112851

6. W prawie administracyjnym - zakładem administracyjnym jest jednostka orgaruzacyjna powołana do świadczenia usług materialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem stosunku admirastracyjnoprawnego cliarakteryzującego się podporządkowaniem użytkowników poleceniom kierownika zakładu. Występuje tu nadrzędność organu zakładu nad użytkownikiem określana jako władztwo zakładowe (szkoły, przedszkola, muzea). Istotę władztwa zakładowego stanowizakres upoważnień dla organów zakładu do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkownikami zakładu, a także z osobami, które znalazły się na terenie jego działania w innym charakterze, np. jako osoby odwiedzające chorych w szpitalu. Nie ma jednej ustawy, która dotyczyłaby wszystkich zakładów administracyjnych. Zakłady te są tworzone na podstawie konkretnych ustaw dotyczących danej jednostki, chociaż wykazują wiele cech wspólnych charakteryzujących zakład Zakład publiczny od korporacji różni to, że nie jest on prow adzony przez członków, a może mieć tylko użytkowników .

Jakie są te zakłady administracyjne?:

1.    W dziedzinie oświaty - szkoły

2.    W dziedzinie kultury - biblioteki publiczne

3.    W dziedzinie wychowania - przedszkola samorządowe

4.    W dziedzinie reedukacji - więzienia, domy poprawcze, izby wytrzeźwień

5.    W dziedzinie ochrony zdrowia - szpitale, kliniki

6.    W dziedzinie opieki społecznej - domy dziecka, domy opieki dla ludzi starszych Cechy tych zakładów:

1.    Zakłady administracyjne powołane są do świadczenia usług niematerialnych w dziedzinie oświaty, kultury, nauki, wychowania, reedukacji, ochrony zdrowia, opieki społecznej.

2.    Powołanie zakładów administracyjnych leży w sferze społecznych zadań każdego współczesnego państwa. W związku z tym motywacje ekonomiczne powinny być tir dntgorzędne.

3.    Tworzone są przez różne organy administracji publicznej na podstawie wielu ustaw.

4.    Korzystanie z zakładów jest ograniczone. Mogą z nich korzystać tylko użytkownicy danego zakładu, np. na lekcjach w szkole może być obecny jedynie uczeń danej szkoły, klasy. Dostępność tych zakładów może być też w pewien sposób ograniczona, np. dostępność kliniki rządowej.

5.    Korzystarue z zakładów może być dobrowolne lub przymusowe (zakład karny).

6.    Między organami zakładu a użytkownikiem nawiązuje się więź z mocy prawa (np. szkoła podstawkowa - obowiązek naitki) albo na mocy decyzji administracyjnej (szkoła wyższa).

7.    Między korzystającym a organami zakładu wytwarza się z mocy prawa lub decyzji o przyjęciu stosunek wiadztwa zakładowego, którego treść stanowi z jednej strony możliwość jednostrormego ustalenia pozycji prawnej i faktycznej użytkownika, z drugiej zaś strony obowiązek użytkownika dotyczący poddania się dyspozycjom organów zakładu. Podstawa prawna dla wiadztwa zaldadowego obejmuje akty normatywne typu statutów, regulaminów, zarządzeń, zgodne co do treści z ogólnie obowiązującym prawem, ale skierowane do ograniczonego kręgu adresatów. Zagw^rar antowarue wykonania aktów' prawnych organów zakładu jest dwojakie:

-    w sytuacji korzystania dobrowolnego głównym środkiem jest usunięcie z grona użytkowników;

-    w' sytuacji korzystania przymusowego istnieje możliwość użycia ośrodków przymusu państwowego (najczęściej przez organy zakładu).