41658

* Wspólny zaakceptowany cel s Współdziałanie ze względu na ten cel s Porozumiewanie się (łączność)

Prakseologiczny system ocen:

Celem prakseologii jest opracowanie dyrektyw dla usprawniania ludzkiego działania (poszukujemy odpowiedzi jak działać, aby działanie było sprawne). Zakłada się, że działanie jest sprawne wćwczas, kiedy jest skuteczne i kiedy jest korzystne i ekonomiczne. Skuteczność, korzystność i ekonomiczność - to walory działania sprawnego.

Działanie jest skuteczne, kiedy prowadzi do skutku zamierzonego jako cel. Skuteczność może być stopniowalna aJbo niestopniowalna - to zależy od rodzaju celu. Są takie, które można w pełni osiągnąć albo nie można osiągnąć wcaJe. Działania oceniane z punktu widzenia skuteczności to działania skuteczne albo nieskuteczne; mniej lub bardziej skuteczne; przedwskuteczne (oddalające się od cełu, utrudniają osiągnięcie celu); działania obojętne z punktu widzenia skuteczności.

Istnieje coś takiego jak próg skuteczności - stopień intensywności działania, poniżej którego staje się ono nieskuteczne.

Korzystność - różnica pomiędzy wynikiem użytecznym i kosztami działania. Jeżeli wynik użyteczny jest większy od kosztów - działanie jest korzystne. Jeśli wynik użyteczny jest równy kosztom - działanie jest obojętne. Jeśli wynik użyteczny jest mniejszy niż koszty - działanie jest niekorzystne.

Biorąc pod uwagę te dwa walory możemy wyodrębnić następujące warianty działań:

-    Jest ono zarówno korzystne jak i skuteczne

-    Jest nieskuteczne i niekorzystne

Jest skuteczne, ale niekorzystne (cel jest osiągnięty, ale nakłady przewyższyły wynik użyteczny - zbyt duży koszt). W prakseologii pojęcie kosztu jest rozumiane bardzo szeroko, nie tylko te dające się wymierzyć w pieniądzu, ale inne koszty - społeczne i moralne.

Jest nieskuteczne, ale korzystne (cel nie jest osiągnięty, ale wystąpiły niezamierzone skutki, tzn. pozytywne niespodzianki, które przewyższyły wartość nieosiągniętego celu)

Jest skuteczne doraźnie niekorzystne, ale o korzyściach odroczonych.

Ekonomiczność - relacja między wynikiem użytecznym do kosztów.

Wynik >1 - ekonomiczne działanie Wynik = 1 - obojętne działanie Wynik <1 - nieekonomiczne działanie

hkonomizacja działania - powiększanie jego ekonomicznośd. Można osiągnąć ten cel różnymi drogami:

U Wynik użyteczny zwiększamy, a koszt jest stały (wariant wydajnościowy)

Q Zmniejszenie kosztów, wynik jest stały (wariant oszczędnościowy)

□ Lepszy rezultat, jeśli powiększymy wynik użyteczny, a koszty zmniejszymy (wariant niealtematywny) -Karol Adamiecki preferował taką formę.

Jeśli oceniamy działanie to oceniamy skuteczność działania (przy ocenie sprawności). Jeżeli jest taka sama, to bardziej sprawne jest działanie korzystniejsze (ekonomiczne). Działanie jest sprawne, choćby w minimalnym stopniu skuteczne. Działanie nieskuteczne nie może się uznawać za sprawne.

Wyróżnia się zestaw ęęęh dodaftOWycft;

1)    Prostota

2)    Energiczność

3)    Dokładność

4)    Czystość

5)    Udatność

6)    Niezawodność

1)    Cechuje działanie; jest ono tym prostsze im mniej składa się na nie czynności; im te czynności są łatwiejsze i łatwiej ze sobą powiązane. Powinniśmy dążyć do prostoty (mniejsza liczba czynności). Granica dla tego dążenia jest skuteczność. Należy dążyć do prostoty o ile nie spowoduje to obniżenia skuteczności.

2)    Działanie, w toku którego wydatkowano dostateczną ilość energii (potrzebna). Działanie dość intensywie.

3)    Działanie odtwarza pewien wzorzec w sposób najbardziej do niego podobny.

4)    Działanie (produkt), jeżeli nie zawiera elementów zbędnych, które obniżają wartość osiągniętego celu.

5)    Oznacza uwzględnienie w działaniu (produkcie) jakiś pożytecznych celów ubocznych.

6)    To inaczej bezawaryjność (prawdopodobieństwo nie wystąpienia awarii). Często te cechę przypisuje się tez ludziom. Ludziom niezawodnym Kotarbiński dał nazwę .opiekun spolegliwy’.

Wytyczne działania sprawnego:

Pewne dyrektywy (wskazówki) jak należy działać, aby działanie miało cechy sprawrości. Dzielimy je na:

a)    Uniwersalne (.działaj według cyklu działania zorganizowanego*)

b)    Alternatywne (pary)