114508

Nowożytne próby tworzenia religii naturalnej. Deizm (skrypt)

W sensie duchowo-religijnym nowożytność rozpoczyna się, gdy Biblia, papież i tradycja chrześcijańska tracą wiarygodność w oczach elit intelektualnych epoki, za jedynego sędziego prawdy uznaje się ludzki rozum. Miejsce Objawienia zajmuje teraz rozum, odkrywający prawa natury. Kołakowski - "Bóg rezonerów" - Bóg jako Wielki Architekt, Zegarmistrz, Inżynier Konstruktorów.

Tak wizję Boga i Objawienia nazywano w historii idei deizmem. Prekursor:

Jean Bodin: religie historyczne względne wobec religii naturalnej.

-Herbert z Cherbury(zm. 1648) "O prawdzie": 5 zasad religii naturalnej (Seweryniak mówi o niej pseudoreligia): istnienie Boga, konieczność oddawani Mu czci, kult jako pobożność i praktykowanie cnót, konieczność żalu za grzechy, wieczna kara lub nagroda za czyny.

-Hugo Grocjusz - "Etsi Deus non daretur” - stwórzmy taki ład, porządek moralno-społeczny, który obowiązywałby "nawet wtedy, gdyby Bóg nie istniał" - czyli człowiek oświecenia nie musi odwoływać się do Boga - gwaranta porządku moralnego: taki porządek możemy stworzyć sami i sami być jego sankcją.

-Wolter (Voltaire - pseudonim artystyczne, wł. Francois-Marie Arouet, zm. 1778) -inspirował się Newtonem (przyroda jako najlepsza maszyna dziełem Najwyższej Istoty Rozumnej). Wg niego: organizacja kosmosu wskazuje na istnienie Boga jako Wiekuistego Geometry wszechświata. Geometra nie zajmuje się losami człowieka, na świat wpływa poprzed prawa natury. Ludzie potrzebują religii jak lejców, aby powściągać pożądliwość i poddawać się sprawiedliwości. Nauka Woltera: "najlepsza religia to ta, która uczy dużo moralności i bardzo mało dogmatów".

-Jan Jakub Rousseau (zm 1778) - religia naturalna jest tylko domeną sum ienia i uczuć. Prawdziwa religijność zatem to umiłowanie piękna i dobra. Boga należy czcić wewnętrznie, w sercu, a nie w ramach kultu zewnętrznego. Religia zredukowana do wewnętrznychprzeżyć jednostki, spełnienia jej pragnienia sensu, moralności i potrzeb estetycznych, stała się prywatną sprawą obywatela - Inni wyznawcy: H.S. Reimarus i G.E. Lessing (Niemcy) + G. Washington i B. Franklin (USA)

Środowiskiem życiowym deizmu stała się masoneria.

Leszek Kołakowski natomiast mówi w swojej książce "Jeśli Boga nie ma..." to tak: "Religio naturalis deistów nie jest w ogóle religią."