115529

Istnieje pogląd, że jednym z prekursorów idei państwa totalitarnego był Platon.

Dwaj współcześni politolodzy, Zbigniew Brzeziński i Carl Friedrich, wyróżnili pięć cech, które występując jednocześnie w danym państwie, świadczą o jego totalitaryzmie:

•    oficjalna ideologia:

•    masowa partia pozostająca pod kontrolą oligarchii;

•    monopol rządu na broń;

•    rządowy monopol dysponowania środkami masowego przekazu:

•    terrorystyczny system policyjny

•    + scentralizowane zarządzanie

TOTALITARYZM! - PORÓWNANIE:

Zagadnienie	Włochy	Niemcy	ZSRR	Chiny
Rozważany okres	1922-43	1933-45	1929-53	1949-76
Potoczna nazwa ideologii	faszyzm	narodowy socjalizm, nazizm	kommizm, stalinizm	komunizm, maoizm
Wódz	Benito Mussolini (1883-1945)	Adolf Hitler (1889-1945)	józef Stalin (1879-1953)	Mao Zedong (1893-1976)
Tytuły wodza	Duce	Fuhner	Generalissimus	Przewodniczący
Oficjalna nazwa partii	Narodowa Partia Faszystowska	Narodowo-Socjali tyczna Niemiecka Partia Pracy (NSDAP)	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)^1	Kom mistyczna Partia Chin
Inne partie polit.	zakazane	zakazane	zakazane	zakazane
Sytuacja kraju przed zdobyciem władzy	zła sytuacja gospodarcza, rosnące wpływy komunistów	wielki kryzys gospodarczy, chęć rewanżu za klęskę w 1 wojnie światowej	wyczerpanie kraju 1 wojną światową, porażki na froncie	zamęt po wieloletnich wojnach domowych i okupacji jap.
Sposób zdobycia władzy	.Marsz na Rzym' i wymuszenie zgody króla Wiktora Emanuela III na przejęcie władzy (1922)	sukces w demokratycznych wyborach powszechnych i objęcie urzędu kanclerza (1933)    i prezydenta (1934)    przez Hitlera	zamach stanu w stolicy (.rewolucja październikowa" 1917), a nast. zwycięstwo w wojnie domowej	zwycięstwo w wojnie domowej
Deklarowane cele, hasła ideologiczne w polityce wewnętrznej	eliminacja konfliktów społecznych, harmonijny rozwój społeczeństwa: wspólne organizacje pracowników i pracodawców (korporacjonizm)	zapewnienie wszystkim Niemcom pracy, godziwych waruków życia i opieki socjalnej: eliminacja konfliktów klasowych: rasizm, antysemityzm	zniesienie wyzysku robotników. zapewnienie wszystkim pracy, godziwych warmków życia i opieki socjalnej; wytępienie klas posiadających	wyzwolenie społeczne chłopstwa, reforma rolna. uprzemysłowienie krają niezależność od zagranicy
Główni deklarowani przeciwnicy	komuniści, kapitaliści	Żydzi, komuniści	kapitaliści, obszarnicy, imperialiści	rodzimi kapitaliści, zagrań, imperialiści
Obozy	-	obozy koncentracyjne	obozy pracy	obozy reedukacyjne
Środki masowego przekazu	pod znaczną kontrolą polityczną	pod pełną kontrolą partii	monopol państwa i partii	mono poi państwa i partii
Przedsiębiorstwa przemysłowe	prywatne, pod silną kontrolą	prywatne pod silną kontrolą państwa	wyłącznie państwowe	wyłącznie państwowe