117160

1.2    Klasyfikacja grup

Grupy można sklasyfikować w następujący sposób:

a)    grupy formalne i nieformalne. Grupy fonnabie mają jawną liierarcliię, działają według ustalonych reguł i powstają dla osiągnięcia konkretnych celów. Grupy nieformalne nie mają ani skodyfikowanych ról. ani zawczasu ustalonych celów. Są odpowiedzią na spontaniczne potrzeby ludzkie.

b)    grupy pierwotne i wtórne. W grupach pierwotnych interakcje pomiędzy członkami są częste i żywe. Tego rodzaju grupy są małe. a ich członkowie dobize się znają (np. rodzina, koledzy). Grupy wtórne tworzone są pizez większą liczbę osób, nie znających się nawzajem; związki między jednostkami są nuiiej znaczące i luźniejsze. Gmpy pierwotne rzadko rozpadają się na podgrupy, często natomiast następuje w' nich łączenie się w pary. Liczba osób. których celem jest pizywództw^fo. jest bardzo niewielka W grupach wtórnych związki nie są tak silne, a wzajenuie powiązania nie tak bliskie. Różnice pomiędzy jednostkami są pomijane i zazwyczaj pojawia się chaiyzmatyczny przywódca. W niektórych grupach członkowie mogą być psychicznie represjonowani; dzieje się tak wtedy, gdy czynniki emocjonalne biorą górę nad racjonalno-logicznynu Członkowie grupy cofają się wtedy do poziomu dziecka, który clrarakteryzuje się przemożnymi pragnieniami. Tak jest w^śród grup chuliganów na stadionach czy wśród fanatycznych sekt. gdzie przywódca często rządzi jak tyran, czyli jest panem życia i śmierci wszystkich członków'.

c)    grupy trwale i doraźne. Kolejną cechą charakterystyczną dla grup jest czas ich istnienia. Grupy trwale powstają w celu wykonywania długofalowych działań. Grupy pracownicze czy zespoły konst nikt orskie to z kolei grupy doraźne, to znaczy istniejące jedynie przez okres potrzebny do osiągnięcia danego celu.

d)    grupy odziedziczone i grupy odniesienia Według klasyfikacji socjologicznej gnipa odziedziczona to taka. do której jednostka należy z racji socjo-kulturowego pochodzenia (np rodzina). Gnipa odniesienia zaś - do której odwołuje się z punktu widzenia reprezentowanych przez nią wartości.

1.3    Czynniki strukturalne grupy

Związki pomiędzy członkami grupy mają wpływ' na powstanie określonych struktur. Strukturami często badanymi są:

struktura komunikacji

- role

sprawow'anie władzy: przywództw'o.

1.3.1    Struktura komunikacji

Struktura komunikacji umożliwia wymianę informacji pomiędzy członkami gmpy. Wymiana ta odbywa się poprzez różne drogi określone ustaloną siecią komunikacyjną. Sieci komunikacyjne grup mają różne struktury. Można je uporządkować według stopnia ich scentralizow^rania. Na jednym krańcu skali znajduje się struktura gwiazdy, najbardziej scentralizowana ze wszystkich. W tego rodzaju strukturze przywódca pełni rolę centrum i jest jedyną jednostką, która wymienia informacje z iruiymi członkami grupy. Na drugim krańcu znajduje się struktura koła, najmniej scentralizowana. Wszyscy członkowie gmpy są na równi zaangażowani w proces komunikacji.

Badacze są zgodni co do tego. że struktura gwiazdy oznacza szybki proces decyzyjny, z drugiej jednak strony nie stanowi bodźca dla nikogo prócz przywódcy. Natomiast struktura kola spowulnia proces decyzyjny, jednakże oznacza większą skuteczność operacyjną.

Struktura gwiazdy jest użyteczna w sytuacjach krytycznych, albowiem pozwala na szybkie działanie. Z kolei struktura kola jest najkorzystniejsza, kiedy trzeba podejmować bardzo ważne decyzje. Istnieje wówczas prawdopodobieństwo, że członkowie grupy', czując się odpowiedzialni za podejmować decyzje, poprą je.

1.3.2    Rola

Termin rola oznacza funkcję pełnioną w grupie przez daną jednostkę.