80570

działalności organów państwa, instytucji, organizacji społecznych i obywateli opartej na

przepisach prawa.

Stosowanie prawa Akt stosowania prawa to akt, który na podstawie dyrektywy zawartej w normie generalnej i abstrakcyjnej ustala konkretną sytuację. Aktami stosowania prawa są np. wyroki sądowe, decyzje administracyjne W aktach tych indywidualizuje się normy prawne w stosunku do konkretnych sytuacji faktycznych. Czynność stosowania prawa jest aktem polegającym na ustaleniu zdarzeń oraz wiążącym określeniu konsekwencji tych zdarzeń przez organy państwowe. Stosowanie prawa jest to więc podejmowanie aktów o charakterze indywidualnym(skierowanym do określonego adresata) w przypadku zaistnienia konkretnej sytuacji odpowiadającej określonej nonnie prawnej. Funkcją stosowania prawa jest rozstrzyganie spraw indywidualno- konkretnych na podstawie reguł ogólnych. Definicja stosowania prawa w ścisłym znaczeniu nie obejmuje więc procesu tworzenia prawa. Praworządne stosowanie prawa wyklucza stosowanie prawa w sposób wybiórczy czy preferujący jedne podmioty' bądź dyskryminujące inne. Z pojęciem tym wiąże się zasada legalizmu przewidująca, że wszystkie organy działają na podstawie prawa.. Zapewnieniu praworządności służą gwarancje materialne i formalne. Na pierwsze składają się różne procedury i instytucje istniejące zarówno w obszarze stosowania prawa , jak i tworzenia prawa(np. organy rozpatrujące odwolaiua od rozstrzygnięć, RPO, NIK. TK).Gwarancje materialne praworządności wynikają z ogólnego poziomu kulturalnego społeczeństwa, zwłaszcza jego wykształcenia oraz z jego sytuacji ekonomicznej.

Sylogistyczna koncepcja stosowania prawa jest traktowana jako charakterystyczna dla tzw. związanej decyzji stosowania prawa. Różne teorie związanej decyzji stosowania prawa charakteryzuje kilka wspólnych założeń. Przede wszystkim przyjmują pogląd o oddzieleniu procesu tworzenia i stosow ania praw a, co ma miejsce przy koncepcji oddzielenia(podziału) władzy stanowiącej (ustawodawczej) i sądowniczej. U podstaw każdej decyzji stosow^fania prawa jest ustawa. Decyzja taka jest ‘związana" przez ustaw-źródla rozstrzygnięć. Stosowanie prawa(ustawy) oznacza zatem realizowanie ustawy. Wprowadzenie sylogizmu prawniczego umożliwiło wykazanie, że rozstrzygnięcie wynika z ustawy i proces stosowania prawa ma logiczny charakter. To ma powodować uznanie niepodważalnego charakteru decyzji prawniczych. Warunkiem dedukow^rania takich konkretnych rozstrzygnięć mających postać norm jednostkowych i konia etnych( decyzje stosowanie prawa) jest istnienie liierarcliicznie uporządkowanego systemu prawnego.

Teoria swobodnej decyzji stosowania prawa składa się ze szkoły wolnego orzecznictwa, amerykańskiego realizmu prawnego, hermeneutyki prawniczej, teorii argumentacji. Nurty te ujmują proces wykładni, stosow^rania a także tworzenia prawda jako jedną całość Dlatego też sędziowskie rozstrzyganie nie polega na wiernym trzymaniu się (stosowaniu ustawy). Ma ono bowiem na tyle autonomiczny i twórczy cliarakter że nie można niekiedy dostrzec logicznego związku między ustawą a rozstrzygnięciem. Stopień niezależności sędziego od ustawy może zatem przejawiać się także w rozstrzygnięciach(wykladni) contra legem. Koncepcje statyczne preferują takie znaczenie norm, które zostały ustalone przez zastosowanie dyrektyw językowych i systemowych, natomiast preferowanie reguł funkcjonalnych wykładni charakteryzuje wykładnię dynamiczną Stanowisko mvzględniające wartości obu wykładni określa się jako ideologię decyzji racjonalnej i praworządnej.

Sądowy - charakteryzuje niezależność organów sądowych i niezawisłość oraz bezstronność sędziów(odrębne, niezależne sądy)

Administracyjny -organy wydają akty adm. Najczęściej decyzje które mają charakter indywidualny, konkretny. Pewma uznaniowość Kierów niczy - wydawanie poleceń Quasi-sądowy i quasi-administracyjny