115103

wyborcze. Przestrzega wyraźnego podziału pomiędzy państwem a społeczeństwem obywatelskim, pozwalając jednocześnie na insnienie grup autonomicznych i własności prywatnej. Z drugiej strony zaś istnieje kilka przeciwstawnych teori czy modeli demokracji, z których każdy oferuje własne wydanie rządów powszeclmych. Udowadnia to różność demokratycznych form. Można wyróżnić 4 odmienne modele demokracji -demokrację klasyczną (bazuje na powstałym w starożytnej Grecji polis, w szczególności zaś na systemie rządów, jaki rozwinął się w Atenach); demokracja ochronna (demokratyzne ideały odżyły w XVII i XVIII w., zaś ich forma różniła się znacznie od klasycznej demokracji starożytnej Grecji, demokracje zaczęto postrzegać jako mechanizm umożliwiający społeczeństwu partycypację w życiu politycznym; upatrywano w niej środka do którego obywatele mogli uciekać się w razie nacisków ze sronypaństwa, stąd demokracja ochronna); demokracja rozwijająca (chociaż wczesna teoria skupiała się na potrzebie ochrony indywidualnych praw i interesów wkrótce obrała inny kierunek - zainteresowanie rozwojem jednostki ludzkiej i wspólnoty, dało to początek nowym modelom rządów demokratycznych, które najogólniej można określić mianem systemów demokracji rozwijającej)

- model Jeana Jacquesa Rousseau, którego poglądy oznaczały odejście od koncepcji demokracji liberalnej, dla Niego demokracja była środkiem za pomocą którego istoty ludzkie mogły osiągnąć wolność lub autonomię.

demokracja ludowa (wywodzi się z reżimów komunistyczych, wyrosłych z modelu radzieckiego, w niniejszym odniesieniu termin używany jest w odniesieniu do różnych modeli demokratycznych wypracowanych przez tradycję marksistowską; używano tego terminu do określenia celu jakim była społeczna równość do której doprowadzić miała wspólna własność zasobów, w odróżnieniu od demokracji politycznej ustanawiającej jedynie fasadę równości).

Istnieją znaczne kontrowersje odnośnie działania systemów liberalno - demokratycznych wpraktyce. Demokracja liberalna jest przez różnych teoretyków interpetowana na różne sposoby. Pluraliści chwała ich zdolność do gwarantowania powszechnej reaktywności i pblicznej odpowiedzialności. Elitaryści podkreślają tendencję do koncentrowania władzy politycznej w rękach uprzywilejowanej mniejszości Korporacjoniści zwracaja uwagę na włączanie grup w proces rządzenia. Nowa Prawica koncentruje się zaś na niebezpieczeństwach przeciążenia demokracji. Marksiści wskazują na napięcia między demokracją a kapitalizmem.

Zagadnienie stworzenia ustroju, w którym z jednej strony wszyscy obywatele mają rzeczywisty wpływ na rządy, a z drugiej strony jest on technicznie sprawny, stanowi jeden z najważniejszych i wciąż nierozstrzygniętych problemów w teorii demokracji. A oto kilka stwierdzeń podsumowujących debate na ten temat:

"Stwierdzono, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu." - Winston Churchill "Demokracja jest najgorszym z możliwych ustrojów, gdyż są to rządy hien nad osłami." -Aiystoteles

"Demokracja uśrednia" - Alexis de Tocqueville