HgO. Najwięcej Hg kolo elektrowni węglowych i odpadów.wulkany. Do powietrza idzie jako para lub cząst. zw. Najbardziej paruje rtęć z formy elementarnej i zw. alkilowych. Pary Hg szybko wiązane przez pyl atmosf. gdzie opadają na zianie lub ulegają rozpuszczalni w wodach. W powietrzu dominuje rtęć elanaitama Hg° i dwumetyl iteci (CHs):Hg. na lad opada Hg^:*

rośliny- nie koncentruje się w roślinach i niema określonej funkcji metabolicznej, toksyczne- pobiaana i transportowana w tkankach Mikroorg maja dużą tolerancje na wysokie stęż Hg.

Warzywa i owoce-5-30ppb. Wrażliwe na pary rtęci. Toksyczności- plamy chlorotyczne. bnintanienie brzegów'blaszek, skrócenie i deformacja kiełków roślin i korzeni. Wrażliwe -buraki,kukurydza,róże.

Czlouiek- jest we wszystkich tk.zwiazęcych. najwięcej w morskich 3ppm lądowe O.lppm. Najłatwiej wchłaniane dwumetyl Hg-szybko idą do mózgu. Łatwo przaiikają przez łożysko. Zmniejsza toksyczność -selai,kadm,cynk. Duże stęż.Hg -obniża ilość jodu w tarczycyfantagonizni). Hg działa porażająco na ukł. nawowy .uszkadza mozg. żródło-ryby. średnic pobieranie przez człowieka 20 pg/dziai. w PL 9-33 pg. Zastosow -elektrochan.papia.leki.lampy.termometr .baterie naki.tarczyca.przysadka mózgowa

olów-łatwe wydobycie i obróbka pizyczyna wczesnego wykorzystania go do różnych wyrobów, do naczyń, rur.ozdób. Pb jako trucizna. Jest pierwotny (zwyczajny.wszedł w skład minerałów' i skał w chwili ich powitania) i wtórny (radiogenic2ny. z przemian prorniaiiotwórczych uranu i tom. Pb w skałach kwaśnych magmowych i utworach ilastych jest większy niż w zasadowych. Najwiekcej jest w' skaleniach i mikach. Ma silne chalkofilne skłonności. Główny' kruszec-siarczek.galaiit-PbS. Wietrzone Pb ze zw. siarczkowych po utlaiiaiiu Pb^:‘ wiązany przez mineralne skł. średnio w węglach 25ppm Pb. inax w popiołach 2000ppm

gleba-słaba migracja -nat. rozmieszczane w profilu glebowym odzwierciedla ilość w skałach macia zystych i służy jako wskaźnik do prospekcji geochan. Niezanieczsz gleby PI 4x więcej niż w skałach podłoża, średnia nat. ilość Pb w glebach PL to lSppm. Dla wszystkich do 20ppm. Rozmieszczane w różnych typach gleby jest zbliżonc.zaznacza się różnice gatunkowa- gleba lekka 16. ciężkie 21ppm. Często jest jako PbOH. Pb(OH)₄. Silnie wiazany przez Fe.Mn. Wytracanie Pb w postaci węglanów i fosforanów jest decydujące o imianchomieniu w glebie przy' pH>6,5. Gleby kwaśne- Pb^:',PbHCO». alkaliczne-PbOH.Pb(COj):. W glebie zanieczyszcz. Pb fosfor zmniejsza jego formy łatwo rozpuszcz..zwiększa frakcje oig. W b.zanieczyszcz. po dodaniu fosforu >pyromorfit Pb<Cl[P0₄]i. W większości bilans Pb jest dodatni i jest stały wzrost. Spadek sorbeji -migracja Pb do wód gnmtowych. Pb w powierzdiniowej warstwie-hamujc proces rozkładu mat. org .celulozy.degradacja gleby Zwierzęta w glebie pobierają Pb i oddają go.

Woda -mało Pb. bo łatwo rozpuszcz. w wodzie. Nat. dla morza-0,01 -0.06 pg/1, rzeka- 0.2 jrg/1. Woda pitna <50. wskaźnik zanieczyszczana wód powierzch.-ilość w osadzie dennym. W w^fodzic bioakuinulujc. glony przy ujściu ścieków z zakładów mają 5000ppm. a w osadnikach po flotacji 14000ppm. Rośliny wyższe łatwo soibują Pb z w'ody. Skorupiaki i małże są wskaźnikian skażai Pb. ostrygi-40ppm. Najwięcej w skrzelach.

Atmosfera- nat.0.5-10 ng/m3. Pb uwalniany przy spalaniu baizyny jest w stanie dużej dyspasji i podlega łatwo soipcji na powiazchni pyhi. Pył powinien mieć lOOppm. w mieście ma 3500ppm. W pyle są siarczki, siczany. tlaiki, węglany.krzaniany. Część Pb opada z pyłan.deszczan część unoszona w górnej atmosfaze do kol podbiegunowych i opada- lodowce.

Rośliny -nie wiadomo czy' potrzebują Pb,2-5ppb wystarczy. Pb zakłóca fotosyntezę, toksyczne- ciannoziel zabarw. I więdną liście i skracają się korzenie. Mechanizm tolerancji na wysokie stęż. w podłoźu-zmiana wł.-błony kom.która zwiększa sorbeję do Pb Uniaiichornianie Pb- wytracanie ort o i pirofosforanow. Może odkładać się w kom-zmniejsza pobieranie wody. Pobieranie Pb przez korzenie-bieme. Wzrost Pb w glebie-wzrost w roślinie. Ograniczenie poboru to